Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 26, 10 December 1873 — NU HOU KULOKO. [ARTICLE]

NU HOU KULOKO.

C7" IYo ka inoino o keia mau la i hala āe, i j nolaila, aoleiholo aku o Kilauea no Kauai. Make o Daniela ka Pdft- ! kahi nei, ua make iho la o Daniela Kekoo* : wai, ka Lunaauhau o ka Apana Ohi Auhau j ! o Ewb a me Waianae. ! ■ .CC7 Ma ke ku ana mai o Pauahi i ka Po- j ! alima aku nei o kela puFe, ua haiia m&i.elua j ! ona mau heleuma i moku ina Kaupakuea, j ! no ka ikaika y ka makani. j Hale Kuai Hou.— Ua weheia he Halē I i kuai hou ma Kaunakakai ( Molokai, ma kahi iho nei o Neki ( Fouritain ) malaila e loaa ni na mea kuai o na ano i pau me ka holopono loa. —— lm He pele ka ma Maui.—Ma kekahi palapala i loaa mai ia makou[ ua ike iho makou, ; ua manao īa he pele rasoli aia īluna o ka i mauna maiuna aku o Wuihee, Maui komo* : hana, O ke kumu i ma iaoia ai he pele no ; ka puai īnai o ka mahu a ma ka hohono pele. Makf. HiKIWAWE —Ma ke ahiahi Poakahi nei, ua make hikiwawe īno la o Hauki kane, : mawaho iho o ka pa o Mr. Aneru Auld ma Manamana. iloko o kona wa e hele maikai ana ma ke alanui, oia ihe la no kona mana- ; wa i make hikiwawe ai. He wa ko na mea a pau. — Ua paa ka waha, heaha la ?—Ua mumule loa ke KuoLoa, aol.e wahi pane i ka Nu/um, no kona kapa ia ana e Nuhou he ; moonihoawa, he ieanapi, a ine ka Poonalo. Ua ane pau paha kona ileaika, aole i kana | mai ua hokukule! Aole he wāhi pale iki ; ana no ka ka Nnhou mau oleio. ~ ' Iloko o kela pule aka nei, ua haule nui i mai ka ua īna ]a a pao o ia hebedoma. He j pomaikai nui keia i loaa mai ia kakou iloko o keia wa papaala loihi i hak ae. Ma ke ano o ka ua, he ua kona no, mai ke kukulu hikina hema mai, nolaila, me he la ua hoo'pomaikai like ia no na v?ahi a pau o ko ka-! ī kou mau Pae aina nei e ka ua. I He waj« ninau.—Ma ie Kuokoa o ka la > Poaono hala, keia mau olelo. " Me ka ma- j ■ naolana e hoopiha laua (Messrs. Wailaa me j ; Ake) i na noho Ahaolelo alii i noho ia e na Kamehameha i hala." Eia ka ninau no i keia Maloko o ka Hale Ahaolelo o na Alii, 1 0 ka noho hea ma ia hale ko na Moi Kameha- ] i meha e noho ai ? Malia paha iluna o kaj : NaM53tH. ? Aia anei ilailn laua e noho ai ? j } ——— ■ Ajax. " : O" E nana e na poe i ku i ka auhau o j i ka Apana o Kona Oahu, i ka olelo hoolaha j | a ka Lunaauhau ma ka pepa o keia la, a ■ e awiwi i ka hookaa ant i ko lakou mau ; 1 auhnu mamua ae o ka pau ana o ka la hope ; ; o keia maiama. Eia k< kahi, he mea ku- > ; pono e uwiwi i ka hookau ana i na auhau, 1 loaa ai ko oukou mana leoho balota Nani ka la paoa nui wale !