Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 33, 28 January 1874 — Na 'Lii o ke ao nei. NA EMEPERA, MOI, PERESIDENA, SULETANA A ME NA SHAII. [ARTICLE]

Na 'Lii o ke ao nei.

NA EMEPERA, MOI, PERESIDENA, SULETANA A ME NA SHAII.

Ma keia poepoe honua, hookahi haneri a me ka īwakalua ka nui o na lahui kanaka, a o ka hapa nui o keia mau lahui kanaka aupuni, ua aneane e pau loa lakou i ka hoomalu ia e na kane wale no, a ekolu wale no moiwahine—Vitoria I o Enelani, o Pomare o na Pae 'aina o Tahiti, a rae Ranavola II 0 Madegaseka. He nal no na moiwahine e ae, aka o keia poe ae ia nae ekolu na moiwahine i nohe maoli i ka nohoalii, ma ke an'o hoomalu i ke aupuni. O ka £mepera o Rusia, he 75,148,690 na makaainana malalo ona. He aupuni pnapu keia i na kanaka,—aka, aole nae ia 1 like aku me na kanaka malalo o ka Emepera o Kina. O na kanaka malalo iho o ka hoomalu ana a keia Lani Emepero, aole no i emi iho malalQ o 415 miliona ka nui. Na Repobelira. O ke aupuni repubelika nui o na kanaka oia noo Amerika Huipuia, ma ka helu hope ana iho nei o na kanaka malaila, he 38, 659,371 ka nui o na kanaka. A o ka lua o na aupuni repūBelika nui i keia wa, oia no o Faranl, he 37,472,732 ka nui o na kanaka, a o Sepanīa ke kolu, nona na kanaka he 16,560,813. O ka iiih *> na kanaka ma Mekiko, he 7,665,120, ao Helevitia hoi, 2,390, 116. O Peru he 2,500,000 na kanaka, a o Oolumehia 2,223,837; oia na aupuni repubelika kanaka nui o Amerika Hema, a o Kili ka mea oi o ka holomua o lakou me na kanaka i hiki * aku i ka, 1,558,319. 1 No na Moi Hou. J O Wiliama 1, ka Moi o Perusia, he mau| makaainana kona he 23,580,701, a malalo* hoi o Vitoa Emanuela o halia. he 23.190,-'

1000. O na ka'naka malaio o ke Suietapa o j Tureke, he 32,490,000, malaio o ka Moi* i wahine o Eneiani, he 29,307,199, a maialo hoi o ka Etnepera o Auseturig, he 35,019, 053. Ina oe e ninau aku ika Lama-o Ti|>eta ehia la ka nui o na kanaka e hoomana ana ia ia, ma ke ano Moi, a ano akua hoi, ke ole e ooki ia mai ko poo no ke pakike, alaiia e hai ia mai no oe he kanakolu miliona. Me ia ninau like no hoi la Zana Ke, ka Moi o Corea, aiaila e pane ia mai no oe he 11,000,000 j Sunida Torekese i olelo maa m ka Moi Imauma o Musecata, Ese 250, 000 wale no na makaainana malaio ooa, aka, ua hke wale no m ine he wahi j wai la iioko o k& hakeke, ke hoohaiike ia jme ko ka Moi o Anaina (Kokma Kina), ka j mea e nohoalii nei maluna o na kanaka he 13,500,000.

I NA AUPONI ALII O KA HIKINA. ( Oka Moi 0 Siama, i kapa ia ia iho o. |'Kau-fa— -Kula—Lono Kono ; he 3,620,000 i na Siama e kahea aku noi ia ia ma ia inoa hookahi. O ke ; Tenno o iapana (o kona inoa maoh o Montsochito), ke nohoalii nei oia maluna ona kanaka he 35,000,000. Ke kapa mau nei kakou i ke Tenno he Mikado. Ina kakou i Zaneziba, a ua makemake kakou e kamailio aku i ko iaila Suletana" ma kona inoa ponoi, alaila e kahea aku no kakou penei : E ka Mea ihikapu Lilelile j Buregosa Beni Saida. Ua kapaia ke Khan o Bokahara ma ka inoa o Mozafara-ede-di. Aka, ina iloko o kakou o Dahome, a mawaena hoi o na poe aikanaka, 8 oiai e aume-

