Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 22, 12 November 1873 — Na Palapala a na Agena o na Hui Panihakahaka Pauahi i ke Kuhina Kalaiaina, a me kana mau pane. [ARTICLE]

Na Palapala a na Agena o na Hui Panihakahaka Pauahi i ke Kuhina Kalaiaina, a me kana mau pane.

v Honololu, Okatoba 24, 1873. Aloha oe:—O na elele nona na inoa malaio nei he mau Agena lakou a pau no oa ! Hui Panibakahaka Pauahi o na aina e ma i ketl» kulanakauhale, ke nonoi aku nei, e wa- | iho u.ku imua o Kou Kiekie i na manao i ; hooholo lokahi ia ma ka halawai ana o na j Agena o na Hui Panihakahaka Pauahi ma ' ka la 21 o keia inalama. t Ua ike no Kou Kiekie ma o na Hui Pai nihakahaka Pauahi la, he puu dala nui o na | aioa e ke poho ana ma o na ultF~piuahi o j keia kulanakauhale. Eia no hoi na waiwai nui ae e waiho mai nei, kamea a ko makou a pau e manao ai aole e pakele i ke ahi, a e hoole mai no lakou i ke panihakahaka ana ia waiwai iio kekahi puu dala ; a o ka hopena, e auamo iho no na ona (o ua mau waiwai la) i na poino maluna o lakou ; no ka mea, e hopohopo no na hui waiwai no lakou ka oihana Panihakahaka Pauahi i ka hoopaa poho ana ia lakou. Aole he hana kupololei na na Hui Paniha- ' kahaka ka lawe aoa mai i kekahi mau li«f hou i mea e hoemi ai i ka poino, aole hoi ma ka hoomahuahua ana i ka uku hoopaa ! poho waiwai. O ka lakou oihana maoli, oia no ka nana ana i na kumuhana e likeme ka j lakou e hoike aku ai i ka poe hele mai, a e ae aku a hoole aku paha ia la£ou e like me ka lakou i manao ai he kulike ī ke poho i hookomoia mai. Ua hana ia kekahi mea nui ilokoo keia hooholo ana, oia ka ana i piii no ka hoopi» ana i na ahi, ke pauahi; a aole no hoi e moe ko makou mau maka i ka mea i ike makaia, i keia wa aia no he mea i kulike oie me na hoakaka ana no keia mea ma Honolulu nei. O na ulia pauahi hope iho nei ka inea i hoopaaia ai ko makou hopohopo e pili ana i ka uuku o ka wai i hoana e īa no kekahi puoho hikiwawe ana mai o keia ano, a he mea pono ia makou e hoike oiaio aku i ko makou mau Poo Oihana, o na hiohiona a pau o ke kulona weliweli o ke ahi ka i kp kakou mau apana nei. Ina paha e hoopuka iaana na kauoha mau e na Agena, e hoomahuahuaia na uku mau, a i ole e hooki pu ia ko lakou mau hana aoa, e l'l° no »a he hopena pilikia maluna o na hope a me ka paulnle pu ia o na poe mea

waiw nei ; & a«latl9,4ce īmTiao nei mabou, £ ieaumaha kopoiolei aaauei aopoe a pauma ka huii&aa aka i kahi e hoomalu piha ia ai ko lakoa waiwii ma o takott iho, a ma o ka hoolilo ana aku koi.ī na poe mea ilala o na aina e. E hoomaopopo iho Kou Kiekie aole-o raa-. kou kaleana e ewnoi aku ai na kahoomaia ] ana i na pomaikai o ko makou mau poo, ao | ka mea, ua manao no lakou ua lawa iho la | no iakou me oa poino a lakou i ae nai ai. ! Aka, no na poino a ka poe mea waiwai, nolaila makou i hui pu ai. Me ko makou manao iie hana pono ia makbu ke nonoi aku , e nana mai ko ka Moi Aupuni i ke kumu nui o fco makoa h&lawai ana, ua ikeia be mea pono e hoomahuahua koke ia ka hoolako wai ana, no ka hoolako pono ana i keia a l i keia, a ine ia mea e hoomaluia ai na waiwai ilok'J o ka ulia e puka mai ai ke ohi a iike me $a