—Ua lono ; : mai makou, elua wahine i make i ka la hoo* ! kani ma Heeia, Koolaupoko, a kanuia no ma ; ka lua hookahi. O ko laua make ana, he ; make in .i n.aoli no. O ke la o ko laua make ! j ana, oia no ka la 3o De <emaba. Ma ia la 1 no ī m»ke ai o Kupeahi, a me Keonekapu ; hoi ma Kauai, a ma ia la no hoi i pepehi inoj ; ia ai ke kau wahi keiki ma Waikiki. Maumaaa maoli na paoa make o ia la, a me na ' ulia poino. —— Hailona ka we ka Apo Awa e ! : —Ke ! pela i ko makou lohe mai. Ma ke ahiahi poeleele Poaono iho nei, ua holina ae ka wahine ma- ; re a Kupeahi no Ahuihala a me kah» poe e iho, no ko lakou hoonohonoho hoomanama-, na me m apu awa, me lea hailona ana no.i kona pakele loa mai ka hihia pepehi mai iaf Kupeahi, 1 ka wa i holina ai o ka wahinel ua puehu aku la o Ahuilnla n a, i kana i kana naku, a nalo ana ilol.o o ka poulr/ Aia anei īokolo ka apu awa ke ola a me 'make ? Ha ! he wahi WaiMīn aumakna knhi-i ko nn' '

! Oka mea i ik@ i.ka waiubata r a Utt ano kanaka hoi oia i mahaloia, a i ma»\ ; re i ka wahine makaukau i ka hooponopono | hale ; ina.ua nele oia i ka'han» kupono e ! i loaa ai ke ola, e poiio fa 'a ke nana ae i ka j i olelo hoolah» a Mr, Emekona o Waiaiua, i r ma ka pepn o keia la, a e figle aku e ninau ' ia ia. ■ ■■■.■■■■ ' . j Ma ka hora 10 oke aliiahi Poaono iho j i nei, uu holo aku o Kilauea i ka Inwe ai na I na poe mai lepem ma Kalawao, a ma ka au- { wina la Sabati iho nei ke ku hou ana mai. | Mo ke ahiahi Poalima, ua hoomakaukauia ' no ka holo ana ilaila, aka, ike ia iho la ua puka kekahi o na ipuhao, nolaiia. ua hookaulua ia ka holo ana. Ma ka Poaono. ua hōopaaia kahi i poino e ba poe hana hao o Hoi.olulu nei, a pela i makaukau ai oia. no ka holo ana ma kana huakai pokole i Molokai. He lono ino ! —Ua lono mai makou, o ka hana a kekahi mau kanaka Hawaii ma kahi kokoke i Kaumakapili. he powa malu i na haole iuina e hele mehameha ana i ka po T a e hao Wule i kana dala mikhope iho o kooa kui ia ana a eha. No keia lono i loaa mai ia makou, ua hoeha loa ia ko makou manao, aua hilahila maoli no. Ma ko makou ano i he waha olelo akea no ka lehulehu, he wahi j kaulee ka makou i na poe o keia ano, e hoo- | pa& i ka lakou mau hana ino hilahila. a e j makaala hoi na makai i na poe o keia ano. | Kanuia ika HULI,—Ma ke kakahiaka oka Poakahi i hala aku nei, ua ikeia ua houhou la he mau huli iloko oka lepo i hooili ia ae i e ka poe hana alanui mawaho iho o kahi o ke Kanikela Amerika ma Alanui Nuuanu. i I ka'ikeia ana o' ua mau huli la ua i iloko o ia lepo, ua hu ae ka aka henehen'e a kekahi poe, no.ka lawe ana mai o kekahi mea hooipakeaka a kanu malaila. Oia kanu ana, he mea ia e hoike mai ana, ua like me ka lepo o na 10l kalo, ka hakukele o ia wahi. i Ohūoho Kilauēa,—Maka Poakahi i hala j ae nei, ua holo aku ke,Kilauea, ma kona ha-' i akai kaapuni ia Hawaii. Ma ia holo ana ua i kau aku ka Lunakanawai A. S. Hartwell, 1 ka Loio Kuhina A. F. Judd, ka mahele olelo Mr. Wilcox, a ine na loio elua, o W. G. Jonesa me A. Preston no ka kau Jureo Maui — No Kona hoi, o Hon. Mrs. B. P. Bishop, Hon. J. 0. Dominis a me Hon. A. S. Cleghorn a me kekahi poe koikoi e ae o ke taona I nei a me kekahi puu oo lalawai o na aina e i mai, i holo aku e makaikai i ka lua kaulana o ka wahine. ! Kiakahi huluaa. —Ua 'iu aku ke kiakahi ■ Dolphin, nona na tona elima kona