Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 12, 3 September 1873 — No ka Pulupulu Ki Ailana. [ARTICLE]

No ka Pulupulu Ki Ailana.

\ lMt Luna i Aloha oa..—Mamoli o k£ maoao ana, ua | kupooo paha v keia komomanao ika heluhelu jo ua poe heiaheiu o ®£o Ha-wau Ponoi, ke j lana n«Ti ko'tt manao e hookau mai ana oe ] no'u kahi wahi kowa kaawale o ka nopepa, i ! hoaiai aku ai au i kekahi mau ninau no ka j pomaikai o ka poe e manae nui ana pa ke j kanu pnlupuiiu Ki.Aiiana. . 1. He mea anei ka maiani epoino ai ka. pulupulu Ki&ilan o? 2. Pekeakeoukou kanu ana i kapuhepula KiMilanaī 3; Beaka na lilo a me na. ioaa tia /•« eka hookaH ? „ Ma ka aiaau e piii ana no ka poino « ka pulupulu Ki Aiiaqa i kai makani, ke oleio nei ao, fae manao kuhihewa m. He palupalu a he wiwi no hoi na iaia eopuu aoa, mai ka umi g i ka 13 pua,oka iaia hookahi i paa foa me ke komu, a ma ia mea e hiki oleai i ka makani ke hoopoino, i kona wa e pa iauwiii ai io ia nel. Ona kapa kahakai me kooa mau makani kok>nahe, a makani pukiki paha, aole poino na pulupula Ki Ailana ma ia mea; oiai, ma na kahakai i ulu ai na puiupulu Ki Ailana, o ke Akua ka i ike i kana mao hana, a i ka mea e pakele ai kana mao mea i hana ai. Aia ma Paiauea nei, he wnhi oluoiu ioa o ka noho ana, i a ao?e ,to ho< he oiakani nui, eia nae, he! kanalua ko'a maqao no ka pono o ke kanu ana ika pulopulu Ki Ailana. Oka poe i kuiuma i ka pahiii ana, o ka makani ma na kula opeanea o Waikapu, a me Kalepolepo, ua tke lakoa i ka ikaika o ka ulu ana, o ka palopala me ka maikai. Eia no hoi kekahi mea e maopo ai, aoie e poino'ka puiupulu Ki Aiiana, ma na wahi i makeni nui. Oka makani nui hoolua, aole ia e pa ana mamua o ke awakea me ka il;".t!ka nui. i£ -mohala e ana sa pua tka puka | aoa o ka la. a e pau e ana no hoi na pulupulu i ka ohi ia mamua o ke awakea, ma ka. po e heleiei ai na a-a a ahu iho i ka lepo. A ma ke ao ana ae, e ike ia aku no ka nani o napua.ealohi mai ana iloko o ka uliuli o na

! lau, mamua o ke awakea, a he mau hora wate 110 e pau no lakou i kn nnlo ma ka'ohi ana. Mamua o ka pane ana aku i ka haioa o i ka nmao, " i ke ano o kafu kanu ana i ka'u [ j puiopula Ki Ailana ?" Ke hai aku nei au,! i me ka noonoo e pono aij i hiki ai e ike i na | hooiilo ana no kekahi mea i manao ia e j hana, a e malama pono no hoi, i ka wa e ! hapai ai ka hana, mamuli o ka manao e loaa i ka pomaikai, ma ka imi ana i ka mahi ano | hou Ma ka nana ana i keia, ke manao nei ' au i ka'u kanu ana i ka pulupnlu Ki Ailana,; he mea ia e pomaikai ai ka poe e nakui ana, : e.hoolilo i ko lakou mannwa, i mea e pomai- i kai nui ai ko kakou mau pae moku. Aia ma na mokupuni i; ae o kakou uei. na nui no na walii kupono uo ke kanu ana i ka pulupulu Ki Ailana, i oi aku mamua o Fnlauea nei? ka makani a me ka maloo, i ka i hapa nui oka makahiki Ake manao nei | au i keia w«hewehe ana a'u i ke ano o ka'u ! kanu ana i ka pulupulu Ki Ailana, e lilo ia i ! mea na kakou e noonoo p u ai a e hooiaio hoi. A ii>» paha e i mai ana ouko«, fae palu-, , palu, aehe k<3kua,aok<; hoi he v/ahi kupooo ' ike kanu ana. Bia au ke pane aku nei, he j eiemakuīe au nona na he 60 a oi | aku, ua hiki nae ia'u ke kanui ka pulupulu j Ki Ailana, a ua ike no hoi i ka pomaikai,' aka, i ka poe, e hoomak iukau nui ana no | keia hana, e oi aku oo ko lakou pomaikai' ma ne kaiiu ana i ka pulupulu Ki Ailana, a { aole no hoi he mea e n;le ai i ka pomaikai j ' ana o ka poe kino ikaik), a me ka poe hapa ] o ?ia makahiki; a pela n» hoi na poe kuono- { : ono, be mau &>da ponoi k& iakou; a e po-1 maikai ana no hoi au, ina e iilo ana keia : hoaiai ana a'u i ke ano o ka'u knnu ana i ka | , pulupulu Ki Ailana, i mea e kono oku ai j | I ka lehulehu, e hapai i ku inahi pulupulu Ki j | Ailana, no ka hopena kupono o ka home, ke I I ola a me ka nobo hoopilimeaai ole. ' ' Oka lepo o keia maii pae moku, he lepo | kupono loa no ke kanu pulupuiu, oiai, he aone, a oia ka mea i ult nui f.i na pulupUlu IKi Ailana raa na kapa kaūakai. Ika hoo> makaukau ana i kahi e kanu ai, he pooo loa ke loaa ka pa)uu, me ia mea e hiki ai ke hana a palakalaha ka inala ina ka auwaha ana. llokO oka malarr a o Sepatemaba a o Okatoba paha, e hoomakaukau ai i na aq- , waha, elima a eeno {mha iniha ka hohonu, i I hookahi a elua paha ninhina mamua iho o | ; ka hoomaopopo ana i n i malama ua, alaila,! i lu aku i na anoano ilolo o ua mau auwaha I | nei, a uhi mai ka lepo me ka ookope e kanu j i ai, i hookahi imha ka hohonu of ka anoaoo ; iloko oka lepo. Oka oi loa nae oka mea j holo kanu ana, o ka haro mama ekolu kihi, tne hookahi lio e suki ai. Ika waiho ana o ka anoano iloko e ka lepo, aole no hoi ! e palaho iioko o na maliina elua ; a mahope I iho o ke kuaua mua. e omaomaka mai ai, a ) mahope iho o ka hala ana ona la eha mai 1 ke kanu ana, ina nae he auoano» hou. |a ( ulu ana ae a ikaika loa, alaila, huhuki a« i i

