Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 10, 20 August 1873 — Ka Haiolelo i haawiia e ka Hon. J. M. Kapena MA KA LUAKINI O KAUMAKAPILI. i KA PO pOAIUA, Augate 12, 1873. [ARTICLE]

Ka Haiolelo i haawiia e ka Hon. J. M. Kapena MA KA LUAKINI O KAUMAKAPILI. i KA PO pOAIUA, Augate 12, 1873.

E o'i» mao Hoa Maxaai.vana :—Mainuho ka apono ia ana o kekahi olelo booboto, i ko- 1 kua iokahi ia e na Hoa o kekahi Ahahui i ( kukuiuia mawaena o kekahi poe loea Hawaii ■ o keia koiaoakaahale, ke eapilala o ko kakou s Aupunialoha,—ua hookauia mai maluna o'u, aole wale he mapuna hōoharrohano, aka, he hana ano koikoi n<? e weheweheaku'i Mo ke« kahi mau mea e pili ana t ka ninaunaio ki ■ la, e hapai, e.nune,e hnpoi. e hoomakaewa, e kuka, a e kaanaia nei nnwaena o ko,l«akou anaina lahui lupuni. Aao. a mamua ae o ko'u poloai ana aku i ko kakou mau maliu a me na hoolono ana, he ake loa au e hoomaopopoia e ke anaina a me ka lehulehu, o na mea a pau a'n e hoopuka a e alakai ai ia kakou ma keia.hora, mai laweia ia inau hoakaka ana ma ko'u ano pili iuna Aupuni, a pili oihaua paha nia kahi ano e ae ; aka. ina he mau kue a lie mau hoino kekahi e ulu mai ana no na mea a'u e ; hoopuka aku ai, aohe o'u inakemake e kau aku laWau mea maluna o hai; e liookau a e amo malie ia no la mau mea maiuna o ko'u hokua ponoi. Ma ka hoakaka ana imuaokakou i keia manawa, aole au i manao hemea kupono ka hoomaluia ana e na hoope pili oihana aua aka. o ka hoopuka ana i na manao kuokoa, i alakai ia > ka mnnaoio akahele a

tne ka uooiioo nialip o ka iokahi a me pono kaalike. Ka :.u>k Kuuahi. O ko U»Jh>u man hoaaloha ih-kea,.e nobo a e paah«M pu nei mawaeaa o kakou no ka pomaikiī a me ka hplomiia o Jakou a me ke Aopuni ;—i ka manawa i hoopuwa mua hou f3 raai A'i.o keia ninan riui a kakou e ku-pa uku ai. ua hooakea ia ko iakoo mau nooūoo aoa ; ua wehe ia ko lakou mau maka e haka aku i ka enapu inui ona moeuhaoe lia o ka ipukukui kupuaa Aiadina. ka anai ae no, ua f»u i ka hoolakoia r.a waiwai a pau o keia. henua imua o ka amo'nn o' kā- maka ; ua hoohamamaia ko iakou nmu anoi ana, e imi i na kumu e hooko po«o ia ai o keia nioeuhane paiaualelo o na u 1 hala ; ua maiau ia no na kumu e tuki pono ai no ka hooholo 1 ana i ka tda pan i li'a a i kaunui ia e lakou, oiai paha, mamuii o na hopena o keia mnau ano nui, p lilo ai lakou i poe waiwai hanohano i ka la a nie ka hora a ka pomaikai e kipa a e fngtiui mai ai me lakou ; ua kukulu lakou i mau halawai ; ua poloai i mau loea haiolelo, a ua haaheo kahi poe hāpa waiwai nai o lakou i ka hooukaia ana mai o kahi mau kukuna inanaolana, e hookoia ana ka j puana aka moe ' Cla hoohauoli la ka manao o ka poe kokua i ka manawa i ikeia ae ai. a ine ka pukaamaka ana o ka inanao # ka Aha Kuhina no na mea e pili ana i ua Kuikahi nei - a inai m inanawa mai, ua uluku mai na manao o ka lehulehu, mawaena o na haole ia lakou iho, a aie na Hawaii Ponoi ia ukou iho. Me he mea la, ma keia pukaamaka ar.a o na manao o ka Aha Kuhina, ke kumu nui nana '• i hoaleale maii ka waii oa lehulehu ka pee mai o ke kanalua a me ka hopohopo, e kakali ana ma na kapawai o ' ka pihoihoi a me ka naiuea, a i ka hoomaha ; ana iho o ka uhane e hoaleale ai i ka wai o ke kumuhana a na Kuhina i ka hoao ana e haawi i ka iihi aina o Puuloa ;- —aia hoi, ua ano e na helehelena o ka poe kokuā a me na hiohiona oka poe kue ! Ma ka naoa ana i na helehelena o na hoopuka manao ana o ka poe '• pohaku " raahiko a me ka poe kalepa kuonoono, ua moekaht ka puhajaa o ka lamaana o ko lakou mau manaoiana hialaai no ka holopono o ka puni ana o ka i-a ku nui. Aoleo keia inau mea wa* ' le, aka, raa ka nana pu ana i kahi e hio ai o ' ka hoopuka aoa e na maijao hoopuka