nui, mala- ; lo o ka hookele una a Capt. Davis, ma ke ala i holo o Honolulii nei, iloko o na la he 60 ma Yesso. lapana, mai San Diego aku, [ka j holo mi;i ma ka inoana, ua loaa oia i ka ino nui iloko o na la elima ; a oiai keia ino nui, j hooholo like iho la na kanaka oluna, e noho j iioko o ka moku me ke pani a paa i na puku. Aka iloko oia ino aui, mai iae no hoi kau e holo a ia keia wahi iyoku uuku loa iloko o ka opu o ka hohonu, ua lauwili wale ia no io a ia nei, a na wale ka huhu o na aie kawahawoha oka moana lipolipo; a pela i hiki ai lakou me ka palekann ma kahi i hoikeia ae nei malune. He ulia poino.—Ma ke kakahiaka Poakolu aku nei o kela pule, i ka wa o ka moku kuna Luka e ku ana ma Anahola Knuai, ua loohia īho la kekahi o kona mau luina i ka poino ulia wale nana i hoopokole i kona oia ana. Ma ua kakahiaka nei, e hki ana ka heleuma o ka moku no ka makaukau e holo, a j ewalu paha anana o ke kaulahao i koe, ia wa ua haki pu ae la kekahi hao o ka hiu, a j lele ae ia ua pauku hao la i haki a pa i ka j papalina ma ka aoao akau o ka maka, a ua 1 naha pu ae la ka iwi papaiina, a me ka iwi j maluna ae oke kuemaka. Ikawai pa ai i i ka pauku hao. 3a lele ae la koneL kino ilu#a j no kekahi mau kapuai, a haule iho la iluna jo ke kaalahao, a o kona make loa no ia. O 1 Keonekapu ka inoa o ua luina la i make ai. j (Aloha ino! —, ■'. j j IKA POE LAWE IKA NūPEPA K0 •' HaWAII ! Ponoi."—Ke nonoi ia aku nei ko oukou lo- ] komaikai e ka poe e lawe ana i ka Nupepa I "Ko Hawaii Ponoi" malalo o'u. la oukou i e nana ai i na mea hou o ko kakou pepa, i 1 na mea hou me na kaao, ke nonoi ia aku ■ nei oukou e noonoo a hoomanao ae i ka uku ; j o ka pepa, aole nee o ka poe i hookaa mai, ■ oiai ua kokoke e pau na malama mua eono | , mai ka pukaanaa hikii keia manawa. Nolaila, ia oukou e ike mai ai ia'u e lawe aku ana i ka pepa e haawi mai ke Dala i» manawa. Me oukou ke aloha owau uo oka oukou kauwa haahaa lawe pepa o ! A. Kalauli. ' Keena o 'Ko Hawaii Ponoi" Dec. 8,1873. i Olahani maluna o ka moku Topgallant. | Ma ka po Poakahi nei u« olahani ae kekahi maiffluina haole o luna o ka moku i hoikeia aela, <ne ba hooloU ole i ke kauoha a na'lii! moku. Elua mau paele oua moku ia i lele ' iloko o ke kai, a au mai i uka nei, ia wa kaheo mai ka malamamoku ia laua e hoi aku iiuna o ka moku, aka aole i hoolohe aku ua mau paele la. Nolaiia. ua alualu raai la ka ; malamamoku mahope o laua maluna o ka: waapa, i ke kau ana o ua mau paele la i kula, ua ki mai la ka malamainoku i ka pu i kekahi paele, aku ma ka uha. O kekahi paele iho, ua hopu ia e kekahi mau keiki wapo o Alilo me Kalaepaa. o ka \va -hakoko ana, ua eha na keiki wapo i ka poka kaula, o kekahi ua eha ma ke poo, a o kekahi ua eha oia ma ke kuemaka akau. Mahope iho o ka hoopaaia ann o ua poele la, ua hoopaa pu ia me poe luina e ae, eli-j ma ko lakou nui ka poe i huipu e olahani. Ua kiiia mai ke Dr. McGre\v, a nana i wehe ka poka iloko n ka uha oka p*t>|e i ku ai i ka pu.

