Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 25, 3 December 1873 — KA WAHINE A ME KONA HAKU. HE ULIA EEHIA NO KA MANAWA. [ARTICLE]

KA WAHINE A ME KONA HAKU.

HE ULIA EEHIA NO KA MANAWA.

lioko o ko Metela wa i hele mai ai n\ai I Puu-hoomaiw mai, ia wa 110 i aihue ia aiīie : kaikaioahine a Clara, aole oia wale no, aka 0 ka Mebela kaikamahine kekahi i lawe malu ia. No ko Nedi- huhu maoli a me ka ehaeha nui no keia nalowale ana o kana kaikama- | hiae, oolaila, aole e hiki i ka wahine ke mai naoio oia kekahi paahana nana i iawe naalu ! I na kaikamahine ; no ka mea, e hiki no ia ' I Mehela ke manao aku, be manao ino kona ; no ke kaikamahtne makua ole, a aole e hiki iaia ke hoopoino i kana kaikamahine ponoi, i oia o Megi (Magaretai) uuku. Aka na ke au o ka manawa e hoike mai i na kumu o i keu nalowale kupanaha ana. # MOKUNA IV. 0 na kauwa o ka hale o Berianacota, a me i na wahi e pih mai ana, ua hoonune ia la--1 kou e ka weliweK no ke ano aloha ole o ka j lede a me kana keiki hana ino. j 1 kekahi kakahiaka ae, ua kukui ae la ka I lono a puni, o ka malihioi auwana i niake i ; ka pololi, nona ke kino kupapau e waihoaoa | i ke keena nui o luna, oia no ke kaikamahi» [ nei hookuke ia e kona aloha ho na» na waimaka o ke aloha me- | nemene i hookahe ia noha. (Ja uwe iho la na kauwa a pau me ka welenia. 1 ae la ke kauwa. " Ua pau na ehaeha o I ka lede opio aloha. He ilihune au, aole nae 1 loaa ia'u ka pouwai e like me kona makuahine, Ke moeuhane wale nei no kona ma- ■ kuahine no na waiwiii n pau i hooliia maluna ' ona." Pane mai la hoi ka luna lawekiaha, ; -Aole ; loa ia e ike ana i ka poniaikai, aole loa e j hiki." " Aole ! aole loa !" i hooho niaiaikekahi mau kauwa e ne o luna. Ma ia manawa kaai mai ana ka bele o ke keena hookipa, he liele kahea i ke kuene nui o ka hale »ia o Mr Banesa. Olelo ae la ke

kaowa maiama hale iaia. " Ke kani mai ta ] kou bele e Mt. Banesa." i Ku ae la ua elemakule nermai kooa noho ae me ke kamailio ole, a hele aku la. Ma ua lanei.oia kawai hoomakaukau ia ai no ka ninaninau ana i ke kumu i make ai o ke kaikamahirie Ciara. lla hiki mai )a oMr. Kuaka, a e kahea aoahoi i ke Jure iCorooero. Ua wae ia mai la na Jure e like me ka makemake o Mr. Koaka, mai waena mai o ka poe e noho hoolimalima ana iluna 0 ka aina o Berianacotr. E kakali ana o Mr. Ki.aka me ke ake nni e lohe i na hana a ke J'4re Koronero. Ua papaia ae la oa kauwa a pan aole e kamailio 1 kekahi mea e pili āna ia Clara, aole hoi e hoopuka o ke kaikamahine no ia a ka &ironeta 6erianacota. Aoie oo he wahi mea a hoopoka ia ae no ka hiki ana mai o Mebela, a me kana mau olelo hoike no Clara. 