nupepa, ī me he mea la, aohe paha kau e ae ma Hawaii nei i ikea ai ka like loa o ke kui ana o na manai, e law» pono ai ka lei, e hoohiehie ai i ke kulaia no ke Koikahi Panai Like a me ka manuahi lihi aina. Nolaila, ma ka ī hoomaopopo ana i ke ano nnnea e ka-: mailio ia nei,—o ka malihini a ine na nupe-1 pa, na mea i moekahi ioa ka maawe o ko lakou mau iini; a o ka poe kamaaina, aole i haha, a ī nonoi ia mai hoi ko lakou mau ku- ; kapu ana, iloaa laulaha ai ia hoi ka lahui like ana ma na kumu a n.e na ano niinau o na hiohiona moekahi*"a pau, Aka, hookahi mea nui a'u e hoomaikai ai imuao kakpu, oiai, iloko o keia mau la nunenun» a me ka .hoouluaoa hoopuka manao ; aole kakou iae a hpokuu wale aku na hai wale no e holopapa, a " e kapala ka ele na ke kea ka ai" e hana a e kalakalai ina naea ponoi i pili i ka io o ko kakou lahui a.me ka iwi oko kakou aina ' Ua hoala ae nei kakou me kokakou hune nui,he mau halawai; i me ko kakou nele, he Ahahui, a me ka hia-1 laai ana o ko'u manaolana. e hoomakuaia i aoa ka kakou mau hapai nawaliwali ana me ; ke kamu a oukou i manao ai e ka Ahahui, oka hoopoka ana i ka nupepa ponoi no oukou, i puu kaaa nana e hoonna ako i na lau alaea ! ikaika, ē wawāhi ai i na papu, na batari, a i me na parapeta o na mauao e ake nui ana i ke Kuikaili jne ka Hoohui aina ! Malana o keia nioaa oo na pule i hala ae nei, ua paniia ko kakou uiau waha ; ua hoo-, neieia ke alelo i kona oni ana ; ua papa ikaikaia ke komo ana aku o na manao kuokoa ponoi, e l(ue ana i ke Kuikahi meka hoohui : aioa. Aoie au i manao e lawe mai ike kamailio ana no na Papa Pei; aka, aia ma ka hooakea ole ia ana o na manao o ka poe kamaaioa, e hoopakaia unua o ke e like

1 tne ko lakou n>au ano makee kuleana a aua ■ kupono i makaalae o"be one kulaiwi nana ka hoohanau ana ia lakou. Ma ko'o - f<nanao ponm ake kuokoa, ina he Papa Pai o | kela ano a me keia ano. e hoohanaia mawa- j ena oka noho,ana o kekahi nnaina ; aole ; anei he mea kupono, e hoa-makaai* \ oana, e hopkuu mua la ke kowa o na nupe»| ; pa no ka hoopuka manao ana o ka poe ka-1 i inaaina, i oi ae ke akea a me ka lanakila,' ! mamua ae o ka hoolaha manao ana o ka poe] malihmi ? Aole anei he mea kupono.o ka ] nianao a me ka makemake o na kamaaina ke j ! ui a e pono ke ninau inua la, mamua ae o < ka hooholo ana aku e hoohanaia o kahi ni- * nau fcoikof e likeiwe &eia ? E o*u mau hoa makaainaua, ke hai aku nei au imu«*©-ka« kou, ma ka inaliu ana inai o ka lani, ma ka {tono a ine ke kaulitf o mau kanawai, a ma <> ko kakou inau kuleana paa a kulaiui maluna o ka aina a ko kakou mau kupuna i tm ai e hui iokahi ka noho iahui ana inalalo o ke Lii ka Moi kaiaunu, —aiai- j la, he mau kuleana makamua loa ko kakou e I kuka a <* kaana ai iio kakou, mamua ae o ko J ria inea e ae a ffflU ! Me he inea li. ke ano aWwana aku nei pa- j ha wau mai ka uhai ana mamuii o ke kumu j i lioalaia mai »i o keia haiolelo ana ; ae hoohaliu ao au i ke alakai ana mamuli o ke kuuiu i kaununa ai a oia hoi na mea e pili : ana i ■■ Ke KcISAJII i'ANAI Like. O keia ka nniM mii nana e hoohana nei i■! na noonoo, na kamailio, a me na kaiai hakilo | ana o keia niau la. Ma ka nanaina, me he : mea la, o kar alua keia o ka manawa i hapai | ano nui ii ai ka noonoo ana mawaena o na haolo. ka poe no lakou na kūmu i hoaia ia , mai ;<i ; a mawaena hoi o kakou na kamaai- _ na. O ko kakou .Moi Aloha i hala aku, ilo-, ko o ke awakea a ine l;a auina la o kooa | nohoalii ana, ua hoohuli ia kona nooa ana ■ mamuli o ka hapai ana i kahi Kuikahi Pa- J nai Like me A. H ine ka hillnai ana o ! koua ike molaeiae a me kona noonoo akahele, —o ka hapai a mo ka hooikaika ana ma ia mea. lie kumu nui nana e hooiana a e hoohoihoi i