Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 28, 24 December 1873 — Untitled [ARTICLE]

Eia anei ke hoomomoa ia nei iioko o na puiivv.il Hun.ni a pau na nionao kue aku i ko l.ikou mau lioaiuuua naole ? Ua aia li'»e mai anei na manaoino »na o ka iahui Hawaii i na kanaka o na aina e? Ina pelo, maliea a ma rja wahi ftea i kue ia ai ka niaiuhi:i a me na poniaikai o na haole ? U.a paewaewa anei n:i lioomalu ia ana maiuna o na kanaka i liookupaia a nie na' kanaka i hookupa ole ia ? He oiaio 'anei, ua lioao ilio nei ka lahui Hawaii e nana inaka-e aku ia Amerika Huipuia 111 a ke ano lie aupuni liana lokomaikai oieia ? Ma ko makou ano he Hawaii Ponoi, a ma kn inoa lioi o ka lahui holookoa, ke hoole nei inakou i ka oiaio o na men i hoopukaia e kahi poe ; a pela hoi me na iioupuupu mnkau kuliihewa a kahi poe e hoahiala kumu o!e nei. Uu olelo ,ia e ktkahi penei: " Ua nune pinepineia iloko o keia niau ia iho nei, o ka ialia nui iwaena o na kanaka mnōli o ua ano makuu a me ka manao lili no hoi i na haole." O na oleio ana o ke4a ano, aoie makou e iawe ana ma ke ano " O ka iaha īiui ia iwaena o na kanaka maoli." Ina ua lianaia kekahi mea pela e kekahi kanakn Hawaii, maiia ua hanaia maniuii o l.a eneini pilikino wale iho no, aoie ma ke ano he .-enemi a me ka lili laha iwnena o ka laliui. Ua oleio !ie iioi kekahi penei: " Oiai, he kuhihewa nui kekahi iloko o na manao o nn kanaka Hawaii no ka lahui o Amenka Haipuia—a oia kuhihewa ua honpukaia mai no ia e na hoike lahu ano." E pono inakou e olelo aku aole loa ka lahui Hawaii i kuhihewa no ko Amerika Huipuia bko mau, u me ko ia laliui nui lokoinaikai paiena ole. O na kanaka Amerika Huipuia a pau, he poe lakou i hiipoi nui ia e na kunaka Hawaii, ma ke ano he hoaaloha mua loa no lakou. No iakou na hapai nnu loa anß i na pomaikai o keia lahui, no lukou hoi i aie nui ai ka lahui Hawnn i ko lakou kulana i hookiekie ia ae nei i keia wa. A no iakou e pono ai i ka iiiliin ke n.nia aku ho'maka-; maka oiaio oia, a iiē iioaaloiia pumeiiaiia i

- j h(ii: Ak», d<>lc m;ik<iu c j(kOn;> uii<» "» (Kt kiiiiikii ii/Ki:ino (i i;i hiliui. u uolo h<M • iio (ia kue |iilikiiio ilio » nla trtai mawiiena o keknln kunuk» Hnwoii n me ke ka- i naka Ainenka, no ko nien «o laua iho la 'aole iai pili no Ka lahui iiolookon. Ac!c o koia inail mea la no, aka, o keknln nupepa haole o keia k.ulnnakauhole nei kekahi e liapai nei i na manao o ia ano, n uu lilo la i'ie kumu e omamalo nei na manno hopohopo iwaena o kekaln poe haole i keia vva. Elua mau kumu nui nana c hoike mai i Kaoiaio ole o keia mau liopohopo homj:i ana, o kekaln, aia ke kana«ai ke lioomalu nei maluna o k:i lahui.n o na knnnka llaaii. he |>oe malama kanawai lakou, a o ka lua t ua hoonuauao maikai ia kn laliui i i keia na, a ua ike hoi lakou i keano o ka nolio alolin nn;i. U:i ike aua hoomaopopo lakou i ke nno o keia n me kew laiiui n me ka lakou mau haua. I ko makou maino o na houpuupu inaknu ana 0 keia mau ano, lie mau liana kuhihewa ia, a he inau noonoo lahiu niia h<», o e hoike nna i na mea e hoaia in mai ;>i kekahi pilikio imanao ole iu. Ina he mau iioohuoi nna kekahi, e liele aku e halalo i ka naau o kela a me keia. E hoike i na mea oiaio, aole hoi i na manao waha-a wale o kekalu mea a mau mea palia no na mea pilikino Ona lono laulalia, i hoopukaia ma nn alanui, aole lon e lnki ke laweia no ka lahui holookoa ia, o na olelo hoomaka-e ma kekalii liale. nole la no kekahi okanaihoiookĀa, a o-iu> lanakila ole i hoopuka la malokoo kekahi halawai, aoie : loa ia e kapain no ke anaina holookoa. 0 na olelo ano konakona a keknhi haole 1 na konaka maoli, e like la me in i kapa ia i kekahi poe Jure Ilawan, aole o makou manao ua laweia ia a hoopili aku no na haole a no na Amerikn a pnu. Ile mau olelo waha-a no ia, e hiki ole ai i nn kanaka mnoli ke lawc. ua hoowahawaha like ia inai Ukou a pau, ina pela ke anoo na hookuku manao ana, e like la me ka lakou la ue e hoj)ohopo nei. Aka aole : nae pela. Ke olelo aku nei makou, P kio'a aku a i e haalele loa i na hapai manao ana o keia ano, iloko o keia wa maluhin. Ama na huauleio hoi a ke Col. D. Kalakaua, ke puana ae nei makou : " E olelo aku no kakou i ko ke ao nei, e like me ka Amerika Huipuia e olelo nei, e hookipa aloba mai no kakou i na haoie ma ko kakou aina nei. E iiele ntai no lakou in npJ JOq,J<a i( lawe nu mai i ka lakou moni a oka aina. "'Maanii 'Ifk(i Vi'6 hui lanakiki a ikaika o Ue ao nei, ua liooma- , luia na pono o na kanaka a pau malalo o na kanawai naauao, Ao ka rneo e oleio ana aole pela,—aole oia he hoaaloha no Hawaii nei.'a me ko Hawaii Kuokoa."