i hooneeneo ia ai kekahi n»u kuianakauhale e ae, a malia paha i kekahi ma-1 nawa e hooliio ia no o Honolulu i iehi. Ke pauiele nei makou e manaoia mai no ka nonoi ana aku no keia mea he ka a piha no ko makou komohewa waile ana alu i ka manawa o Kou Kiekie. O makou no me ka mahalo Na Kauwa' Hooiohe o Kou Kiekie, i TH£O. H. DAViES, 1 Hope do ka Hni Panlhakahika Akeu, P. A.SCHAEFJEB&Co„ Na Ageus qd *b Hui Pan. o BameJ>tga, BeremaDa, | WALKEE & ALLM, Na Ageaa no ka Hnl Pan. P&oahi Imprial o Ladana, £. HOFFSCHLAEGSR & Co., H» ob na H»i Pan. Beritania Akan, a ne Kalepa o La-, dana. p. pro. BISHOP & Coj, i JOHN H. PATY, Na Ag«na o ka HoJ Pan. Fi*emaß'» Pani o Eapalakiko, THEOD. C. ELEU(K, Age-na o ka Hul Han. Paaahi o Hametragß, Wemanla Akau, 11. HACEFELD &Co., Ma Ageoa o ka Uui Pan. Pauahi Tranitlaitie o llamrbuga. Hl9 £xceliency £pwiN O. Hali, Ko ka Moi KuhiTia Kaisiaina, Keena KaLaiaiml, * ) Honoiulu, Oct. 27, 1873. \ ia Theo. H. Davies, F. A. Schaefer & | Co., Waiber&Alien, E. HofTscaiaeger & Co., Bishop & Co., Theo. C. Hejck, a me H. Hackfeld & Co. E na Ua ioai mai ka oukou paiapaia o ka la 24 iho aei, ml&ilai i hoike mei ai oukou i na monao i hoohoio iokahiia ma ka haiawai o na Agena Panihakahaka Pauahi ma ka ia 21 o keia n\alama. Aoie no au e hoonele i ka hoike aku ia oukou e na keonimana, o ka mea a oukou i waiho mai nei, o kekahi no ia o na mea i ake nui ia e ko ka Mol Aupuni no na maiama elua a ekoiu i hala ae, oia hoi i ka wa i haia ae nei ka makaiii me ka ua oie, oiai, iloko o ia mau malaaia ua hoopomaikai pinepine ia mai no o Honoiuiu me ka ua. Aole no o'u kanaiua © hoike aku,o ka haawi kauiike aaa o ka wai a pau i oo hooikaika ma-t> oie no ia o ka Lapa o ka Oihana Wai, a o kan.\ mau hooikaika ana ma ia ano, aole no iia i hooko pohoia e na poe he mau kuleana hookahekahe wai ko lakou, e iike me ko lakou mau. | A oiai ko ka Moi Aupuiii e hana ana i na mea a pau iioko o kona maru no ka hoolako kupono ioa ia kakou, he meajane hikioieno | ke hooko aku i ka oukou noi, " e hoomahuai hua koke ia ka hoolako wai ana " a hiki wa- | Ie i ka haule ana mai o ka ui e hooiako ai. j Aole e hiki ke hoolako piha ia o Honolulu I me ka wai a oi āku, ke oie e hoopoinoia na pono o kahi poe. O Honoluiu nei, ua iike no ia me kekahi mau kuianakauhaie e ae, e komoana no iiokoo na poino noi, (inaa ia o ke Akua iokomaikai waie no ke hikj e ioohuli ae) ua maopopo loa keia ma ka hoao ia ana o Kikago a me Bosetona i kukuiuia rae na pohaku paa. A he mea aneane hiki oie ke manao ; ia, e iike me ka o|ikou oieio, " aoie io% i kui iike ia hoakaka ana me na hjd9piō ana i na i ahi ma Honolulu nei." | Ua manaoia, o na kulanakeuhaie kqkaikahi i iike ka nui a me ka \|a':waī me Honoiulu nei, ua hooiako pono ia no me na mea e kinai ai i na ahi, a aole no hoi i hooemi ia j iho ia mau mea no na makahikihe nui. A mea kanalua ole i ko oukot oiuolu, " e hoike oiaio aku i ko mak«u (oukou) mau poo oihana," ua hoomoe ia na paipu wai a puni o ke kulanakauhaie hoiookoa. a pela hoi i na paiena waho aku, a me ia mea iiawa ai na kanaka a pau i ka wai no na hana kuioko iho, a peia hoi no ka hookahekahe ana i na laau