Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 10, 20 August 1873 — KE KAAO NO KAKAIO O WALEKAU KE AHIKANANA HOI I KE AU O KE KAUA O POLANI [ARTICLE]

KE KAAO NO KAKAIO O WALEKAU KE AHIKANANA HOI I KE AU O KE KAUA O POLANI

MOKū N A XIV. Ka wka lawe aie i ke dala. i Mai ka uianawa i hana kupono ole ia ai o | Kakaio ma kahio ke kanaka kalepa kii pena I aole i loaa iki iaia ka lanakiia maiuna o ua i kanaka ia ma ke kena ana i kekahi mea e j : aku. Noiaila, ua neie eia i ke dala o{e e uku ! aku ai i ka hahu wahine, aio wale no a kuai lilo hou aku oia i kekahi mau loa ana i ke gula. No keia mea, o ka iawe no ia i ka pahika- ' ua ana a me kahi pu panapana a me kahi i mea e ae, me kona manaj> ina e oia ana koI na mau makua, aoie no e ahewa mai, oiai, e ; hooiiio ia#na keia mau mea mamnii o ke ! aloha. j Mnmua o kona hele ana, ninau mua aku ia ! oia i ka nui o ka bila a ke Kauka, me kona | umi i kona hiiahila, a waiho mai ia ua waj hine nei i ka hiia iioko o ko ia nei lima, a | hele aku la oia. I kona hiki aku i ka hale o ke kanaka ' kaiepa i na raea guia, oia waie no ko ka hale, ! manao iho la o Kakaio e ioaa aoa ka pomai- ; kai iaia. LLkaKakaio waiho aku ia no ia i ' ka pahikaua a me ka pu-panapana iiuna oke ' pakaukau me ka hai ana aku i kona makemake i ke kaoaka, a hoomanao ae la ua ka*, rtiaka nei, na ieaa nou lia pUikia ia Kakaio, j ke heie hou mai nei iloko o kuu hnle, j A nioau aku ia o Mr. Baketa ia Kakaio, i | ba nui o ke kumukuai o keia mau mea kauo. , A i aku ia o " Ua oi aku mamua i 0 kau mea i manaoai ehaawi mai. Aka.he i mau mea e ae no kahi a'u," webe aku ia oia ; 1 ke daimana ana, me ka i aku, " He make- j make loa au i ewalu gini no keia mea." j Nana iho ia o Mr. Baketa i ua mau mea 1 oei, a me ka nana pu ana i ka mea nana keia l mau mea; me ka i ana. " Kenoi aku nei au i i kou lokomaikai, me kuu manao, aoie au e I hoino aku ia oe ; oiai, o keia man -mea.ua 1 nui no ke kumukuai." Aoie nae i pane aku o Kakaio, hoolohe no | j keia o ka pane hou mai o ua kanaka nei. A j i hou mai la ke kanaka, ke i hou aku nei au ! ia oe, aoie o'u manaoe hoino waleaku ia oe, i i oiai, he malihini oe ma keia hana. A he ; wahi ninau ka'u ia pe. he makemake anei oe : e hooiilo loa i keia mau mea ? Ae aku la o j Kakaio. | Komo mai la kekahi poe iioko o ka haie, a | lalau iho ia ua kanaka nei j«a mea a Kakaj io, n i mai la, aoie kaua e kuai maanei, e heie | kaua ma kekahi rumi o'u, maiaiia kaua e : kuai ai, ke kue ole oe ia mea. Lilo keia koi ana mai a ke kanaka, i mea i malkai ioa i ko Kakaio manao, a hahai koke aku la oia i ua kaoaka nei; i ka hiki ana aku. o ko Kakaio wehe koke ae la no ia i kona papale a kau*aka la ilana o ke pakau- ■ kau. ' A i mai la o Baketa, aoie oe i hoomaopopo : i ke ano o ka lawe hoaie, a penei ka hoomao- ; popo ana. Ina e waiho mai oe me e'u i keia j mau mea au, alaila, e haawi no au i palapa- ! la e hooiaio ana, a e haawiia aku no ia oe i i na Uala au i makemake ai i koii vva e hoihoi j hou mai ai ia palapala ia'u. ! I ko Kakaio iohe ana i keia, ua hauoli ioa . oia, Aole nae aia net mea manao nui e, o j ka lilo wale no o ka ia nei mea i makemake j ai e kuai. . • I A i mai la ke kanaka, e haawi aku no au i ; ke dala, me kou kakau ana ina ka paiapala a'u i olelo aku nei ia 09. I ka ioaa ana mai : o ke dala a me ka palapala hooiaio, hoomaikaiako la o Kakaio i ke kanaka no kona lokomaikai. I ka hora 7, hiki aku la o Kakaio ma kahi o ke Kauka, a hai aku la oia i ke kumu o kona heie ana ma o» a maanei. i leaa ai he mea e hookaa ai i ka aie o ka haku wahine o ia nei, no ka i laapuau ia ana o kahi moopuna i make. Neiaiia, ua iāwe ia mai nei ka mea e hookaa aku ai ka bila aie. I ka hookaa ana o Kakaioa pau, o ko ia nei hoi koke no ia i ka' hale ma ke aianui Duke a ! tne ka auolo o Drury Lane Theatre a ike | mai la na k&naka, kaohi mai la iaia nei e j noho iki me lakou. : Mahope iho o kona hooikaika ana e puka | aku •ma*o' o ka puukiuki o kanaka, holo mai ana he kaa, puka ana hookahi kaiie * nie