ko kakou inaii oihana kaiepa a me > na oihana inikiala o na ano a pau. O ka hoopoaopono ana ī keia Kuikahi, ua liio īa i moeuhane palaualelo iloko o kona mau la o ka noho aiii ana. Aka. i ka hoomaka-ana o na la mue o ko ; kakou Makua hou, o keia ninau ka hana koi*, koi o kona inau la mua o ka nohoalii ana. r. Aohe no he mea kanalua a iiopohopo, o na t hua ;i me na hopena o keia Kuikahi, ua manaolana ia e ulu mai ana no ia no ka pomai- ; kai o ka lehulehu a me ka holomua o ka ia-' hui a me ke Aupuni, ina nae e maikai a e ku- 1 pono ka maheie a me ke kaanaia ana o na ; pomaikai mawaena o na mea .a pau. O ke I kumu nui i ulu mai ai o keia mnau hou maiuna o na aoao moolelo o Hawau, oia no ko ! kakou hoohaliu paka ja ana e paeli i ko kakou mau lua huna waiwai ponoi. 1 na ma-: kahiki iie lehulehu waie i hala aku nei, ua ] kaunui kakou maiuna o ke ku ana inai o ns.j moku okohola » me ka loaaana mai o kel kalepa kuwalio. Aka, i ka manawa i hoohi* ] oloia t o na manaolana no na okohola, a me j ka loaa ana mai o na kalepa kuwaho ana, j ua hookuia inni ka manao hoiomua ; a ua | kunana na oihana mikiala. Eia nae, e hoo- j maikaiia ka Lani, ua hookupuia mai kakou me na kula akea, na owawa momona, a me I na ahupuaa hoohua mau;a ua konohia kakou e haiiu ae hiiinai maluna o ia mau mea. Ua aoia mai kakou, ma ko kakou hilinai ana i na waiwai owaho mai, he pauiele kanalua ia me na manaolana niaikai ok no ka hoomauia o ka ioaa ana mai o na pomaikai. Ma keia mea, ua konohia kakou e haiiu pono i ko knkou mau kula, a me ko iakou mau hoohua ana mai me ka pomaikai, i hilinai nui ai ko kakou mau loaa maoli a me ka holoinua lahui ana. Ua makaukau ko kakou mau aina i ka hoohua ana mai i-na ! waiwai he lehulehu waie, e kupono ke kalepaia ana mawaena o kakou nei, a me na mai keke o na aina e. O na hoohua ana mai a | na waiwai ko kakou mau aina, aoie no ia e : haawi nui mai ana i ka pomaikai i ka iahui a me ke aupuni, ke oie kakou a pau, e mahi a ke hoohana i ka io a me na lelehuna o ko kakou mau mea ulu ; a mahuahua kupuno e hoounaia aku r.i e paonioni i na kumukuai niaikai ma na makeke o na aupuni e. Ma ka hooikaika ia ana o ka oihana mahiai a me ka inikiala mawaena o kakou nei, hookain keakea a alai nui nina ihookupe mai i ka hoiopono ana o ko kakoumau manaolana iiana a oia no hoi ka haiki a me ke kakaikahi o na wahi a nn j na rqakeke e hooiilo ia aku ai. O ke awa o Kapalakiko ka kakou i hiiināi riui ai 110 ka lilo emoole ana, No ka mea, ma ka loaa lehulehu ana o na makeke, aia malaila ka pu k ; ekie anao na kumukuai. He oiaio no, ua hoao kakou i ka iioouna ana aku i na waiwai kuloko ma na makeke ma* inao ioa aku ; aka, no ka mamao loa a me ka uui o na iilo o ka hoouna ana aku, ua hoolei ia no ko kakou inau waiwai ine ka mohai ma ke kuahu o ke ahonui o ka makeke o Kapalakiko ; a aia ma ke kaumaha o ko iaiia mau dutc i loaa ai ke kaniuhu ana o ko kakou mau mea ulu, A noiaila, o ka hemo ana o na auhau <iute koikoi o Amehka, aia ilaila ka maha a me ku loaa ana o ka pomaikai i ko kakou inau waiwai kuioko. No keia Kuikahi.ua kakou he mau tau«ani elala, a ua hoouna a.ku he mau Elele Kuikawa i Wasinetona ; »ka, o na hoao aua o na Komisina, a me ko kakou i mau hooikaika ana. ua halawai pinepine mai ia me na hoohokaia ana. Aohe no o'u ka- ■ naiua a hopohopo hoi, ina e loaa mai ana ia kakou ke Kuikahi ; aole no e hoonele ia ka loaa ana mai o ke ola hou i ko kakou mau waiwai kuloko Ma ka nana ana maluna o keia ninau ano nui, he kuleana kupono ko kakou e au ai no kahi mon ninan • Ua n»ao*