1 ka wa i aneane ai e pau ka halawai ana o na jure, lohe ia aku la kekahi leo walaau ma ka puka o ke keena i noho ai ke jure. 0 Mebela'no ia'e hou hele mai ana iwaena : o na kauwa a me na poe hoaaina e muimoiia ana ma ka paka. Ia po ua hoi hou mai lao : Mehela i ua wahi nei, me ka imi hele ana i kana kaikamahine i naiowale, aka aole fiae oia i hoopoina no kahi i waiho ai ke kino kupapau o kona haku wahine aloha, nolaile, ua kipa hou ae la oia e ike i na hana a kekoronero, a e hoike hoi i kana mau raea i ike ai no kona haka wahine i make, " E h'ookaawaie oukou no'u ke kau wahi!" i Uahea ae ai o Mebe)a me ka leo nui. '• He pono e lohe ia ka'u mau olelo imua o ke Koronero." "E noho maliena mea a loko nei !" pela i kahea ai ka Luna Moomalu o na jare, a o ke Koronero hoi. Hawanawana ae la o Mr. Kuaka j na kaowa. " E kipaku akii oukou i kela wahine. Ua pupule oia." Aka, mamua ae o ka hooko ana o na kauwa i kana kauoha, ua komo toa aku la oia iloko o ke keena, a ku ana imua o ka papakaukau. " He ol aku kou maikai e puka hou oe iwo. ho," i pane mai ai ke koronero. "Aole au e paka iwaho," i olelo aku ai o Mebela me ka wiwo ole. " Ua hele mai au e hoike i ka oiaio, a ma ka oiaio Hemoleie o ke Akua. e boike noau meka oiaioioa imua ooukou." I Hookokoke mai la o M:f. Kuaka iaia me kā hoao ana mai e hawanaw ana i kona mau pepeiao. " Helepefa*"e luda!" i hooho ae ai oia. " Aole e hiki ia'u ke kuali i kuu uhaneno ka l>arena Kamailio aku la oia imua o ke Koronero. " E hoolohe mai anei oukou i Ika'uolelo? a i ole, e hele anei au i Kolokeseta e hoohiki ai imua o ka lunakanawai no ka'u mau oleio hoike ? 1 ' " Ina ua paa kou manao," i pane mai ai . ke Koronero. " Ua paa kuu manao. Aolee hiln i ke ao nei ke kipe naai ia'a e huna i ka oiaio." la wa e. ku ana o Banesa ma ka aoao o ke keeiia t me kekahi o na kauwa e ae, ua oUoli ! loa oia no kona ike ana mai ia MeWla. Hoohiki ia iho la o Mel ela, a mahope iho o kona hoohiki ia ana, niniu iu mai la oia : " Owai kou inoa ?" " O Mebela Cantor." Kakau iho la ke Korc nero ia mea. Pane hou aku la no ka wahine. " I ka wa mamua, owau no ku kaho wahine no | | Miss Ciara Berianacota, a o Mre. Qeoki Ka-! ] nale j keia wabi—ka n*ja i make a oukou e ! ninaninau nei." "He wahine keia e liiki ole ai ke hilinai i ia kana mau oleio," i olelo mai ai ka loio me I ka inoino o kona mau helehelena. •» Ua kī> ' paku ia keia wahine mai ka ohana ako no ' kena hana ana i kekahi mgri|ono ole." " E ka wahine maikn V i i»n© ma» ai ke j KoroneTp, " Ua kuhiheun paha oe, aole kela ! wahioe o Clara." " Aole ioa au i kuhihuwa," i pane aku aie ; Mebela me na waimaka e hiolo ana. "Aole 1 anei owau konahoapili mai ka wa lnlii nai j no na makuhiki he nui. Ua kipa ae oia toa 1 kuu hale i kekahi mau liora mamua aeo ko* 1 ; na make ana—ua pulu oia i ka ua—ua opili; 1 ke anu—ua make hoi i ka pololi—a me ka ' puuwai naha." " Ua ike anei ka led« Berianacota*iaia ?" • i ninau mai ai ke Koronero. " Ua ike no." i pane aku ai o Mehela me ka wiwo ole. '• Pehea o Sir Kale ? Aole oia i ike. A! ua kuhihewa loa oe." Aole i kuihe iho o Mc bela no keia mau leo nana e houpuupo mei oei ia ia. Olelo hou mai la o lVīr. Kuaka. '• E ae mai ia'u e ka Aha, aoli? # loa be mea nana i kokua ka olelo ike a k(ia wahine. He hiki ia'u ke hoike aku i ka oiaio, he nui na manawa a keia wahine i olelo ino ai no Sir Kale ! Berianaco(a a me kana keiki." Luliluli iho la ke koronero me ka hoole j aku i kana mau olelo, no ka loa e i hiki ia ia ke hoole aku i ka ka wahine mau