Jna wahine eiua, a komo iike ahu la lakou [ iioko o fea haje. Haka pono loa iaai |a kei kahi oua pep nei ia Kakaio. Iko Kakaio hoo«jaoj)opo aku, o Bamaboroke Sotsa> seta no, ua bf>o a paihiihi, me ka aha hele ana. Apoapo loa o Kakaio eae ka olioii nui, aole iki i kooa palaira loa i kinohi a me kona poino ana. i Oko Kakqio kahea' aku la no ia. ® Bema<> «. Ile |a haalulu oia iu»t : 'ia ateha, aa hou keia iiokjo o kaaaka, a paka. aku \ ke ala e bik| aka ai i kahi i nalowale ai o Somaseta. Ika haii ana aole ioaa iki. ! ! Nolaila, tu| hoka ioo l«a o Kakaio. Oiai, j I ua ike ia aku hoi la, eia ka hoi o ka nalo- j

waie iho nei Ea. A naia wale iho ia no keia j i ka mea e isui ai me kona makamaka; no ; keia mea, ua ioohia :a o Kakaio i ka mai I hou, me ka mauleuie ana, no ka nele i ka meananaekokua. Kaieie ih»ia oia ma ka puka komo, meka wehe ana i &>na papale e ioaa maiai kaiii ea oiuolu. Ku iki iho ia oia maiaiia, hookahi paha minute, i waie iho la no keia, e uhai I paba wau i kuū makamaka ? aole e kaii no iaua pukahou mai, ia wa i mai ia kekahi | Geonimana ia Kakaio, e hookaawaie iki ae i i komo aku na lede, A hookaawaie iki ae ! ia keia, ma kahi aoao ; a wehe ia mai ia ka puka, papa mai la ka maiamaia o ke kukui ī ko ia nei mau maka a me ka poe mahope o ia nei, oia hoi ka poe mahaoi o ka Hotele Hamamu o ia nei i ninaninau ia ai mamua, a ma k«ia hui hou iakou. Aia hoi hopohopo iho ia kekahi kanaka o keia poe i kana olelo hoino ana i Kakaio mamua, nolaiia, ua kuemi kona manao aa e kamailio aku ia Kakaio, a no keia mea, ua ano haikea ae ia ua kanaka nei, i kona nana mai ia Kakaio, ua ano kuoo oia, me he mea la e ake nui ana e ike i kekahi mea. Aole no hoi o Kakaio nana makahi e, aka, kau mau aku kona mau maka ma kahi e ike aku ai ia Pemeboroko Somaseta, me ko ia nei hoomanao waie ana ae i na mea he I lehu o kona aina hanau, ime kona hoei.olo i ana i kona monao, e kaii oia a hiki i ka pau i ana o na hana hoolealea o ka hale, aiaila, e niaau oia i ke Kauwa o ka hale, i ka inoa o kona makamakaHWa hoi o Somaseta, īaia nei e aloalo ana ma o a maanei, ike aku la keia i ke kaa lio e holo ana, oia hoi ke kaa o Somaseta ma.

( Oko ia nei hoi aku lai no ia a kahi t ia{ i nej i ku mua qj, o ka wehe iamai la no ii n j | ka puka e kekahi mea, a komo"pu aleu la j I keia itoko, a noho iho la keia ma ka noho e kokoke ana firia ke aiapii. ] U ke komt> no iloko o ka haie keaka ko ia nei manao mua, aka, do ka manao aole aoei e ike ia Sonioseta, nolaila, manao ai keia e noho no ma ka puka i puka mai,«laila, haj lawai pu. l