ka mea pipiii i kahi hookahi, a koe ka me« , kupono, i hookahi kapuai ke kaawale mai J kahi kumu a i kekahi, a holo aka ka palau j ma ke kuakuo, roa na aoao o ka pulupuiu e . ulu aoa. No ka waele ana mawaenakooo j 0 na auwaha, o ke Wahili pulupoiu ka mea j kupono loa (i hooheheelia ma Nu loka e B. i H. Allen & Co., $2.50 no ke kahih he 80 ! iniha. a $3.50 no ko kahili he 28 imha.) j He hiki loa ke komo ke kahili, iloko o , hookahi iaiha ke kowa, mawaena o na puiu>f puiu e ulu ana ; a e priu no ka mauu i ka i make lua kn olao ana, ine keia mea i kapaia < hf kahili polupulu, a he mea kupono ioa , keia no ka palaa ana aku mawaenakonu o; na auwaha, no ka mea i ka paiau ana aole e 1 make ka mauu, noiaila, kupono ai keia mea, 1 1 ka «e!e e mamua a -nahope holo aku lta

palao, a ma~ ia me« ua hok kta ka haaa. I kahoa aoa o ke kainii j»iiQpuia iloko o ka iepoi maikaiaiha me hapa a hikii ka eiaa ka hohona ilokoo ka lepo. aole nae e poino ke'oa oka palapoio, a ma keia mea, oa oi pakola aku ka nui o ka hana e pao i ka la, mamua o ka hana e pao i ka palau. Ekolu makahlki e oo maikai ai ka polupulu Ki Aiiana ; ma kahi hapa, nae oka momona o ka iepo, aka, ma kahi lepo kapoao he eono oo maikai ana. Mahope ihooka pau aoa o na makahiki ekoiu, e bffaia oo ua kumu kahvko, me ka hoomakaokau ana i na auwaha no ke kaan palapulo bou aoa. O na wahi lepo mompna ioa, kahi kupotio ioa ike kanu paiopuia. Me ka momona o ka iepo, pela e loihi ai ka manawa e aia ai< a e aweawe maikai ai hoi na pniapuio, loaa mai ke kamukaai kiekie. O na oo ana ekoiu, ua iawa oe e ka mea e manao aoa e kanu pulupulu, i na anoano, a e lawa ai hoi he 10,000 paooa palupalu,' a he 700 paona aooano. Ma teia hoaiai ana, ua maopopo no, aole no i kuapapanai k& hana aoa, ma neia mea o ke kanu aoa i ka pulapuiu Ki Aiiana. "Eha paha mahina mahope iho oke kanu ana i ka paiupuiu, aiaila, o ke oo no ia, a ma ia wa e maiama pono ai i na pulopuiu ma ka ohi ana. A Owau no roe ka mahaio, H. Holsteim.