! popo maoli ajiei fa kakoa Hawaii Ponoi, he j «nao pomaikai kopololeianei kahi e loaa mai . ano i na kamaaina no lakou tca aina ? U ba j hapa hea la o kakoa ke hoopomaikaiia ana {e nā hooponopofto ana o keia Kuiliahi ? Ma ke kau »na • keia Kuikabi, e {eau Uke ana anei na pomaikai, a e hoomamaia mai ana |anei ke kaumaha o na auhau maluna o ka I mea aiaa ole i loaa ole ko lakou mau mnhi I . * I. ko >a aqa? ! Ano, ua aao akaka ma ka hooikaika ame ! ka hoopapau aoa o ka poe mahi ko a me ka j poe kalepa.o lakou no ka poee kau noi aku ai o na pomaikai i moeohane ia ma ka hooholo ana o keia Kuikahi. Ma ka hoomaopopoia aoatrffiia ninau ano nai, ua ioaa&ua* ia lakou ke kuka a me na kamailio noi ana; a roe he la ia iakou no, ua holo na mea a pau, a hoouna ia aku i ka aoao ikaika no ka aponoia mai o ka )akoKMffs«i noi ana aku, < me ka lahui mua ole hoi me na kupa kulai* i oka aina. He mea kupono anei ikā ma-1 i iihini ke le'a kana haawiana i na mea o ke' | kamaaina ? Aka, e o'u mau hoa makaainaj na, eia kakoa ke hoopiha mau ia mai nei ko i kakou mau pahu lono me na i ana, •• Ina hoio 00 keūi mea, nui iea waiwai aupuni, like pu pau ioa kanaka!" He oiaioanei keia ? £ loaa >o ana anei ;< nui loa waiwai aupuni like pu pau ioa kaoaka !" £ hoomaopopo mua j kakou i ka pee a me na kumu i hoalaia mai ai o keia K«ikahi. Ua pukaamaka a# «ei, ; o ka poe mmi ko a me.kahi poe kalepa koo--1 noono ke 889 nui nei i ke Kaikahi; aona j j kumu i mea e hele haaheo wale ai me ka , j dute oLe ia o ka iakou mau waiwai i na awa , I o Amer»ka ; a (£&ldsa ae hoi o keia, e ake | nui ana iakou e waiwai koke, e like me ka i I ioaa hikiwawe ana mamuli ona mana kupua. . He poe anei kakou no kulaloa, e hiki oie ai, i īa kakou ke hoomaopopo aku, o iakou na la« i waia e noho ana i ka waha o ka waa, a nu-, I nui na lima i ka haawi ana i na kumu poI uiaikai o ke Kuikah!T k ' Me he mea la o.ko [ kakou kuiana ko Ba kamaama, aoie i like ka •

haawina rae ka poe i ke kaku a me ka opu; i aka, o kahi pomaikai e loaa ana ia kakou, ka i poe no lakou ka huno a me ke huuna, he wa- ! hi haawina paha e loaa ana i ka hoe waa roa : ka ihu loa, a no ka uiha paha o ka mea haawi, a no ka hala paha mamua loa o ka ihu, nolaiia, ua poholaioia aku malalo o ka noho'na 0 ka mea haawi. Ma o ka nana ana i na kuniu kahi e loaa , mai ai o ka pomaikai o kie Kuikahi i na ka-1 maaina, ua ulu mai no he ninau, " Ma o na > auwaha hea la e kabe mai ai ka pomaikai o i keia Kuikahi mawaena nei o kakou ?'' He 1 akioma no i maopopo, aia ma ka hana a me na hooikaika pono ana, o laua na kauwa, e ioaa mai ai na pomaikai a me na noho kuo- | noono o keia ola ana, a oia mau mea no «a i 1 kakou e hooikaika nei me na manaolana ku-, | pono. O ka poe i maopopo la kakou o ka . ! loaa nui ana mai o na lakou no ; ka poe mahi ko. Aole -i mahuahua ponoi o j kakou~to6 mau mahi ko lakou ; a o kaauwa- , ha akea wale no e hiki ai ia kakou ke hoamaopopo o ka k»a «na mai o na pomaikai i j j na kanaka Hawaii, aia wa!e no ma ka noho j j paahana o lakou malalo o na haku mahi ko. | ; Ua lawee olelo ia, inae loaaaea ke Kuikahi, ; alaila e hoomahuahuaia na lsu paahana o } na kauwa. Aka, ho mea kanalua no ia ka- | kod ka maoao ana ako. e ioaa nui mai ana i j ko kakou p«e paahana ka pomaikai uku paa-; I hana oi aku i ko keia manawa ; oiai, ua ka-1 | emi'ia keia pe kahu hana, e na ake nui afia | | no na pomaikai puka oi pakela aku, a e loaa ; ! wale oo ka hapa nui o la mau pono no ko la-1 I kou mau makee pomaiai iho. No ka mea,! I ua maopopo lea i kēia wa, ina e i | hoopii ana na paahana Hawaii i ko lakou ! mau uku hana, o ka hoouna koke aku la no i ia i mau pahana makepono i na aina e. Ma ka hoolono ana i na manao o na kana- { j ka, o na mea a'u i hoopuka aenei, oia ae la ! | ka helehelena ano nui o ko lakou mau hoopuka ana, oiai paha, mamuli o na ano mao- 1 | popo lea ole o na kumu kahi e lo.a ma'< ai 1 na pomaikai ia kakou. Aka, ina kakou e j ku iho a hoomaopopo i ka io a me ke ano S nui o keia ninaa ; alaila, e hiki no paha ia ' i kakou ke hoopauia na kanalua ana. E like j me ka'u i hoopuka mua ae nei, ua hoopauia ' i ka hilinai ana o ko kakou mau holomua ma , | o na loaa kuwkho mai; a ua hoihoiia mai ko i | kakou mau paulele kupono ana maluna o ka ikaika o ko kakou mau aa koko a me ka | hoohua ana o ko kakou nau kula momona. 