Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 30, 7 January 1874 — NU HOU KULOKO. [ARTICLE]

NU HOU KULOKO.

Ma ka Poakahi iho nei i hoomaka hou ai ke kula ana o na Kula Aupuni o ka Apana o Honolulu nei. Ma ka hora 10 o ka po Poalima, Ian. 2, hanau na Mr. B. Kalua me Mrs. Kaihupealani he keikikane ma Kikihale o keia kulanakauhale. Ua hoi mai na keiki puhi ohe o ke aupuni ma ke kilauea, ma ke ahiahi Poalima iho nei i hala. Ua ulele iho no ua poe puhi ohe la ma ke ahiahi Poaono ae. HALE KUAI HOU. - Ua weheia he Hale kuai hou ma Kaunakakai molokai, ma kahi iho nei o Neki (Fountain) malaila e loaa ai na mea kuai o na ano a pau me ka holopono loa. O ka paa loa kue o ka halekula e kukulu ia nei ma Pohukaina. Ua lohe mai makou, no ke kula o Mililani ia hale ke paa ae, o kahi o ka halekula mua e ku nei, e huiia ae ana me ka pa o ka hale aupuni. POKE IA NA KIA. - Ma ke ku ana mi o ke Kilauea, ua loaa mai ka lohe, ua kulaiia na kia o ka moku kuna Moi i ili ai ma ke awa o Kaunakakai, Molokai, i mama ai ka hoolana ana. I ka haalele ana aku o ka mokuahi, aole i hemo, aia no ke paa la, e hemo ana paha aole paha. MAKE MALUNA O KILAUEA. - I ka hoi ana mai o ka mokuahi Kilauea mai Kona mai, make iho la he haole, o G. W. Crocker kona inoa. Ua hanauia oia ma Norewiki, Koneukuka; he 58 ka nui o kona mau makahiki. Ua noho mai oia ma keia pae aina ma ka makahiki 1832, nolaila, he 41 makahiki kona noho ana ma Hawaii nei. E halawai ana ka Hui Kalepa a ko Lahainalauna poe ma Kaumakapili ma ka hora 12 awakea o ka la 29 o Ianuari M.H. 1874, nolaila e hele nui mai oukou ma ia la a me ka poe makemake e komo iloko oia Hui me ka makaukau pu i na dala he umi pakahi, a o ka poe i lako e haawi no lakou e like me ka piha. W. L. Holokahiki. LA HAPENUIA MA WAILUPE. - Ua malama ia ka la makahiki hou e na haumana kula, a ike hoi na makua i ka hapai ana o na keiki, kokua pu hoi na makua ma ka hoolako ana i na mea ai. Ma ka hora 12, ua wehe ia na hana me ka pule a Rev. Kekiokalani. Mahope iho o ka pau ana o ka a ana, ua hoike mai o Lulea he manao paipai e pili ana i ka la makahiki hou. MAKE. - Ma ka po o ka la mua o kea malama, make iho la o Mrs. Uluihi Maii i puua i ke keiki. Ma ka ike a ke kauka, ua hala no ka wa kupono no ua keiki la e hanau ai, elua paha pule ka loihi loa mahope o ka manawa, nolaila, pilikia ka makuahine, a na ke kauka i hoohemo ke keiki. A ke noho nei kona nui makamaka me ke aloha paumako i kona hele ana i kahi mau o ke kino. PAULI. - Ma ka la 30 o Dek. i pau aku nei ua manele lani ia aku la o Mr. K. Pauli e ka enemi o ke ao nei, a waiho iho la i ka luuluu o ka naau i kona mau makua a me kona mau hoa luana o ka papa himeni o Kawaiahao, a me na hoa o loko o ka puali puhi ohe o ke'lii. Nolaila, nui ke aloha nona i hele aku la me kona oiwi maikai. "Nani ka oiwi o Hilo i ka lehua, Ke kui la i ke one i waiolama, Nani ke kino oia laau, he lehua." LA HANAU O IESU. - Ma ka po o ka Poakolu i hala aku nei, ua malama ia ma ka luakini Katolika Roma, he mau hoomalamalama ana me na ihoiho kukui ma ka hale bele ma na puka aniani, a maloko no hoi o ka luakini; mahope iho o a pau ana o na kukui i ka a, ua eleu ae na keiki puhiohe keleawe i ka mele ana me ka lakou mau mea kani, a pau ia himeni maoli, a pau, alaila, he pule a pela aku a hiki i ka pau ana. O loko, ua hele no a piha i na kanaka oluna a me lalo. O ka mea hilu loa, aole i ike ia kekahi haunaele maloko, oiai ua makaala loa na luna a me na makai, i na poe e ano oioiolana, alaila o kekipakuia no i waho. MAKE I ALOHAIA. - Ma ka la 31 o Dek. i hala ae nei, ua hiki mai ka la o ka Haku me he aihue la, a kaili aku la ia Hueu (George Hueu Davis) o Kawaihae, a waiho iho i ka u me ka minamina i kana mau keiki e ola nei. Aole paha i poina ka hapanui o Hawaii nei i ka makuakane o Hueu, oia no o Aikake kekahi haole punahele ia Kamehameha I. Noho aku o Aikake i kekahi wahine o ke alo alii, hanau mai o Hueu i ka la 12 o Iulai M. H. 1800. Noho aku o Hueu ia Kahanapilo kekahi wahine alii, hanau mai na keiki kane ekolu e ola nei a me na kaikamahine eolu; a ke umii nei ke aloha makua maluna o kana mau pua i kona haalele ana mai i keia noho ana, a komo aku la oia iloko o ka pohina uakea o ka maha mau. "Pohina luna i ke ao makani kaluu, Naue ka lehua ka pua o ka laau, Hakawai ka ohua o Okuauli, Uli ke a i na hua e ke akua."