I ■> - ■: -- ■ ■;.-■ ■ ■■ -ē . ■ ■ —r I .O* No ka poluloLi ua o keia Sabati i ha|la ae nei, ua hoopanee ia ka lolu mahiaa hou i o Kawaiahao, a keia Sabati aka, ke ole he i mea ieakea hou. >; | Uhū i; ole no oe ike makou!—Ke nokemai 1 nei ka nupepa aupum i ke a<j pono, ma konai j ano k)io hoopololei paha no ka Oihana Kaj ua. Ua hoopuka aku inakou i ka pepa o I kela pule iho nei, ma kahi o ke poo " Na ke i j ka 'olelo hoolaha oiaio a ke | " Kuhina Kaua," no ka hookohuia ana Mr. Hassinger, i Kapena no ka Puali Pokaa, me ka -inanaolana oia iho la ka hopena oiaio e hoopauia ai sa lono lauahea mua. Aka, mahope iho o ka puka ana o ka mea oiaio ia makou aia hoi, ke ohiuhiu mai nei o Kuokoa ia mea i aolioli kahiko. O keia bauoha a ke aupuni i hoopakaia ma ia pepa,: na mākou no ia i unuhi ponoi a haawi aku no ua Kuokoa ia, no ka molowa o kona Lunaho'oponopono i ka unuhi. Aka, ke alawi mai nei ka niho no ia mea, me he la l oia ih.o la ka nku oW makou hana alohai ana aku ia ia. Ha ! he maonihoawa no la iai e like me ka olelo a Nuhōu. He hewa ka ka Mahalo Ma ke Kuokoa o keia Poaonoaku nei i haia, ua hoike ia iwaena o ka itamu, noaa ke poo " Haana huluhuiu ka berita mare".penei : "aole hoi e like me ka Hawah Ponoi i hapai ai, aole no paha ia i ike i kana mea i hana ai, no ka mea he waha ai kona a he puu moni hoi." Auhea ke ano pono o ka mea e hoike nna, mawaho aku o ka mea ana i ike ai ? Eia ka haina, aole pono, a ina aole pono; alaila, ua' like »ar me ka hehena hupo ike ole i ka pono a me ka hewa, a he heWa inō loa ia, o ka lawe wale i ka mea i ike oleia, a hoike aku i ke akea me he oiaio la. Aole anei keia, o ka wahaee maoli, oia no. Ina pela; heaha ka hewa o Hawaii Ponoi i ka hoike ana i kana mea i ike -maka ai ? Aole hewa iki, oiai, o kana ike no ia. Mai pono no paha, ko pahe ana pela, ina; ua lohe oe, ua klpaku fa o Hawaii PoNoi a me kahi poe e ae, ma ua ahaaina la, a hu- | na o Hawaii Ponoi, ia kipaku ia ana ona; I alaila> ua ku io o Hawaii Ponoi ī kapukapah i aka, aole loa pela. He aloha ka mea i haawi j ia inai, mai ka hiki ana ako, a i ka hoi ana j mai. Nolaila, heaha ka'u mea e hana aku ai i ka mea hana maikai mai. 0 ka hoomaikai ka Hawaii Ponoi. A o kau eMKuokoa o .ka hoino aku paha ea ? Ka, pela oaoii kou ano i ka nana aku, mamuli o kou opu kee moa iīna, i ka Hawaii Ponoi mea i hoike ai no na mea a pau ana i ike ai ma ia ahaaina. Auhea wale ana oo e Ka wai nui, j Ka wai hu walo i kula, i Nana e hapuku pau na opala, Pupupu laoJjio iloko o " Kuokoa." Ua haku ia keia mau lalani o ka ike ana iho i kekahi hoaiaī enanao ana 0 ka Luna Hooponopono o ke Kuokoa,o keia Poaono aku nei i hala, nona ke poo •• Hauna huluhulu ka Berita Mare." O ka mea maopopo Joa ma keia pane ana o ke Kuokoa, e hoike lea mai ana ia e aho ke keiki liilii, he ike pono i kana mea e kamailio ai, mamua o ka amara nana i kui i keii 00, " Hauna huluhulu ka berita mare," me ka manao ana ua kupono ia no ka waele ana ; eia nae aole mea e waele ai, oiai, udt nani ka hoolei ana o ke kahunapule r ka be» rita mare maluna o na mea mare. Ua hooko aku ke kane mare i nakaeohi a pau a ke kahuna, no ka paa aua i ka lima akau o ka wahine mare, a