0 na waiwai huna ia o leo kakou «nau aina, , aole no lakou e hookuuia mai maluna o ka I ' ili-Eonua, ke ole e loaa kumu na« | na e hoohuli ae i na apana e-ka waiho pai laualelo mokaki wale. No keia mea, i ma- , ! kemakeia ai na puu tausani dala, t mau luna paipai e huai mai ai i ko kakou mau lua hu- ! na waiwai. Ua maopo{K> ia kakou, ma keia a'me keia apana o ko kakou Paemoku, e bo- : aia a e kukuluia mai si o kahi mahina ko, | mala raiki, kula i paa i leela a me keia mea ulu ; alaila, ma ia mau wahi euiumai ai he i elua inau pomaikai nui i ka lahui a me ke < aupuni,—a «ia no hoi kn mua, ka noho wai- ; wai a palanaleio ole o na kanaka ; a o ka | lua, oia hoi ka noho msikai aoa o oa ohw»** | ma na ano a pau. He manaoio pauleie ko'u, ina o ko kakou mau ohina a pau, na kana- ; ka opiopio me na kino puipui, e hoolilo ona 1 ka hoopapau ma ka mnhi a me ka lawelawe aoa i na oihana a ikiala, —kekahi ia o na kumu ikaika nui o lia ulu mau ana mai o ka noho maikai o na ahana, a me kh hoolau[»i hou ana i ka aion. He oiaio no, o ka he e ana mai o na pomaikai a me ka holomua mawaena o ka iahui, aole ia e hele kiao kupololei mai ana, e kaana liilii ia ai i kela a me keia kanaka; _ a oia paha ko kakou lioohalahala nui e na kamaaina o ka aina. Ui moakaka lea ia k«- ! kou, o na Uanaka paa o ka lima i ka hana o na ano a pau, o kakou na palekai ikaika e

paīe abu ai i na ale poi o fea hoae maluna o kn moku Aupani. O ko-kakou kaiana i keia wa, ua hoomaepopeia, eia ke kau nei be ao omamain- o ke kuha'o nna o" oa oihaaa mikiala maiona o kakod; a he hana kdikoi no hoi maiuna ona hokaa o ko kakoa mau Kahina ka imi ana i na kumu e pale ae ai i ke poluluhi aoa iho » keia aoomamalu ekaa oei. O ko' kakou mau mahi ko, oia ka oihana alakai nui, a maopopo maoii, a kakou iahui, e pono ai ka hiiipai ana, no ko kakou mau pomaikai lehulehu, a me ka hoiomua iahoi ana. Ona waiwai ame nt>. pomaikai a na mahi ko, e hoohua mai ai, he mea nui ia nā kakou e hoomaopopo. ai, ma kooa ano, 4ie oihana ia.e ho{|pahoia mai ai 'i na pomaikai mātifffcf£o'ka Lahui a me ke Aupuni. Ua oieloia. aia iloko o keia mau la. ke ku hoo>-' nenene nei ke kuiana o na mahi ko o ko kakoa nerPaeflf)oku ; a ina peja, heaha auanei ko kakou mau hopena ? He mea maoj popo. ina na mahi Wrs-rnohaiia ana maiuna 1 o ke kuahu o fce poho, a maiaio hoi o ka hamare a ka Luna Kodaia. Alaila, he hoi hope ana ke loaa ia kakou, ke ole e ieaa ka« hi kumu okoa e ae, nana e panee ia kakou imua. ina, aole e loaa ana ka lapaauia oua mau mahi ko nei; aoie wale.o keia oihaaa, "ke ohi hapuku " ia māi o kakoo aku oei; aka, e hoomaoii pu ia no-ko kakou oihana kalepa, a me na oihana mikiaia e ae. No ka mea, ma ka nana āna ī ke kulana o na oihana e ae. me he Ja, oa uiu mai ko iakou mau paulele ana maiuna o ka oihana i mahi ko. Aole waie oka poe mahi ko, me 1 ka lakou mau tausani da!a ke hoopoino'ia : ana, aka, e hoopilikia pu ia no me kahi mau l oihana eae he lehuieho wale. E kau pu ! mai ana ka poino maluna o ko kakou mau oihana Aupani, a e hoemi ino loa la no na ' haawina no keia ame keia oihana. Eia ke pii mau mai nei na oihana, a me ke kukuiu ana i kahi mau kumu hana ; a eia hoi ke kau nei ka haawe koikoi o ka Papa Ola maiuna o ko kakou mau hokua ; a ihea la anei ' e loaa ai na mea e hoolawa aku ai no lakou ? < No ka mea, ma ka hauie ana o ka mahi ko, ' aloila, aoie a kakou mau waiwai nui kuloko,