KA MOKU PAUAHI - Iloko o na la pukiki iho nei-o ka makani-mamua vbo nei, moko ; ' aku ia ka lua o ka W.frn Trffiktl fcona \ Pawh(xaa. Kaiwiki, f}ilo. Ma ka aoao mua o ka pepa o keia la ! e ikeia ni ka Alemanaka o keia makahiki, a jme ka Papa kubtikuhi no na mea ano nui e , pili ana ia kakou. - Ma ka auwina la Poakahi iho nei i |ku mai ai ka r kaua Heritania Teneāosa ■ } ma 13 auwina la no hoi i haawi ma.i ai oia i | j na pu aloha aina ; a ma ka hora e 8 o ke ka-1 : kahiaka Poalua nei i haawi ia aku ai na pu J [ aloha mai ka Batare aku o Paowina. ! KA AHA KIEKIE. - Ma ka Poakahi i hala ae nei, o ka han&a ka Aha Kiekie ia ia o ka hooponopono i na hihia. A ma nehinei, ka noho oha o ka Jure Hawaii. no k« kau o īanuan. Aua ahewaia o Uaua, no ke nahu | ana i ka pepeiao o Nalopi. ! MAKANI HAWAII. - Ma ke ku ana ma o ka i moku Hakakala ma ke ahiahi o ka Poalima I | i hala aku nei, hai maila ke Kapena i ka nuij o ka Hiakani ma Kohala Hawaii, a noia mea j uapaupono oie ka#»a ukana i ka ieie i kula no ke puhi e ia ana mai e ita makani/ KUPANAHA KA MALO. - Ma kekahi palapala i loaa mai ia makou mai la Mr. Holstein mai 0 ke kapakai o Maui hikina, ua ike iho mae olelo ana, iua wahi eae e hauoli ana no ka ua; he nele loa kona wahi » ka ua nni oie > Ma kona manao. no pau ka ona iaau o ka nahele i kua ia. No keia maioo ua haule ino na hana a ka mea mahiai. * OPILI I KA UA. - Ma ka la 17 o Dek. 1873, 1 hooinaha aku nei, he la ua nui ia ma Mo* lokai a pum. wahi a Mr.: MaiAaia, ua hoe mai kekahi luahine a me kekahi elemakule mai Kona mai i ka noao Koolau ma Pelekunu, i k« liiki ana ma ke kae o kn paii, ua hele loa laua a opili i ka ua, o na pali hoi, ua hele u pakikakika, a no ia mea.ua hiki pono ole ia iaua ke iho me ke kupono, a o ke kaa pauku laau no ia o ka luahine a make loa, a o ka elemakule kane hoi, haule no I oia ina lte kumu o ka pali waiho a make. a j ua loihi loa ka waiho ana uialnila, a loaa i ]ka :aka e kamau nna no kahi ;i ka maI nao ia aole e ola. Aioha ino !