me ka pane p«of | lei ana aku i ka haina o ka ninaa- a ke A | huna ; a pela wale no ka hooko pono ana, a j hiki i ka hookuu ia ana o ka " oihaaa iaa." j I ka hoi ana ua hoi mahe na mea i mareia j a me ke kahunapule iloko o ka hale ahaaioa j a me na lehuiehu e ae iloko o ka hale ahai aina, me ka hauna huiuhulu ole. Aole hoi i i like-me kau e ke kekake ke hoho, i paa 6 waho i ka ili liona, i kala wahahee ai. ī ka hiki ana o na mea. a pau ma kahi ahaainauahoomaka koke ia no ka ai ana ina mea ai i hoomakaukau ia no ka roare a me ka la Kulaia Kuokoa. A ua ai no na mea a pau 1 komo iloko o ka haie ahaaina i na mea hiki ia lakou ke ai, a hoi aku me ka haawi ana i na hoomaikai ; aole hoi i like me kau e poiheke keke, pau no ka mare o ka hoi no j ia o kahi poe.. j I Ina penei iho la ke ano • ka mare ia ana j o na mea mare a me ka ai ana i oielo ia e j ke Kuokoa, alaila, ua maopopo, aol» i haana | huluhulu ka benta mare, au e kapoi e pala nei, i ka oihan*iaa a me ka iawelawe ana a ke kahunapule ī pauieie ia.maka hoolei ana i keia lei mae ole ma)u.na o na i mea mnre, nie kau mau mea ino wale. , Aole loa i hana ia kekahi htyaa hoohaaj naele ma ia la a po, o ka maluhia ka meai j ike ia, aole-he mau hakaka i hoala ia, elike . me ka hoike ana o ka Luna o | ke Knokoa, ka mea i noho ma keia hana, a elua kauna makahiki a oi aku, aoie oae he loaa iki o kahi nooooo kupono, e hiki ole ai ! ke pane ia, a laa ka hewa ip, ku ko ihu i ka ' puupuu i ka ua mea he Ike ole i ka aio. -"Nolaila, i mea nou e kapaia mai ai he a* kamai i ke kaana olelo ana, k&li a maopopo ' ia oe kau mea e olelo ai, i ole ai e ke ia e : kwkahi no ka mea, aole wala o oe Ka mea i : ike i'ke ano o ka olelo makoahine. Ma keia hoopūka ana ou, ua maopopo ioa aole oe i ike iki i kau mea i olelo ai, no ka ; mea ua lawe wale i ka runi o ka oihana laa i mea hooheneheoeia ma kau hoopuka naau» po ana i ke poo o kou kalai manao ana. Aole o'u hoohalahala iki i keia, i na ma ke kane mare wale no ke kalai ana, aka.ua hoolil'o oe i ka ke Akua oihana i kahua nou ■ e ku ai, a hoike ae i kou lili, nolaila, " laiau ; oe i ka ike ole i ka Baibala," I mai paha oe ua ike no au, heaha la hoi ko mea i ibe ole ai, i ka Pauio mea i olelo ai, " E hiolo anei ka oiaio o ke Akua, no-ka nni o oa hoomaloka ?" Aok Ina ; p«la hoi, in* u* hewa

Uu.aōie ia t»e mea nati e kslaka «1 me keia ma,« haaolelo "haaoa halahel^ berita ma?e." Eia ka pono, -hauna huluholu ke kane mare, alaila, e aho paha ia, ke hoske nae oe I ma ka oiaio. i Ina ua hana au*e like «me ko'u "ike ana he - , pono, aiaila, eia ka ninau, heahn koo poho l īa'o ? Ke hoole loa aku nei uu. aoie ou po- | ho, a ina he mau poho, alaila, oo'u iho no ia. I aoie nou, aole ho; no kekahi mea e ae, oiai, . 0 na hana ma ia la, ua hanaia no me •ke kue ole i ka maluhia o ka la. j Eia keia lalau ou, iko papa ana mai, ao* I le make hana ahaaiaa kuahewahewa, ina he hāuna huluhulu na hana. He mea akaaka | loa keia, o ka lilo ana nau e papa mai kā jpoee manao ana e hana ahaaina. Ka i eoa I aja no ia i ka makemake o ka mea e hapai ana i ahaaina. Heaha kou kuleana, hf ol« loa no. Uwau tio me kalnahalo. S. Kaeo. i Waikiki, Dec. 8, -187S. ;