■ e hoouna aku ai i na makeke o ne aina e, i mea e hookipa mahuahua mai ai i na puu dala, a me na waiwai kuwaho iloko o keia Aupuni, e kaanaja ai mawaena o ko kakou | i noho lahui ana. Maiuna o keia meaau e ; poloai aku ai ia oukou, e o'u mau hof( maka-! - ainana, a e kaana akahai me ke i i akahele/iramua ae o ko oukou haawi ana i i ka hoii.o a me ke kue ana i ke Kuikahi Pa- [ nai Like. E like me ka'u i hoakaka ae nei, he paulele manaolana ko'u, inaeioaa I mai ana ia kakou he Kuikahi, e loaa no he mau pomaileai ma ka holomua ana o ko ka» kou Aupuni. O ke Kuikahi Panai Like ka'u ' i e ake nui nei, a me he 10, "O kakou pu no paha ilaila !" Aka, e o'u mau hoa roaksBjnana, uaala ! mai no he ninau ano nui, " Pehea la e Loaa i ai ke Kuikahi Panai Like ?" Ua hoakaka ; mua ae nei no au, i ko kakou hoouna ana he ! ; mau Komisina Kuikawa, a me na puu dala ' i nuī ; a ua halawai pinepine mai kakou me ; I na hoohokaia. A iloko o keia Kau, ua ulu i mai kahi kumu e loaa xnai ni o ke Kuikahi,' a nia hoi, KA HOOHUI AKA IA POŪLOA. Ma ka nanaina i ke ano nui a me ke kumu i ala mai ai o ka leo uluku o na kamaI aina pouoi, ua ulu mai no ia mamuh o keia ' manuahi lihi aina no ka pomaikai o ke Ku- ! ikahi. Ma ka haha ana i na madß) o ka [ poe kupa ponoi, ua maopopo ko lakou ma- ' kemake nui ana i na pomaikai o ke Kuikahi: : aka, ua ahiu a mokumokuahua ko lakou moir manao i ke kamailio ia anano ka hoohui < ana i ka lihi aina o Puuloa, i maunu pakali ■ e loaa niai ai o keKuikahi Panai Like. Ma ; keia kue ana o na'kamaaina kupa no ka ha- ; awi ana i ka lihi aina, he kuleana paa ko ta- ' kou mai ka po mai o ka makee ana,ahe ma- ! na paa no hoi mai ka lani mai no ka aua ana! O keia makee a me ka minamina lahui, aole īa he waiwai hooiiina mai na makua mai, ! aka, o ke aloha ana i ka aina ponoi, kahi i • hooipoia ai o na inanao nm a pau,—he pua : mohaha no ia i. kanuia ma ka mahinaai o ka i ka puuwai 'o ke kanaka, e ka lima i ike oie ia ; a na ia Lima wale no e hiki ke hoomae! I He kumu kupono, a he makee kuleaoa no i i kela a me keia puuwai aloha aina oiaio, ke ; ne no ko kakou mau aina kulaiwi ponoi; a he mea mau no hoi i kela a me keia keiki papa oo ke one i laulana ai o kooa noho, I koaa hii, a me kona hanai moamoaia ana! ' Ae. he mea mau mai o ko kakou \nau ku- [ puna mai, Ua.loki mau ana i na kula i puna- ; hele, a me na kualooo i moamoa mau ia e i ko kakou mau hiipoi aloha aioa ana ! Aka, ma ka naoa ana i na kanawai lahui o ka honua, ua hoomaopopoia, o ka iahui ka ; haku ponoi maluna o kona mau aina e pili aoa, a i ikeia nona. He mea hiki no i ka lahui \T<? hooLilo, ke hoohui, a ke moiaki i aku, e like me ka manao ana o ka ona he mea kupono ia. O keia pomaikai, he hopeI I na kupono ia o kona mau pono plha ponoi maluna o ua aina nei. He mea oiaio no ka ': hoopuka ana, he mea kupono no i ka lahui ' i ka malama maalahi loa ana i kona mao ■ i waiwai aupuni a pau ; a aole hoi e hiki ke ' uhauha wale ia, ke ole. ua maopopo pooo i ■' ka lahui, ka ona nonaka aina, ua hooliloia - no na komu kopono, a ka lahoi e lokahi like > mai oioi a aole hoi e manuahi wale ako, > me he haie a me he papu la ua pio i ka aoao ' lluiika o ke kaua. O na waiwai e pili ana i kl aupuni, he puu waiwai pomaikai nui ia i ■ lqi lahui, a o kauhauha a me ka ahuai waie .' q|a aku io mau mea, he kamu no iae nao a i e hoaha niai ai laia ponoi iho. No ka mea, ; hoomaunauna ana i na loaa o i lahui, oia no ka inokumoku ana i na aa • kpko o ke aupuni. Ma ka nanaina, he n«> i kiipono i ka lahui ke inalama pono loa iaia 1 iho ; a aole hoi e hiki ke nhauha wal»* aku