i olelo, oiai ua nui nn poe i ike maka a i lohe j hoi i na olelo a ka wahine. Pane hou mai la ka loio. *,E hiki ia'u ke hoike aku he hoike wahahee keia wahine. M , * 'Nana ae la o Meoela i ke keena a puni, j ike aku la oia ia Mr. Banesa e ku mahemai aoa me ka nana pono mai i na mea e hanaia | ana, alaila, kahea ae la oia me ka leo noi. i " Aia ka hoike oiaio' a me ka mea nana e | i ko&ua mai ka'u mau olelo ike. He mea oi a j i ike i ka oiaio o ka'u olelo i hoike ae nei,— i ' o ka mea i make ola no ke kaikamahine po- < nqi a ka baroneta Berianacota, a o ke kaikuahine h«i o Sir Kale." Ua huli llke ae la na maka a pau e nana i ka elemakule, oiai oia e ku malie ana meka ; neeu ole. I ka- ike ana mai o Mr. Kuaka.o ke kuene ; nui o ka hale ka Mehela i kohikuhi ai, : ua oluolu iho la kona manao me ke kuhihewa, e hoike hoopunipuni ana ka elemakule. i Nolaila kauoha aku la oia e a hooneenee ia f mai ka elemakule imua o ke Koronero i hoo- ! hiki ia ai oia. Mahope iho o kona hoohiki ! ia ana, ninau mai lā ke Koronero ia ia. ' "Ooepu no an«i kekahi i ka wa. imake ! ai o ka wahine ?" "Aole." " Ua ike anei oe i ke kmo mahope iho o ;i ka make ana ?" , . " Ae." ■ '• " 1 ka wa hea ?" "1 ka wa i hoonee ia ai kona kino mai : ke keena nui aku o ka hale, a i na hale liilii i mawaho, mamuli o ke kauoha a Sir Kaie." la wa ua nune ae la kekahi poe makaikai i me ka olelo ana. " Hilahila oie maoli o Sir Kale." " Oee ka mea i noho loihi loa iwaena o ka i ohana," i ninau hou aka ai ke Koronero, "ooe ka i ike maopopo i ke ano o ke kaikai mahine a kou hakuvwahine mai kona wa uuku mai, aole anei oe e hoohewahewa ia la ? uu ike pono an'ei oe?" " Ae," i pane aku ai o Mr. Banesa, ' Owai ia?" " Oia no ka wahine mare a Kanalo,—a o Miss Clara Berianacota hoi mamua aku— ka mea a'u i hii ai mai ka wa. opiopio mai ; ma kuu mau lima, no na manawa he haneri. [ Ua ike maapopo «iu iaia. O kona mau heleI helena haikea a me ke kahuli ano e ana o | kona kino i ka pololi a me ka make a ka ai» I aole loa ia he mea e nalo ai kela linalma ma ■ kona poohiwi akau. Oia linalina i loaa īaia | no ka haole ana i ka lio i kona wa kaikama* i hine oiai oia e hololio ana. lna ua maopoi po loa ka'u mau hoomanao ana, alaila ke I nonoi aku nei au ia oukou e hele e nana po- | no i kona kino. Ua haohao loa au no ko oukou ike ole ana ia hoailona kahiko ma koi na kino." * ] O ke Koronero ua haikea ano e ae la ia, ! no ka mea, he kauka kona kulana, aole nae j oia i ike niua i kela linalina. ' No keia oleJp a Mr. Banesa ua hele aku la j na jure e nana ponoi ke kinoo ka mea i ma- . ke. O Mebela no kekahi i ukali pu aku, a : na kona mau lima ponoi no i wehe ae i ke ] kapa e uhi ana i kona kino. "Aia,"wahi ana, me ke kuhikuhi aku i ka linalirja, " Eia ka hoike i hiki ole ke wa« hahee—kuu haku wahine aloha Wkuu ha- : ku wahine haina ia i ka ai e kona makuahi- • ne aloha ole, a me kona kaikunane poni waiwai, a i kokua ia e kela kaoaka ioo," a kohikuhi ae ia oia ia Mr. Kuaka. Aolee hiki ia Mr. Kuaka ke paoe aku. no : na mea