Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 25, 3 December 1873 — Ka Huakai a ka Moi i Kona, Hawaii. [ARTICLE]

Ka Huakai a ka Moi i Kona, Hawaii.

Ua hanlele ke Kilauea i ka la 17 o Nov. i hala, hora 4 o ke ahiahi ia Honolulu, a ua ku ma Lahaina 1 ka hora 2 o ka po. Ua lele na 'lii wahine a me ohua o ka Moiwahine i uka ma ke kakahiaka ana ae, Ua lele mua no ka iiamuka C. Parke, C. C. Harris, Dr. Trousseau, G.| McParlane, Gov. Dominis, J. M. Kapena a me Kale Kauka, ma ka hera 2 o ia po, ma kahi o ke Kiaaina P. Nahaolelua, e ike ai iaia no kona nawaliwali mai, a mahope lele aku ka Mea Kiekie C. Kanaina e ike i ko ke Kiaaina mai. Aole no i manao loa ka Moi % lele i uka, aka, ma ka hoi ana mai o ke Govj Dominis, C. C. Harris, W. C. Farke,G. McFarlane a me na kamaaina elua, o Smith, ka Luna Makai, a me Dickson, ka Lunakanawai Hoomalu o Lahaina, ua hoomakaukau koke ae ia ke kaene o ka moku i ka papaaina, a paina kakahiaka iho la ka Moi me ka poe a pau i holo mai i kai, ma ia paina ana, {o W. C. Parke ameGov. Dominis ma na poo o ke pakaukau, a e hoolalelale ana ni hoa o ka papaaina no ka lele o ka Moi i uka, e olelo ana, "he mea hooikaika i ke kino o ka Moi ke leie i uka." . I I ka pau ana o ka [aina ana, o ka lele aku la no ia i uka, o C. C. Harrisma ka mua, a o ka waapa o Gov| Dominis me kona poe keiki ka mea nana i lawe ka Moi ma uka o Lahiina. O na peie i kau pu ma ia lele ana, o ka Puuku o ka moku manuwa, a me Major H. A. Kahanu, ua lele mua no ko ka Moi Puuku, Homee Ci|bb i uka. Ma kg_ Uau ana o ka Moi ma ka uapo, e kah ana no na makaainana, e pihai ana i ka huro, e like me na la ona i kau ei ma ka Noho Alii Moi, pela no kona ikaika i ke kunou ana o kona poo, a mo kona wehe ana i kona papale, a pela oia i aloha «|ku ai i kona mau j makaainana. * { i Inia p hele ana makai ojka hookolo-1

kolo, e hoomau ia. ana no ka huro ana,«a he uwe maoli no krfkekah"i poe, a i ka hiki ana ma ka uāpo o ke ala loa e hele ana- i Lanikeha. malaiia i ai na kanaka, a ma ka hiki asa m» ua laana iho la lakou mauiia me na. 'lii wahine, akahr oo lakoua makaukau no ko'lakou paina. I ka o ko ka Moi ike ana i ke Klaaioa, o ba hoi aku la no ia o W. O. Smith, ka Makai Nui o Lahaina, e hoakoakoa i na kanaka a pau ma ka hale hookolokolo, " e hai aku i ko'u aloha ia lakou," a hele aku la ka Makai Nui e hoouluulu i na makaamana a pau ma ka hale hoekolokolo. A hele aku la ka Moi ma ka hale hookolokolo, a haawi aku la i kona aloha i na makaainana, a penei kana mau oleio: " Aloha oukou a pau e na makaainana, (huro) ua pomaikni i ka halawai nna me oukou, noka hooloihi ia mai o ko'u ola a ha» lawai pu kakou, mn ka ike ana o !<o kakou mau maka, (hure) ua kau mai maluna o'u ka mai a me ba nawaliwali o ko'u kino, nolaila keia huakai a'u e hele nei, (huro) ke laaa rtei kb'u rfianao, e halawai hou ana no kakou ke ioaa ka maha ma keia huakai, a hoi koke mai no, no ka'u hana pono'i, a ma ia manawa au e hele koke mai ai e ike ia i oukou. O ko'u makemake oka hele e ike i na makaainana mai Hawaii a Kauai (huro.)" O ka hoi aku la no ia o ka Moi a kau iha ka waapa, huro nui aku la na kanaka a pau, (o ko'u kau pu aku la no ia.) Ike kau ana o ka Moi a me kona mau ukali iluna oka moku, he mau minute ke kali ana i na 'lii wahine nana ka huakai, a i ko iakou hiki ana mai iluna o ka moku, o ka haalele iho

