Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 21, 5 November 1873 — Untitled [ARTICLE]

Aolf. o makou makemaki' o hoopau inaoawa wale iiie K'uokoa jm kajm mau, mea e)ioala 'iiou nei, a uole lioi e houlilo ma ka hoopuapaa muu anu ine ia nia ke ano nujjej;a pili nupuni oia, a pela hoi la f kapa inai nei la makou ma ia ano. No k» im-n. aole lie waiwai nur i ka leliuleliu : no l>ei;i inuu pane-pane ana 11 kekatn i kekiiln 111:1 iu mnau liookaln. O k-i inakf»n mau weliowehe mua nna. iiii law;i 1:1 no kn .ka li-liuleliu . linpmaopopn pilia liiia. ii pt:la lioi. ina no ■ liooknlii niaiiau' : na laua j)ilia 110 ia. O. • keio kaukoio loiln «na niai, liealia la ke nio ? aole makow i ike. E lnki no īa uiakou ki* lioopilia i inau kolamu 110 ko ; uiakou pale una aku i na olelo a ke Kuo-1 koa : ak i. lie nii a makēliewa wale no nae na paneana. oiai, ua ike no ka leliuleliu i ka oioio o ka mukou mau hoopuka mua ana. I liookaln a makon walii mapuna , leo i koe ika lehiilehu, ao a keio: 'Ma ka liua o |;a laaueike la.ai kona ano." ' O ke kanawai.-o ka makaliiki 16(30, i,i ike iiui ia ina keanu. '■ līe kanawai e lio-' emi ai i ii'i mai uio i lulia ina ka liookainakaina ana." eia no ia kanawai k<: paa _ nei :» liiki i keia wa iloko oko lakou bu- i kr kanawiii : aka. he ni&kaliiki nr nei a ■ keu ka wuilio waln nua o ia kanawui me ka hoono ole ia, a ua hke me he kanawai i muke i:j. Na na Kuliina oka Moi i liula j i lioopau i ii.i liooko la una o keia kana- j wai, no na kuinu i pili ole i mi pono lioo- 1 ponopono aupuni anu. i ole hoi ia, no : na aipakiko aha-litle ana i na lilo o ke au- i puni aka, iio nekaln•inau kuinu pilikino • wale no. ■! O ka hoopau ana i na hookoia o keia kanawai malalo o kekalii inau kuniu, he haiiu 'no iā na kel.ahi Kuhina ; lie hana inana oie oae, a kue no lioi i ke kanawui, aKa, aole no nae i liaoliao. nui ka leliuleiiu no keia iioopau wiile ana iloko o ia rnau la i aui aku la. No ka mea, he kanawai keia i kue nui loa in e ka hapanui 0 ka poe i komo nui ole aku e nana pono i ko loku. mainua o ka.nana wale ana aku i ko wuiio, a ht: iike oui lioi Jakou e hoopau īa nia na kumu ano nui ole. Ika lioomaka ana n;ai nei u na Kuhinu iiou e noho ma ka lakou mau oihanai ma ka hoomalea aiMi nmi nei o ke au nohoalii liou, ua iiianao ia e iiooko hou ia keia kanawoi e like la me <-. at-. no ku uieu. ikiim- kumii pili kaii.i«;,i o keia kaoln pu wale ana, No kekahi mau malruna ;-e nei i linia, i ua laulaha ae ka lo.no e hoomaka liou ia \ uua na hooko ana i koia kanawai ; aka. j aole nae he walii mea i hann iki ia. ke . Hiuu nei no kona hiamoe an ;. oiai lioi na ; ino, a iih: n". mai i nianaoia e lioeemi tria; ua kanawai la, ke. ulu mai nei a kawowo ! liou mawaena ok« lahni. [Ie mea mao- i popo lea keia i ike ia ena kauka. A o na lioike maopopu lea nana i hooia mai. i oiu ku maliuahua I'oa ai'ia mni o na kaikamahine opiopio i loaa i na mai ino nei i ka Halemai Moiwaliine e iapaau ia ! ai, a o kekahi poe o lakou iie poe kamalii 1 lnki ole aku i na la o ke oo ana. | O na n>f>i ī y]u nni no ku liookamakani'4 u ;nf. nu ii:t-n like, he oi ioa aku kona i laha hikiwawe a me' ka luku i ka lahui",' mamua o ka mai {luupuu liilii, a me ke-: kahi mau mai hha e ae. E kolo malu ae no ia mau nisi e ai [/onalo i ke ola o ; ka lahui, aia iioi, ; aofe nn he men e ko hōopakele, i ka Uiiui niailaila mai- O na pomaikai i loaa mai i keia kanowai oiai e hooko ia ana, ke huipu ia mai me ke 010 o ka poe i hoopakeieia, aoie no e hiki ke koho waie ia, a ke hoike ia iioi ma ' iiū huahelu. Hookaiii mea naaikai ma j keia kunawai. oia ka ooki ana i ke kumu o ka ino, a o kekahi mau mea e ae e pili I ana i ua hoopai a ine na hoopaahao ia, a i j na mea hoi -e-pili ana i'ke ano noho ana j maikai, a me ke ano Karistiano. aole no i ia : hiki aku i ko lakou mau hopena i 1 hookoia. īna he ano pilikia na hooko ta I ana o keia kanawai, a he mau helehelena ! hoi i makemake ole ia, he mea hiki loa iio ke hoomaemae ia ma ke ano maikai.! Aku hoi, ina e hooiaio ia mai ke kupono ole o ke kau ia ana o keia kanawai, ala- I ila,e aho no k-a hoopau loa ana. He ma- | naoio ko makou ina e hooko pono ia \ keia kanawai ma ke ano maikai, alaila, lie ; maua ikaika loa ia nana e kaohi i kekahi i kumu nui o ka omino ana o ka lahui : a i ole he kanawai e kaohi ai i ke kumu o kn laha ana o na mai ino, alaila, e hoomaiiuahua ia no ka omino a me ka hanau ' liapa mawaena o na wahine, a e ulu ma-i huahua pu no me na mai aai ino o kela i ano keia ano, ka lepera pu, a mekn make! e anai ana ma o a maanei. O ka nui o ke polio no kekahi pauahi hou -j m» Kikago, i ka la 17 iho nei o Sepatema- i ha, nana i hoonele iho i kekalii pof ika ( ia - i le ole, he «250,000.