r O i noho keia maiaiJa, a haia paha ka ho*' ; ra, iho mai ana kekahi kanaka a ia nei i ike | ai ma ka puka, a poka ioa iwaho, a aole i | liuiiu, komo hou mai ana me ka aka hene- | hene ana iaia nei. ! Hoomanao hou ae la o Kakaio, i ua hana ano e o ua poe nei o Hamamu, o na bana no mamua. Me koia nei i iho. heah» la ka hetva ke hana mai ookou i ka oukou mau hoohenehene. e noho aea no «u maanei e kaliai a hiki i ka wa e hookuu ai ke anaina. O ia | kiai o ia nei a hiki i ka hora 11, o ka wehe ! ! ia ae la no hoi la o ka puka, o ka pau iho ia I no hoi ia i k§t hoi. ; lloko o keia wa e hoi net na k«naka, ke | ake loa nei &efa o ka ike aku ia Somaseta, a 0 ka nana pono waie iho 1* no ka ia nei, ke i puka mai kahi poe, me ko in nei nee ako a pili i ke alapii e iho mai ai me ka huna aoa 1 na maka rae ka lauiau o kōna papale, i oie e ike ia mai e ka poe e iho mai aoa, a i ia I mai, heaha la boi ka ia nei e kau pono nei | J na maka i lana nei! O ke kali no ia a hiki j : i ka pau loaanao na kanaka i ka hele aoie ! I wahi mea i koe, paniia raai la na puka, a koe ; ka puka o kahi a ia nei e ku ana, i mai | ia ke kanaka, e puka iwaho, alaiia, puka aka j keia iwaho. A nioau aku la o Kakaio i ua kanaka nei, ; aole anei he puka e o ka aoao Boies e puka ! I ai ? 1 mai la ke kanaka, he puka no, alaila, 1 j i ihoia keia iloko ona, kaj malaila ka i paka i ai o Somaseta, eia no Ia o ka ole ma keia : wahi a'u e kaii nei, aole wahi mea a ike ia | aku. A o ko ia nei hoi aku la no ia i ko ia , nei home. « M O K U N A XV. o Kakaio Batkzoi'. •' A uwe iho la laua nei." V Ma ke k&kahiaka ana ae, ala ae la o Ki* i kaio me ka piha o kona laau i'ke kaumaha i na hoohokaia ana ona i ka po ma ka hale kei aka. A hookahi ana mea kaumahanuio konp i ike oleanai kooa makamaka. No keia «nea, . ua ake loa oia e kekahi mea i ike i ko Somaseta wahi, noiaila, na haalele oia i ka hilahiia no ka ninau ana. Halawai mai la kekahi kanakn me ia nei, o ko nei ninau aku la no ia, " Uaikt>an«i oe i kn wahi 'i' ' Ae, v a hoike n

mai infe alanoi e feeie ai. ia hele aoa 6ia | j nei ikiho ia keia ika inoa" Sir Robert |l So»wr(i, Bart. f <$Tosvtmor Square,—someT' * &t C^e y L~&)āre,-~Deetkttrst i W~-Sh&Tei n eia leaa ana o na kohikuhi, o kahi o . Soo>aata, noiaila, noonoo iho la oia no kana ' hana epono ai ke hoolauna aku, a aa mao*. pojpo) cka h&i aka ma ka leta ka pooo. No-1 lailwlwi keia ika ha!e, e kakaa ieta ai*.— { ** /«* tmm,broke Somerget, Esq. Gres»eaor Sqr. ; £ SoEftßseu. a loha.—Ao'.e asei e hooieie i ia kou hauii eka h o a īaalalo o keia palapala ? i A aole anei e iiio ia' tnea oe ?' Aote • loa e hiki la'o ke hooimuawEinu i ke kaolua j wale ana, no ke kaawa* ana i na maba&-; hiki eiua. Ma ka oiaio, eSocnaseta, aole ioa | au i hooholo e hoikeako ia oe, i'u nei a me 1 ko'u mau poino ; aka hoi, toa keihiahii'hala , aku nei, ike aku la au ia oe ma :a Ha!e Ke* j aka Drury Lane, aiailn, ulo ae a ko'u mau manao nou, a kahea koke aku .a au ia oe, ■ aka, aole oe i lohe mai. Nolailae kaia mai oe ia'u e kuo makamaka, ke olei nei au no , ko'u mau popilikia. Ma keia .waa'u e noho ! nei, ua hiki oie loa ke hoopoina n na poe a kaua i aloha ai. Oia hoi ka wa ma na kahua kaia ; ua ha* ūle ka'u wahi bake hoomanao, ai; maloko o laiia kau mea i olelo mai ai ia*u, i ua pala- > paia mai no hoi au ia oe, aole na« i loaa ae ! ia'u hookahi o kau palapaia, oiai,ua ike no | hoioe i kou wahi i haalele ai ia Kakaioa me kona nui. Nolaila.mai ko kaui kaawaie , ana a hiki i keia la, aole au i lohe iki mai | nou. Ake iana nei ko'u manao,he kumu ! maikai no kou pane oleana mai. | "Ua lohe paha oe, ike nu hulaa ana o ,kuu aina aioha ! Eia au ia iioko oka hale ino kahi i noho ai,. ma ka hope o ke alanui Matina, a e hoohewahewa ana no oe iau, oiai, |ua haalele mai ko'u ano mua. Nolaiia, ke j hoonani nei au i na Lani, i ka iawe ana aku ' i kuu ku{>unakane a rne kuu makuahine mai» i ioko aku o na ino he lehulphu o keia noho'na