la no ia o Kilauea ia Lahaina, ma hora IL® ka la 18 o Nov. Ama ia ku ma Maalaea, a ma ka hora ia auwina 10, hiki ma Makeno, ua lele aku oC. C. Harns, W. C. Parke, Gov. Dominis, G. McFarlane, Dr. Trousseau, Afona (pake) a mc kekahi poe iho i uka, a ma ka hora 5 o ia la ua hoi mai lakou mai kahi mai o Capt. McKee, me na pua ala o na kihapai o Ulupalak(fe, he raea maikai ia i ka Moi a me ka Moiwahine, a me na 'lii wahine no a pau, a ma ka hora 6 o ia ahmhi, ua haalele ia Makena, a ma ia po iho, nui mai la ka makani, a me na ale o Alenuihaha, e luli inonna o l\Uauea. Ama ka hora 12 oia po, e iohe ia ana ka leo o ka Mea Kiekie R. Keelikola- ' ni, e olelo ana ika hawawa ka mea nana e ku ana ba hoe i ka pulu loa i ke kai, aoie paha i liuliu ma ia hope iho, e luli ana ka 1 moku ma o a maanei, ia wa ke komo ana mai o ke kai īloko o ke keena moe o C. C. Harris, e moe ana o W. C. Parke malalo iho, a o H.'A. Kahanu ka, paepae o na keena, lele aku la o H. A. Kahanu ma ka aoao malalo o ke e paa ana i na kiaha o luna o ka pāpakaukau, puoho ae la o C. C, 1 Harris a hoollo ae la me ka leo *Ui, e kahea ana i ke kuene, aole nae he mea a ala iki mai o lakou. la Harris e wehe ona i kona i lole, ala mai la o W. C. Parke, a hele mai la imua a loaa ka malamamoku, hele mai la ka malamamoku e huli i na kuene a loaa i ma na rumi mahope loa, aka,aia nO"o Harris l ke nui la ka leo, "aole akahi mea ! aole ke- ■ kahi o ka moku ueila wa i puka mai ai • na kuene a hana pono ih» la i ke keena o i Harris a pono, hoopau i ka nakeke ona kia- ■ ha o luna o ka papaaina. Ua ala mai ka ' Mea Kiekie C. Kanaina a e paa ia ana «»a

wahine, ia wa no i hoaiki mai ai ka Moi mai kona keena mai, a pela ka poe a pau i moe ma na keena. Aoie i iiuliu, elua paha hora ma la hope iho, hiki ana ke KiUmea i ke kai malino o Ehu a holo pololei ka moku, a pela 1 hanaia ai raa ia po, n« Kailua ka ihu, Ua ku ma ka hora oke kakahiaka oka la 19.0 Nov. A pau ka aina kakahiaka, o ka iele aku la no ia o na mea a pau me ka Moi, a raa ka hora 10, haakle ke Kilama ia Kailua. I ka wa a KUauea e wil ana ka huila, ia wa, hooho ae la ka Mea Kftkie K. Keelikolani me ka leo nui, e* kahea ana e kali iho o KUeaiea, hooho ae le na kanaka me ka peahi o na lima, hoomai; aku la o H. A. Kahanu i ka.peahi a me R Keelikolani, aka, aole he paa mai o ka ikai ka ona lio he kanaha oka huila o Kilauea, Ua ike mai no ka poe o luna o ka moku, ua kuhi lakou he aloha, pela ka lakou haiia ano mai me na hainaka. Eia ke ano o ke kahea ana, a peahi hoi ia Kilauea;. Ua makemake ia ka waapa o Keoni Kamaki, e waiho mai i mea hoiohoio no na 'lii wahine, aka, aole i lohe iki o Keoni Kamaki, hao aku la ke Kilauea. Ua kahea aku me ka peahi aku me ka maopopo ole i ka poe o ka£bku. Nsv. 20,—Ua hele mai na makaainana e ike i ka Moi me na makana. Nov, 21,—Ua hele hou mai no. Nov. 22,—Ua hele hou mai no oa makaaiaana, aua hai aku ka Moi i kana olelo aiii ia iakou e like me ka haioielo ana ma Lahaina. Nov. 23,—Ua hele ka Mo» ika pule, e hoolohe i ka haiolelo a Rev. Waiamau ke kahunapule. Ma ka la 21, ua hele o Mrs. Cleghom Likeiike ma Kaawaioa e ike i kahi i hanaiia ai oia, a hoi mai no. Ma ka la 24, ua helfe ka Moiwahine ma uka o Waiaha, kona aina ponoi, a hoi mai no. Ma ia ia no, ua hele ka Moi e lawaia puhi, a ua loaa ekolu puhi nunui,a ua haawiia na ka Moiwahine. Ikawa e lawaia pohi ana ka Moi, e ao ana o Likelike a me Kapoli i ka hoe waa liilii. —No ke ola oka M.oi.—Ua pii ae ka mai* kai, ikokawa ma Honolaiu. Ke hoomau n«i o Dr, Trousseau i ka inalama pono. f H. A. K 1 Kailua, Kona, Hawiii, Nov. 24, 1873 f l'niahala, Molokai, Hanau mai ia Ba S. Kanoholou, k. ame Kailua w. he inau mahoe.

4?aū ole E4 ap* a Malio.—l ka wa ī hele iho neia kikiki papaenaena ka la ra» Hono» iulu nei a me'n!* wahi e ae, ua uwe nui ka lehalehu i ka eaake a ka la ; aka hoi i«a iho nei ka hana, a ke awe bou nei i ke koekoe, i k». hqialilali o na alanoi a i ks kavgau o ka noho aaa ; " pau oīe no hoi ka apa o kanaka." Ke i mai nei ka Buke Nui,"o ka maikai wale no anei ke loaa ia oe, aole o ka ino pu kekahi ? " ' ______