i kahi o kana maa Wa a iilā • k* noho bui i«tabi eaa, kefe«oni«B£*4tPW9«J ia Wkomo ana, e ooho Wa bokaloba-me«a ohana iahui a aupuni oka honua nei. <Ja I hoohui pakahiia kakou, e o'u mau hoa ma- [ kaaioana. e apono aka i ka \ puni, e haomaiu like mahina o, n» mea a t pao ; e hooikaika iko kakoo mau noha 'na p kookoa ; a aoie hoi e kuai kudaia waie ia, « me he mau pu«a hipaa auna raanu Aka, j e hiki no nae ī ka iahui ke hoalilo a ke hoo- : hui i kahi hapa a i. koioa mau ain|i, a i kona maū aina holookoa paha; ina, e kau Aai ana he mau poino kupiiikii hiki ole keaioia, e iike me ka poloo kaua a huliamahi paha, aia waieNno ia mau manawa ke hooiilo a ke haawi piOi aoie mainua ae! Ano, ke hookanikanila (naiiiei i ko kakou mau pahu lono, ka haawi ana i ka iihi aina o Huuioa. i mea e. loaa mai ai ke Kuikahi. {Ja pao pinepine ia kakou i keia mau la i hala at nei, me na hoopuka pinepine »a ana mai: Ina e makemake ana ike Kai* kahi. alaiia, aia wale no me ka pakali ana aku ia Puuloa ke komue loaa mai ai. Ua maopopo i kela a me keia kanaka o ka iahu», e noho akoakoa mai nei ma ke anaina o keia ahiahi, he mea naluea a manene no hoi ka haawi anaaku i kau #ihi lihi aina. Aka, ke i mai nei ka poe kokoa i ka manao haawi, " He mea pono ia kakou ka hoohuiaku ia Puuloa i kumu e loaa mai ai o ke KuikahiPanai Like, He uuku ka kakou e mohai aku nei ia Pupioo, a be makena loa % ka ke aupuni Amenka e haawi mai ai; a ina, aole e ioaa mai ana ke Kuikahi ia kakou, alaiia, e iiloana kakou i Hoi Banekoraupa," a pela wale kou mau aoaoa paul(fa,e ko iakou mau ! aku ko lakou mau oieio ana. Mamua ae o ko kakou mohai ana aku i ka aina a me ke awa o Puuioa,Jie mea pono no ia kakou ke au mua ae ma kekahi mau! ano. Ua iooo au ma ona nupepa ia, ua hoohemoia ke dute maiuna o ke ti a me ke kofe ma na awa o Amenka ; ma o ke ano hemau mea ai e kupoao ai i ke oia oke kanaka, a aohe he mau mea ahuai ieaiea waie.i Ma o ia kumu hookahi i manaoiana ai au,

[ aia no he wa kupono e hiki mai ana, e hoo- [ I hemoia ai ke dute koikei maluna oke ko e j komo aku ana ma na awa o Amenka. Me [ i he la i ka nana aku, o ko kumu i ulolohi ai. < ! oka hemo ana o ke dute, ua hilinai no ia ! maluna o ka nui o na Hui Hoomaemae Ko o l Amerika, i hiki aku paha ka huina o ko la- ! koamau kumu waiwaii ka $20,000,000 ; a o [ ka nooemiia ana o na dute o ko kakou mau ; ko maemae Helu 1, he kumu ia e hoeha ai ii ! ko iakou mau oilpna waiwai. ina oia ke alai nui, he mea kupono no paha i ko kakou mau mahiko ke hana i na ko ' Helu haahaa mai. i mea e hoeha ole ia ai o na Hui Hoomaemae Ko o Amerika, a i mea no hoi e loaa āi i ko kakou mau ko ke komo ! wale »na aku me ke dute oie ia. . He mea i kupono paha keia e noonooia ai. Eia no hoi kekahi : E like me ka'u i hooI puka p'inepine ae nei, ua noi hoohu'a ako I kakou, me he .mau maki!o haataaJa ipuka o Amenka ; a ua loaa oie ka aeia ana mai o keia Kuikahi. Ina, ua loaa ole ia ka- ; kou malaila, aoie anei he mea kupono ke au ! ae ma kau wahi okoa, mamua ae o ka haaiwi ana ika lihi aina o Puuloa ? lna aole i i loaa ia kakoo ma ha ipuka o ka Hikina, aoj le anei he mea kuponoia kakou ke nanaaku !i ka Hema a ike Komohana paha ? Aia j ma Nu Holani me Nu Zilani he mau miliona kanaka ; a me he mea ia, o hamama ana mai o ko lakou mau makeke, he mau kokua no ko laila, e hepluolu, «. e hoomema mai iko kakou mau maka poniuniu puni Kuikahi. Ke ka-ua nei as» e hoao mua ma ia mau wahi, a me kau mau wahi hoaaloha j eae, mamua ae o ka haawi ana i ka lihi ai- ( na o Puuloa! Aole o keia mau mea wale, aka, e au ponoi ae no kakou mawaena ponoi o kakou nei. E imi