! a'u e knoe nei. ■ K Somaseta aloha e, e oluolu oe e iiele : mni e ike ia'u. J ike aku ati ia oe, o i puli- i ki ai bu ia oe, o e liio ia i mea e : pomaikai ai kaua. " : " Ē loaa no au ma ko'u wahi haie i kā la |

apopo a po. E aloha auanei or e kuu So-1 masela aloh j. • E lona no au ka Helu 5 i 0 Alanui Matina, o kou makamaka oiaio no, j : ■ ■ " Kakaio Konesetink Sobiati, " P. S.—At. hiki mai oe, p ninau oe mt i ! ba inoa o Konesetine." • [ Me ka hoihoi wale keia e opiopi nei ika j leta, a paa, haawi aku la keia īa Nane fta j moopuna a ka haku wahine o ia nei, me ke | kauoha aku o ia nei.plawe a hoo iloko o ka | Hale Leta, me ka inanao, malaila e loaa koke j mai ai ka paue. Hoi mai la kahi lawe letaa j | hai mai la,ua lawe ia aku nei, ka leU i Gros- | venor Sqaare, a e hiki mai ana paha ka pa- j ne, ma ka hota 3 o auina 10. , i 0 i kali a hiki i ba hora 3, aole wahi mea | a loaa leta mai, no keia mea, hoka hou-oo i keia. Hoi keia a loko oko ia nei rumi, noho" me ka na!u nui aaa, no keia palapala olemai 1 o ka makamaka, pani aku b. keia i ka puka |o ia nei. He hoolono ka ia nei i ka lep o I kanaka hele ae mawaho me ka walaau, aole. Ino wahi mea a lohe ia aku ko Somaseta ! leo. . ■ ! Po ua la nei, aoleloa no i hiki inai, nola- ! ila, boi keia e moe, aole nae he pili iho o ka { maka, oiai, uahele mai la o loko, a ano e ka i I manao oo keia palapala ole ia mai. | 1 kakahīaka ana ae, aia ae la keia, ma- < nao aku la no keia, ua hoopaaee ia paha ka booona mai ika leta a keia la ? Kau aku la : oo ko ia nei maaao o ka ike kino aku ia Somaseta mamoa o ka napoo ana oka la. Aba, be ole ka tke ia mai o Soma»eta ; a ninao wele iho !a no keia, heaha la hoi ke kuma o tetK>a hiki ole ana niai. Ua lawe hewa ia paha ka lela ? No keia mea, hooholo ihola o Kakaio, s kakau hou i leta, a nana poooi no e lawe i kahi o Somaseta,s penei ka p«. lapala ana ; — „ ; " la Pemeboroke, Somaseta Esq., j "ina he makamaka ka mea i kapaia ka fnoa o Kakaio Sobiati, no ka mea, i loaa ai kuo palapala o kela la aku nēi, alaila, e like ana no keia palapala, me ia palapala ka hoi nele aole wahi pane, AiA hoi. inao ka pa--1 lapala mua keia e hai aku ana i% Somaseta eia kona makamaka ma ke kulanakauhale nei, alaila, e hele mai ana no oia o īke, i ke ano e ana oka pomaikai; -a e ike io ana no oia iloko o ko'n wa popilikia ! A e loaa omi no au e noho ana-ma ka hale haaha, ma AlamiiMatina. '«\hiahi Sabati, Heiii .1 Alanui Matina." V ko Kakaio hoopaa ao la no ia i kana palaMla iloko o ka wahi, a puka aku la oia iwKio « imi i kahi o Robert Somaset*. Maliope iho o kona ninau ana, loaa iho la iaia ke : Grfis7enor Square i ke aumoo, a ma ka malan&iama o te kukui ko ia nei hookolo ana a h{ki ika hale. Ko ia uei ku iki iho la no , ia ida ke kipapa pohaku, a nana aku r« iluna. Aia hoi kekahi Geonimana + ini ana, me ke nukn ma ka puka makani. (Aole i pau )