Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 21, 5 November 1873 — Ka Ahaaina Aikanaka. [ARTICLE]

Ka Ahaaina Aikanaka.

Ke KIPU i.V ANA 0 KEKAIH MoKUPUNI 0 MA i Paeaina Nuuhiwa e ka Manuwa Fatiani-. i Ehiku Alii Nm'iīiwa r lawe pio ia r Ta- 1 . 111Ti E L1 Ai. Ki' unuhi nei makoui malalo iho i ka mooielo o kekahi kaua aikanaka rna Nuuhiwa, a. me ki kipu >a una o na kanak» o na awaawa e ka nioku kaua Farani—mailoko • i mai o ka nupepa Bidlthn o Kapalakiko o ka la 12 o Sepatemaba, a penei '*. Ma ke ku ana mai o ka moku kuna Mag- i i gie Johiso,i, i loaa mai ai ia makou na nu i hou ano nui mai ua Mokupuni mai o Nuuliiwa. O kekahi kanaka Amerika o Capt. Hart kona inoa, he mahma pulupulu nui kona ma ka Mokupuni o Domin<jue, a maluna i o ua mahina pulupulu la, he nui wale na Pake : hana, a me na kanaka kanu puiupuiu. Eiua, i a ekolu no mau ohana like oie m'a keia mokupuni, me ke'lii okoa no kela a me keia ohana ; a i keia wa he kue loa kela a me ke- i ia ohana i kekahi a me kekahi. O kekahi o keia poe Nuuhiwa, ua hoino j loa aku lakou t kekahi mau ohana e ae, a ua kau mau lakou i na hoailona o ke kaua ma ko lakou mau kino iho. O keia mau hoailona kaua,ina e manao ana kekahi ohana o kekahi kahawai e kaua aku me kekahi ohana, e kahi no iakou i kekahi hapa o ko lakou poo a e hoololoa hoi i na lauoho o kekahi aoao o ke poo, a ina e make kekahi kanaka o ka ' enemi ia lakou, e pau no i ka ai ia. A ina e hiki ka loloa o ka lauoho i ka palena i ma- i kemake ia, alaila, o ka hoomaka no ia o ke : kaua, a me ka aikanaka wia. Mahepe koke iho o ke ku ana aku o ka moku kaua Farani ilai|a, ua pai-ole ia kekahi aoao o ka lauoho o na poe kanaka a pau o ka lahuī i makemake e kaua, he hoailona hoi e hoike mai ana ua aneane lakou e aikanaka. a e kaua hoi. O na poe kanaka Nuuhiwa malalo o Capt. Hart, aole o lakou kekahi i komo pu me ka poe i makemake e kaua.aka, i he poe okoa ka i enemi ia iakou. Hookahi i kanaka o ua mau ohana kue nei i hele mai: la i kahi o na Nuuhiwa nialalo o Capt, Hart' a pepehi iho ia i kekahi Nuuhiwa a make ; ioa, a iawe aku la ; kona kino i mea ai na 1 lakou. Penei ke ano o kona pepehi ana : Hele niai la oia i kahio na Nuuhiwa liana me ka lawe ]>u nu i kekaln koilipi liilii me ia a noi.oi akn Im i i;tkuhi » in ninii kanakn

i nei e hookali»* i kana koi. Lawe ae 4 la ka mea i nonoi ia aku, a hookala iho ia i ke koi a oi, hoihoi liou aku ta i ka Nuuhiwn aika- ; naka. Ninau mai ia ua Noahiwa nei. '"Ua oi anei keia V' Pane aku la ka mea nana i , hookala . "Ua oi." la wa no o kōtia f»ane ! ana aku, o kc oki mai la no la o ka Nuahiwa aikanaka i ka inea nana i hookaia naeua koi | la, a-moku pu ao la ka aiianeane e lele e.ke | poo. Ua hoomoe iiou ia mai la ke koi ma- j luna onn, a moku liilii ae la. Ua pepehi pu ) ia iho la me kana wahinei, a. ua kanu ia ko ! laua mau kino i ka lepo, vi mea ai weko no hope aku.'' Mahope iho o ka hala ana ae o na la'elua j a ekolu paha ua hoi hou mai la ua Nuuhiwa i aikanaka nei, a lawe aku la i kana maupio iloko o ke awawa, me ke kokua ia e kekahi poe e ae o kona oliana, a koala ia iho la ua ; mau kino kupnpau nei, i mea hoonuunuu naJ lakou i hoona ia ai ko lakou inaina. Ua ho- ; ike aku o Capt. Hart i koia mea i ka luna ; Farani e noho ana ma ka Mokupuni, a nana j hoi i hoike loa aku i ke aupuni ma Tahiti. j Nolaila, ua hoouna ia ae ka moku kaua-; Bruat ilaila, e hoopai i na poe aikanaka. no i keia aikanaka hou ana o lakou. Ua ku ne ua manuwa la mamua o ke ku ana aku o ka ; i moku kuna Maggie Johmon, a ehiku hoi ka I nui o na la o ke kipu ana ī ua mokupuni la. , Ua auhee aku na Nuuhiwa aikanaka i na j mauna me ka manao ilaila lakou e pakele ai, j aka, ua hiki aku la na poka hoopahu ilaila.■! Nolaila, ua holo aku lakou ilalo o na awawa, J aka. aole lakou i pakele. Ua anai aku na | pokapahu ma na wahi a pau a lakou i holo ! aku ai, noldia, ua haawi pio mai lakou ia ' lakou iho. A hiki ika haalelo ana aku o Maggic Johnso?i—aole no ī ikeia ka nui o | na poe aikanaka i make a i eha—aka, o ka | poe i eka aole nae i mako, e make ana no laI kou no ko lakou īke ole i ka malama ia la- ! kou iho; a ī ole, e pau no pahn i kn ai ia e I kahi poo e ae. I HOOPAA PIO IA EIIIKU ALII. ; Ua hookuu ia aku na kunaka e ae a pau, no t ! ko lakou hoohiki ana inai aole e hou, a ehiku mau alii i laweia i Tahiti e Ii ; : ai, a i ole, no kekahi ano hoopai ē ae. Ua j olelo nae ke kapena o ka moku kaua Farani ; e lna no lakou a pau ke liiki i T'ahiti, a me ; he la, i keia wa, aole no e manaoia e liEo ; ana ko lakou mau kino In mea ai ia e ko la- i kou mau hoa kanaka. Ua pau ka hoonene a me nu neng kaua ana i keia wa mawaena o lakou,'nola- , ila. ua ooki ae na poe koa aikanaka i ko lakou mau lauoho loloa, he hoailona hoi o ka maluhia. ona hua o ko ka moku kaua Bruat hoopai ana i keia ino, he mea ia e maluhia ai ke ola o na malHiini a pau i lnki aku ilaila, a o weliweli aji na poe aikanaka. •