kakou i kahi mau mea e ae, e hoopaa ai ina puka liu nui. Ua oleloia, a malia paha. o ka poe mahi ko no na lunakanawai kupono, na lakou e hai mai, aia he nui wale ka malakeke e hoomaunaunaia nei ma r» wiii; a oia mau maiakeke i ahuai wale i», ina, e pohiia a hooliloia i rama, he j huioa kupono no ka ko ia mao mea, e uku ai i na lilo o ka mahi ko; a koe mai ke ko maoli i hanaia, he mau poka waie no ia.' i ko'u lawe ana mai e kamailio ma keia mee, aole o'o makemake e manaoia mai, he kokoa akea au ma ka inoia o ka rama, a me ka i haawi wale ana i ka poe kamaaina, i papaia I malalo o ko kakou mau kanavrai poool. | Akß, e hoomaiu poao ia ao kaia naa laea i e like me ko na iama e lawem «Mi Bei , iloko oke aupaoi • hookomo iloko oka | Hale Dute, malalo o ka Bono, a iaweia j ako > na awa ona aina e. tJa ike no an e | laweia ana keia kumu e kahi poe he mea I hewa loa imua o ko lakoa mau maka. A-ka, he mea pono ke hoomaMMwia kt ; kekahi kanaka kaulaaa o Beritemt, e i ana,« Ona hewa eiua, e olu mai ana, e ! iawe ika hewa haahaa raai." Oke aha e [ keia mau mea ka hewa t&haa mai ? Oka haawi anei i ka lihi o ka aina o Poolea f a i o ka imi anei i ka waiwai o ka aiaa, ma o : ke puhi ana i rama, ma o tia mea i kiola wale ia ? He komo no keia a kakeu e ka- > aoa akahele ai, mamoa ae o ka wmwwo no ka hoohui lihi aina o Puoloa. Noka mea, o kā lahui i aioha makaeie i ko lakou lanakila a rae ka noho kookoi ana, he pono ia lakou ke kiai makaaia ioa, me ka aaau o ka lili, a me ka puuwai o ka makee aioa. Ma kekahi no|wpa Uaoie ua imnmiUma kahi mao mea e pik ana i ka makee ole o Hosia i ke kuai ana ta Aleaaka me Amehka; ia Kioa oo ka hooiiio aea ia Hengkoag ne Beritania ; i'ka mokupuoi oSt Thomas o Oenemaka no hoi; ame kahi mau panalaau no kahi mao auponi okoa. I ka oan« ana ia niau kapilipili no ka haawi .na i ta lihi ai-

īutokw hooliatftGU»ptKW. \}fr p» [jkt hewwo ana, hm itJlpt»'£*-J ka ae aea enai e h«Bk«i t te« *ātti-l&«&ft - e kokoke ana i m ipuka o Ndtavl * Se paa neia» ika maaa<?Btw» a^tapK<i«sk,.; v , ma Amerika, ra« Eaeiam. a me fea%i j®aa iaapnni e ae, e hiki «i ke knai mai i fc*u w*. hi lihi aioa eaaluua o na paiei» paa jwj<»g Kosia. Peia oo me Oenemaka, a pek so me oa aupooi eae a pau o ke|a iionua; no ka mea, aia iloko o kela a oe Keia !aimi, fae makee kuleana i kana paa ia 3oko o ko lakoo mau puuwai. E lifee me ka mmmm i ke kama Beritaoia o pa Uhi a paa o koaa aupuni, i ikea ole ia ka ana o ka la maluna o kona mau paiena; ao ke kanaka \ Ametiba hoi, e haaheo ana i kona mao ioko noi a ineaa wailele kaulaoa; a aina hoi o ka laoakiia ame ka hookauwa ole. £ like me ke aioha o ke Geremaoia i kona Pade> lana; faa Imlia hoi ī kona mtu la molaeiae ameoa po mahiaa konane. £ iike hoi me ka moamoo i na Aupimi Hikina o ko lakou nav paiena aioa mai ka po mai. Peia no ka Hawaii Ponoi i kona wahi kiko nalo maluna o keia moana akea o ka Pacifica. " Ua lohi e iima ia " eka Hawaii Ponoi ke3a nmkaalae ; ua pinanaia e » no ka pua lehua kela kualooo ; o ka lipohpo o kela kio< wai, «a au ia e kona maa ia opiopio; aa heomahaia e ia kela kaiaulu; aua heeia <• ika lala a i ka muku " ke kekee o kela maia na-. lu ; o kela kabua, ua -maokioki i lai heeia e 1 kana-'Kauloikimakua nana e kaa Kahualoa," a ua hoio ia ka aoao o keia jnoo piii e kana holua, lla kukiniia keia mau wahi a pau e kona roau kupuna, a ua paaniia hoi me ka hoomaamaa ana o ko iakou mau ihe laa meki! Mawai e ole e iaahia kela ame i keia iniha aina au e Hawaii, i kau mau pu- i lapuia, oi|i, ua moamoa, ā ua hiipoi mau ia i koo mau aoao ko lakoo - lohi e lima ana 1 !" 0 ! £ kuu aina aloha nou keia, Ka aina ea haihui. Aohe hune, neie, a hookaumaha, ' 1 ikea maluna o%e Hawaii!