T " " :' '• ' "V Kb ao mai iN'ei ke Kupkoa i kona poe he- j luhelu, no ka hiki ana ka o ka huina o kona mau pepa e ia nei ika 4,800 oia-iho la ke kunui o ka hoihoi ia ana o na olelo hoolaha ma īa nupepa. Akahi uo makou a ike.| ( oia iho la ka ke' kumu i hoihoi ia ai na olelo lioolaha aupuni nialail»-. Ma ka nana ana | ( iho i Uona kino o ka Poaono iho nei, elua . wale no kolamn a me ka hapa i piha no na j -TTteio hoolahao whhomai, a he aneane ekolu : kolamu a keu i pilia no na olelo hoolāha au- | puni, a i kahi wa, he aneane no e aha kolamu j olelo hoolaha 110 ke aupuni mai. loa ekol.u j ! kolamu olelo hoolaha aupunie hoopuka mau | 'ia ana ma komakou nei pepa, aiaila e -wi • hou no makou ī inau kolamu hou no ko makou poe heluhelu, a <■ haawi hou.hoi i mau i inai no ko lakou inau hoonanea aoa. Ua haohao nui no lioi makou i kona ao j ana nan ke ano e kapa aku ana ī ka lehulehu i lie poe naaupo lakou ke lawe mr; i ka lakoil ; man olelo hoolaha ma ko makou mau kola- j mu e hoopuka ia ai. He naaupo anei ka le- •' hulehu ma ka inii ana i kahi makepono e hoopuka ia ai ka lakou mau olelo hoolaha? : I ko makou manuo o ko ka'lehulehu aipaki- ! ho noeau ana ia, o ka imi i kahi makepono a | 0 emi-ai hoi ko lakou mau lilo. j ' ;| Aole pela ka oiaio.—Ke eku makapo mai j nei ka mea kakau itamu o ko h'uokoa mau ixu- j f nahuna, ine ka oielo ana, ua hiki mua mai ka j lono hauuaele o i keia pepa ; a ke kapa mai ne;, '• no ko makou ano kuokoa ole, ua manao nui iho la e hunakele haalele loa mai na maka mai o ko lakou poe heluhelu." (J ka oiaio he lono lauahea wale no ka 1 lawe ia mai ia makou, aka no ko makou makemake o loaa pono moi ka lono oiaio loa, nolaila, ua kakali makou a ikeia ka oiaio. j No ka im a. o ko makou ano maoli no ia, e j hoike i na mea oiaio, aole i na lolio lauahea ; wale e like me ka hana maa mau a kela ao- ] ao. Oiai, he letjoano nui keia, nolaila, ua j kali makou me ka .manao a loaa mai ka lono ; oiaio. Aole loa he palapala i loaa mai ia ma- ; kon no keīa liaunaeie, oiai, aole i hoike mai \ o " Hioaka Mailihinihele," a ine ko makon j inakamaka pake, o ka aina ua hoope i ka li- j ko oke pili. He manaolana ko makon e lo- i aa mai no ka lono oiaio mai a laua mai. -No' j ka inea, o ka lioolaha ana i keia mea ma ke i akea me ka oiaio ole, he hana ino no ia ; a i no ka mea hoi he hewa ino keia, aole wale no i pili i ka poe haumana o kekula, aka, e hapala pu ana i ka moa ou e Hawaii holookoa ma kekahi mau kumu, nolaila. ua kali i akahele makou a puka mai ka oiaio. ■ j Ua LOAA niai ia makou kekuhi paiapala i mai a " Kalehulehu mai e pane anā ika : hoolaha a •• Kimo " uia ke Kuokoa no ka hookapu ana i na kanaka, aole e hele a lawaia wa!e ike kai o Kalia. No ko " Kalehulehu " hoike ole ana mai i kona inoa ponoi a me ke ano ku i ka olelo iioolalia nolaila ua waiho ne makou i ka hoolaha ana aku i ua palapala ]a inn ke akea. Ma ko makou niiianlf!au pono ana i kn niea noria ke kai o i. Kalia, na hai m mai makou no ko aupuni ! kekahi iiapa o ua kai la-a no na Konohiki kekahi bapa, a no ke akaka ole ia makou o kahi i lilo ia Kimo, nolaiia, e pono no ia Kalehulehu e hele aku e ninau pono iaia. Ina o ko na Konohiki wahi kahi i hookapu ia," alaila, ua noa no paha ia oukou ko ke aupuni'.wahi ina aole i lilo i ka hoolimaiima ia ia hai, a i hoomalu ia hoi e ke Kuhina Kalaiaina no ka manawa.