j ume ia ana e na hakoko wehweli o ks poe l aikanaka no ke koala ia o kou mau io, alaj ila e hoopii aku paha kakou i kona Moi-i J i mea e pakele ai,: nlaila penei e kahea aku I ai: Adahonazou, . | j O ka inoa ponoi o ka Moi e nohoalii nei maīuna o Kina o Tiona. Ki (Touog,»Chi)r--j O keia Tiona Ki, aole oia i kapaia he Eme- ' pera ma kona aina iho, aka, he Hoana Ti. j 0 ke Khan o Kiva, ke nohoalii nei oia ma-1 luna o na kanaka elua miliona ka nui. i < O Abadula Mumeda aole ia i hike pu me ! j Abadula Aziza, no ka mea o ka inoa mua, j j oi.a no kp Suletana o Boroneo, ka mea e ' j nohoalii ana maluna o na kanaka 2,500,1 j 000, a o ka inoa hope, oia ho ke Suletana ! j o Tureke, a e hiki no hoi ia ia ke likini i na j I kanaka he 32,490,000, wahine, a me na ka- i | malii, ke makemake oia. Aole nae oia i j hana. pela. | J—O Milann kn inon o kfkahi knhmakaut.,i hale nani ma Lomebati, oia no hoi ka inoa i ; o ka Hosepodara; o Sarevia, ka mea e noho-! ! alii nei maluna o nn kanaku he 985,000.! j Aia no hoi kekahi Hosepodara e ae ma : Monetenegero, ma ka inoa o Nikolao I, he 130,000 na kanaku malalo ona. O ka Imauma o 'i'emanu, tm mea a kakou i lohe nui ole iii iiona, e hiki ia ia ke olelo mai, pole ! 1 eini iho malalo o 2,500,000 na kanaka i ninlalo ona. Ke mau nei no ka ikaika o ka ; Einira o Moroko, no kn mea, ke nohoalii 1 nei oia m«luna o na-kanaka--ewalu miliona ! i a keu. ! Na inoa o NA Lll. i Ma ka nana ana i ka papainoa o na'lii j : ai aupuni o ke ao nei, ua hoike ia mai no i ko lakou inoa kiekie ma o keia mau ano la : i Emepera, Czar, Moi, Moiwahine, Duke Nui, j i Duke, Keiki alii, Shah, Khan, Imauma, Emi-! ra, Lama, Tenno, Suletana, Hosepodara, I 1 Hana Ti, Takasira—Khan. Khedive, a j , n>e ka Bey. Malalo ihō o keia mau mea, : ekolu mau luna okana, ( oia na. luna o na I j kulanakauhale kuokoa o Luhe'ka, Beremena, j i a me Hamebuga), a ehiku hoi mau Kapena j Nui, nana e hooponopono nd na hana o I j kahi aupuni repubelika uuku o San Marino. i j O ke " Dmnu," a i ole, o ke Keiki alii o ' j Koumania, oia no ke Keiki aiii Kale o ka ' j haie o Hohenezolene-; a he " Sinidika Mua" | j hoi, ka mea i Kooili aku ai na paulele ana I j o M kanaka he umi ta,usani o kahi repubei lika uuku o AnaJore i Purene. Elua mau Shah—oia kp Peresia a me ko Afeganikana ; ekolu mau Khan—ko Bokahala, Kokana, a me Kiva, ekolu mau Sule-1 ; tana—ko Tureke, Boroneo, a me *Zanziba; I I elua mau imauma,—ieo Musekata a me le-! j mena ; hookahi Khediye—ko Aigupita ; hoo-1 i kahi Bey—-ko Tiripo(i. Mailoko mai o na j ; Peresidena a pau, he iwakalua, elua mau ! i ilamuku—llamuku Makamahone o Farani j ja me Buenventura Baez o Domiaica. I i NA HOKU I HAOLE A 1 PH AE. ! Ma o ka loli ana ae o na hooponopono au- 1 ! puni ana i na makahiki pokole i haia ae, i i nolaila ua hooemi ia iho ke kulana o kekahi ; mau alii. O na Moi o Napela a me Happ- i : va, o ke Duke Nui hpi o Turekftiwifme ! na Duke o Parama a me Modena, ua holoi: loa ia lakou. O Luna koho o Hesae a me kekahi mau Duke e ae o Geremania, ua lilo lakou he mau makaainana, me ka hoeha nui loa ia no ke kue i ko lakou makemake maoli. Mawa&ia o ka poe i pii hope ae nei ma 0 lea make ana o na mua, oia no o Johnnes, I ka Emepera o Abesinia, oia ka hope o i Theodoa i «nake ai i ks kaua, o Lerdo de i : Tejuda, Peresidena o Mekiko, oia ka mea i ; i kohoia mahope iho o ka make ana o Juarex. O ka Ilamuku Makamahona, Peresi- ; dena o Farani ma kahi i> Thlfers, ka mea" 1 haalele aku i kona kuiana, me ka manao . ! iho e hoihoi hou : ia mai no la ia. Oscar II,; ka Moi o Suedena a me Norewai; ka mea i lilo he hope no kona kaikuaaoa ; a o Ka-, I lani Lunalilo nei Moi o ko Hawaii Pne ai- 1 na, ka inea i lilo ae he pani no Kamehameha : i y„ a o Alebert Moi o Sakone, ma kahi o Aona makuaKane, ua Moi John i make. I He nui wule o keia mau alii i loaa ia la|f kou na pomaikai: nui, a me ko lakou kau!lana imua o na : maka o ke ao n«i, no ka pii inahuahuo ana aku o ko lakou mau man i lloko o na makahiki ho 12 i hala aku ) nei. ua pii ae kajMoi o lialia mai kalu au ■

| pani Uīiku wale ā Hio i nsaea nui t>| I ka Moi hoi o Perusia, aa iiio ae nei i Eme- i | pera no Geremāoia. Oka Per6sidena hoi i o Amenka Huipuia, ua loa ia ia kp manawa alua o kona noho Peresidena ana, a pela me kona uku makahiki, ua -ia i ko i>ka mea mua.