haahaa, ka mauu a me na kumu laau, ; (koe nae kekahi wa papaaia pokoie iloko o kekahi mau makahiki) a ine na mea a pau e lawa ai na oihana hanaiima, a me ka hooiako piha ana i nā moku a pau i kipa mai i ke awa. A i mea e lako ai no ke k.nai ana i j na ahi, eia no he oihana kinaiahi kupono, i me na kaawai a pau, iiiwai, na poiohuku, a : me na alapii, a me kekahi mau mea harm e | ae e pono ai, e like la me na iuawai kinaiahi ! kaawale, e waiho Hei ma na wahi mamao | kupono a puni ke kuianakauhaie no ia oihai na waie no. Aoie no hoi e hoopoina ia, no | ka hookomo ia ana mai o na paipu wai iloko ' o ke kulanakauhale nei, he mau tausani na ; iaau i hoouluia ma na wahi a pau, a no ia ! mea hoi iloko o ke ea me keia, he hiohiona ' piha mau i na iau iaau, a he puu pale nui no hoi no ka lauiaha ana o na ahi. " O na uiia pauahi hope iho nei," a ou« kou i waiho maiai, ua mamao aku no ia i mai ka hoopaa ia o ko makou hopohopo e 'pilianaika uuku o ka wai, a e hooia ia ; no ka pono oia hooie ana. Ma ka pauahi | mua. he halelaau lapalapa mau ia e ke ahi i ka i a hikiwawe puni ia e ke ahi, mamua ae o ka hiki ana aku o kekahi kaawai ilaila, a, aoie no he manaoiana i koe no kona pakele ana ; aka nae, aole no i laulaha ae ke ahi i kekahi hale pau waie »J ke ahi e ku , pu ana, ua hoopaa ia no nta ka haie mua. Ua makaukau no kn wai i ka ua i makau-

| laa fc«ks «i na leaawal oa ia mea. 0»Jhoo- : pa&U, o ka wai a me na k»a na mea i hoomaluia ai be «hi tn|i ka lauiaka ana. O ka pauahi aloa i waiho ia mai, ua, pio e ke ahi mamua o ka holapu anoae i ka hale i hookumu ai ke ahi oial nae he haielaau. He wai no ka ilo&o ona paipu wai ke m&kemake ia. O ka hoolako wai ana he oiaio ua kau palena ia, mahope iho o ka maloo moa mau ole ana o ka makalii. a o 110 ke Aupuni , mau makemake nui, no ia e hoomakaukau i kekahi kiowai kaawale no ko ka Oihaua Kinaiahi hana, a he mea hiki ke manao ia, , ma ka hoomaopopo ana i na hoohalahala a ; pau, o na hui panihakahaka mai ka uku ana i na poho o na makahikj, he nui i hala, a ine na mea i hoike ia maluna no ka hoopio ana i na ahi ma Honolulu nei, e hoike pololei aku na agena i bo lakou enau poo i na mea oiaio, ke hoike aku lakou, aoie wa- . le no ma ka hoemi ana i ko lakou mau au- : | hau pani hakahaka, aka e hoakaka pu oku ; i ko lakou mau pomo ka mea n lakou e j | hopohopo nei e hana i keiawa. I Owau no me ka mahalo Ka oakou Kauwa Haahaa F,dwin. O. Hall. Honoiulo, Okatoba, 31, 1873. | Aloha oe Ua kauohaia mai au ena Elele o na Hui Panihakahaka Pauahi o na aina e, e hoike ako ika loaa ana uiai oka palapela a kou Kiekie o ka la 27. O ka manao nui hookahi ma ka paiapala mua ī kou Kiekie, oia no ka makemakeana e kokua aku i kekahi o na hana-a ke Aupuni i manao ai he kupono ke hana mua, ke manao lākeuhe ponoke hoohana ia me ka hoakaka piha oie ia e ka Ahaolelo.' Ke hoike aku nei au i ka manao lokahi o ' kuu mau hoa ma ka oleio ana, he minamina nui loa ko makou i kekahi unuhi he%va o ka makou palapalaN i ole ia o kekahi manao hoi o ko ka Moi Aupuni, oiai ua hana makou i ka makou paiapala ma na huaolelo maikai i uhi ia ai kekahi mea e i pili ana i ke kauoha maoli ana aku ; a i ole ia, i kekahi manao i hola aku mawaho o ko makou makemake nui e hooikaika aku ina lima o ke Aupuui.e like me ka makou i manao a> e /hoeueu aku i ka manao oka iehuiehu, ke hoipu mai ko ka Moi mau Kuhina me V° makou ma ka hoohoio ana i ka poino oka lehulehu a makou i kaumaha nui ai. Me ka mahalo, O Kau Kiekie Kauwa haahaa hooiohe. (Kakauinoaia) Theo. H. Davies. His Excellency Edwin. O. Hall. J— Ko ka Moi Kuhina Kalaiaina,&o. ! Keena Kalauina, 1 Honolulu, Nov. 3, 1873. f Aloha oe.—Ua ioaa ka oluoiu o ka ike ana iho i ka loaa ana mai o kau paia- j pala o ka la 31 o kela malama, maloko oU- \ ila ī hoakaka mai ai oe, o " ka manao nui : hookahi ma ka palapaia mua i Kou Kiekie, oia no ka makemakeana a kokua aku i kē-j kahi" o na hana o ke Aupuni i manao ai he kupono ke hana mua, ke manao lakou he pono ke ka hoakaka piha ole ia e ka Ahaolelo." ® E ae mai ia'u e hoike aku, rae ka maopopo, o ka makemake o keia ano ma kou aoao 'io, a me ko ka poe au i hoike mai ai, j e ioaa no ia oukou na mahalo ana o ko ka! Moi Aupuni; ake hoike maopopo aku nēi au o ka loaa oie ana o kela manao nui ma ka oukou palapala inua, e aho no ke kuhihewa mamua oka "unuhi hewaia" ia o ka oukou paiapala, Aole no he mau manao ano okoa kd ke Aupuni no keia mea nui o ka hoomahuahua ana aoi aku, a rae ka maii o na hoolako wai ana no ka hana a ka Oihana Kinaiahi o Honoiuiu, a ke manao nei, e nonei aku no ka ka Ahaoieio hana no keia mea ma keia kau ae e hiki mai ana, eono malama mai keia wa aku. Aka, o na mea a pau e kinai ai i na ahi a<rte no ia i hooemi ia iloko o na makahiki he umi i haia ae, a 0 ka ulu anamai o na kumu iaau a puni ke kulanakauhale oia kekahi pakui aiwaiwa i ka hoomalu ana i na waiwai eaai ka a-a ia e ke ahi, a me he la aoie no he kumu o keia hoikaika ana e hoolil» i kekahi puu dala nui ine ka apono oie ia e ka Ahaolelo, ka mea kupono e hooholo no kahi hihia nui e likemekeia. Me ka mahalo, Kao Kauwa Hoolohe, Edwin. O. Hall, I Tho. H. Davies. Esq. ; No na Elele o na Hui Pamhakahaka o iia j Aina e, Honolulu. j Ma ka Nu Hou o nehinei Jcekahi ma- { nao e piii ana l na makai kanaka, me ke j kaniuhu ana no ka iawa ole o ko lakou mau oku. Ua haiia mai makou, oka uku o na I makai kanaka, he 522 dala no ka maiaina, ! a he nui loa na kanaka e ae i ae mai e hana i aoi aku mamua o 'eo lakou nele. Noiaila, j ina ua loaa i ka llamuku na kanaka maikai 1 he nui e makemake ana e bana no ia uku, he hana pono anei iaia ke uku hooi aku i ke dala o ke Aupuni 1 No na makai haole, j ekolu lakou e noho hana nei ma ka oihana \ makai, a he nui wale ka lakou mau hana e ' haoa nei ma ka oielo BeriUnia. Aole ioa e hiki e hoolimalima ia ka haole kupono no ka uku i iike me ko na makai Hawaii, a : noiaila, he pono i ke aupuni ke huli i mau 1 makai haole kekahi. ■ * Mawaena o na mea ano e i hoounaia i ka Hoikeike Nui ma Viena, oia ke kii like i hanaia no ke kulanakauhaie e Parika, a ma koua mau pa£u. Aole he kii hooleleaka, ahe kii pena hSi, aka, he kii no i like me ua kn 1 kaiai mdbli ia, ke kuku no o kauhale, ka nonoho n% o na puu, s me na hiohion» e ae a pau o ffirisa. He umikuinamawalu kapuei ke anapum o ua kn I»