ua ikaika loa na olelo hoike e koe ] ana i kona aoao, nolaila, aa hamau pu wale ] ifeo la no ia. ' Ma keia mau mea 1 ikeia a rae na olelo hoike a Mebela, ua hooholo iho la ke jure i . ka lakou olelo hooholo, o ka make ana o j Clan Kanale, ua make no ia no ka mai ma\di.r A ia Mehela i kulou ibo ai e honi ma ka . lae o kona haku wahine mua, puana ae la oia. ī " N» ke Akua iloko o kona manawa maikai je hoopai tnti nona. Ua paa kona ma« ka«i maha—a o ka hoomaka koe o na poino mai looa o kona poeenemī. E ka pua nani,—e I ke kukui o na maka o kou makuakane,—e ka i hauoli o kona puuwai—e ko Mebola hoaalo- * ha hookahi 1 ua anu oe—ua anu hoi e like me kou pauwai naha!" " E ku ae oe iluna !" i kahea ihoai keka> hi leo nui mahope ona. " Ua lawa kau hewa i hana ai no ka la hookahi!" Ku ae ia o Mehela iluna mai kona kukuii aoa ina ka aoao o ka mea i make, —no ka mea, ua hoemaopopo ae la oia, o kana kane. " O! e Magi! e Magi!" I kahea ae ai oia { me ka puili ana t kona mau lima. " Ua loaa an|i ia oe e Nedi ?" " Aole i loaa ia'u," i pane iho ai ke kane I nie Uk huhu. " Ua huli au iaia iloko o ka i ululnu i keia po a ao, aole i loaa Vu. lna i noJo paa oe i ka hale, aole e hele mai ia 1 keakea wale ai i na hana a kou mau l poo,.ina aole e loaa ka pilikia i ke kaik&mahin«»i K hek <w <• huli >As. nu he inake-

| make feou e loaa ia oe he bora eaaluh» heu [ ; i keia po." | Ua haalulu iho la o Meheia i ka makau |ng kpnn ike ana aku i na hiohiona huha o f kana kaae. Pane aku la ia. " E Nedi, e loaa ao oia ia'u, e manaoio mai ika'o e olelo]aku nei. Aka mai pepehi mai oe ia'o Ao!e e hiki ia'u ke hoomana* wanuino ia mea." • ] 0 kooa ku ae la no iaa hele aku la e huli | i kana kaikamahine i nalowaie. \ 1 ka pau ana o ka hana a fae Jute Ko)rone-: I ro, ua hoi aku la o Mr. Kuaka iloko o ke irej ena i noho ai o Sir Kale, a hoike aku la ia ia ika olelo hoohoio ake Jare. Ia wa ua pii ino ke kai o Kale, no ka lohe aq§ aa ike ia o Ctara Herianacota ka wahine i make, a oia ike ia ana he mea kue ioa ia i kona noo* n»o ana. • . No kona lofre Mehela ka hoike nui I nana i olelo o CTto[ Berianacota ka mea i| j make, nolaila, ua hoohiki ihola ia e kipako j ia Nedi Cantor mai luna aku o kona aina. a ! e hoopau i kona hoolimalima ana me ia. I Pane aku la ka loio. <> Aole o Mebela j wale no ka hoike hookahi nana i olelopela." : " A owai ae kekahi ?" i ninau mai ai o | Sir Kale. * - , i ' O Banesa, ke kuene nui o ka> hale nei. v 1 : • A ! o Banesa," i pane hou ae ai o Sir I Kale me ka haohao nui, «He kanaka ino ; I hookamani oin, he kanaka lapuwale. Ua huli ae oia e nanahu eoai ia'u, me he moo ia i i ka lima o kona mea nana e hanai."! Mahope iho, oleio hou ae la oia, " Aole e n»fao hou kela koene malaio o keia hale. Ua! paa kuu maliao aole e hiamee hou o j j malalo o keia hale no kekahi po hou aku." Ma ia wa, ua hookani ae ia o Sir Kale i jka bele kahea ike kuene. He mau roinute | pokole mj ia hope iho, komomai la ke kuei- ! ne me ka ninau/na iaia. I " Nau anei e Sir Kale i hookani ae nei ka 1 |..bele ?"' >. {Aole-i pau.)*'