Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 48, 13 May 1874 — IOSEPA WILIMOTA, OIA HOI O Na Hoomanao ana a kekahi Kanaka Kauwa. HE MOOLELO WALOHIA [ARTICLE]

IOSEPA WILIMOTA, OIA HOI O Na Hoomanao ana a kekahi Kanaka Kauwa. HE MOOLELO WALOHIA

Aia pu iloko o ua palapala nei he biia lanako kekaln, he £20, (ua hoopuka ia roa ka helu hope.o ka 1874 ka makahiki i loaa mai ai ka palapala, aole oia ka pololei, aka, o ka makahiki 1840; ua pololei no nae ka la.) No keia mea, kakau ilio la au i palapaia na ; Mr. Dunakanabe, e lioike aku ana i ka loaa ana mai o kana palapala, a me ka bila banako, a e hooakaka pu aku oea <bo»r «a loaa ko'u wahi hou e noho ai maialo o Mr. Kolana. He mau la mahope iho o kuu noho ann me Mr. Holana, kainuilio mai la o Toina la'u, ke kauwa pookela o kuu huku hou. " E hai aku au ia oe e o Mr. Kivini ua aloha oia i ka Lede Lese|a no kekahi manawa )oihi i hala ae, —elua a ekolu paha mukahiki i hala aku nei, aole nae e hiki ia u ke hai po♦iolei aku. He oiaio, o ka lede kekahi i paa ke aioha ia Kiviiu. Ika make ana oka makuakane o Mr. Kivini, ia wa i hoi loa maiai oia e noho ine kona makuakane hoahanau. Ma ka hale o kona makuakane ponoi i hanai ia ai oia, maloko o kona keena oihana. Aka no ka uhauha a me ka puni lealea o ka rna-

, kuakane, nolaila, ua haule iho ia kona waiwai, a hoi mai ai ke keiki ia nei e noho ai. lloko o keia wa ona ī noho ai i L?dana i launa mau ai o Mr. Kivinf me ka Lede Leseta, ke kaikamahine a ka Makuisa o Kilihama. Nolaila aneane mai ko laua manawa e mare i ai, a e hele ana na makua me ke keiki ilaila. i ka ia inahope iho o keia knmailio ana o inaua me Toma, ua hoomakuiikau iho la ku i hele ana i Golokeseta. Owau ame ke ka- : uwa wahine ka i ukali pu me Mr. a me Mrs. Kolana a me ka la-ua keiUi. Ua lohe mai la au, hookahi haneri mile me kanakolu ka lo'a , mai Manekeseta aku, a hiki i Golukesela, a he mau la ko makou e hele ai ma ke alanui, alaila hiki. Ua hoomaka ka hele ana ma ka hora eiwa 0 k« kakahiaka. O Mr.a me Mrs, Koiana ko loko o ke kaa, a me ka laua keiki, a owau ;me ke kauwa wahine ko hope maluna o ke kaa. Ua lohe au i ka inoa nui o ka aina kahi a makou e hele nei, nku, aole nae i maopopo ia'u ke kauhale, oiai he nui na kau- ■ hale iloko o Golokeseta. Ninau aku la au i ke kauwa wahine Helene, " I hea kakou e hele nei?" " I Keleteneliama," wahi a ia'la. 1 Keletenehama ! nani ka ieie o kuu haūli no ka hoonianao ana ae i na mea he nui a'u 1 ike ai malaila! Ilaila i halawai ai au me ka Lede Calanete —ko maua kamailio pu 'na iloko o ka mala pua a kona makuakane i ka po—a me ko'u lawe ia ana a hookomo iioko 0 ke keena o ke weliweli, he moo nui e ; puliki ana i ke kanaka maluna oka iio. He : aneane umi kumainawalu malama mai kuu ;wa mai i ike hope ai ia wahi. Na keia mau 1 mea i hoomanao hou ai au i ke ano o ko'u mau auwana ana iloko o ko'u inau ia. Aka e huli hou ae au e hoikeaku i keano o ko makou hele ana. 'l'kala mua, he ka- ' naono mile i hala hope ae ia makou, nolaila, 1 he kanahiku mile i koe hiki i KeJetenehama. '; lka lua oka la, u» hoomaka hou ka hele ; ana, a i ka hora 9 o ka po, ia wa i hiki ai ; makou i Keletenehama. IC aa ana kukui, e ;ku mai ana na kauwa ine ka maknukau e > i hookipa aku, aka, (iole tme lie ike ia aku o : kaohanao ka Makiiisa. Alakai aku la keka- ! hi mau kauwa i kuu mau kahu iloko o ke keena, me ka olelo mai ia lakou, " K hele ae au e hoike i kuu haku a ine ka ied<> no ko {'oukou hiki ana mai."

O kekah| kauwa e iho e ka ana, alakai aku ia oia ij> 'u a me Helene iloko o ke keena o na kaowi, a malaiia i hookipa ia aku ai eaaua me kpt pumehana. Ua makaukau ka aikono ia mai ia maua e noho iho e paioa, nofaila ua loaa ia maua ka oluolu e lawe hapaiu noe lakou i na mea o iuoo o ka papaaina. JMabq>e ibco o ka maona ana, alakai aku |a kokahi kaawa wahioe ia Helene e kahikahi i kema keena, a, owao t;oi, alakai ia a|(vi la au e kekahi kauwa opio i ko'u keena jmoe i hookaawaleia. Iko maua hiki ana i }te keena i okoa ia, pane mai la kelaj: ' " Eia ke ikeeoa o Mr. Kivini Koiana, kou haku opio e moe ai i keia po, a ma kab|gpfm uuka oe e pioē ai. O keia ke keena oi aku j o ka maikai maloko nei o ka haie." j Mahope iho o ko'u hoomakaokau ana i j mau lole komo hou no kuu haku opio, hoi; hou aku la maua ike keena ona kauwa. j Olelo mdi la kela. "He mare kupanaha | maoli keia. Aoie na kauwa i lohe mua no | ; keia mare, a hiki i na la ekoiu i hala ae nei. j Aole mak©u i ike iki ua hoopalau mua ka

: Lede Leseta, a aole no hoi eoakou i ike ia j Mr. KivinL, a hiki wale i keia po." i Hai aku ia au iua kauwa nei, aole no au i lohe mua a hiki wale i ko makou hele ana I ■ mai... . Ia maua e noho ana ike ia aku la kekahi ! inau lede e iho mai ana ma ke alanui pii, ! hawanawana mai la kahi kauwa ia'u, " O ka i I Lede mahOpe e iho mai la o Leseta no ia, a ' ( o ka Lede Wilihelemina mamua nei, o kona ; kaikaina." - i ko'u alawa ana aku e nana, ike iihi aku la au i ka Jede mahope, a hoomanao ae la au

, ua ike maa no au iaia, aka haohao iho la nae au i kahi o ko'u ike ana. i ko iaua nalo aoa aku raa kekahi aoao okoa o ka hale, kono mai la ko'u wahi kamaaina ia'u e inu waina maua, a pela I hooiilo iho ai maua a me kahi mau kauwa e ae . ia mau minule, no na woi iiooikaika kino. MOKUNA LIII. Ka Kiliiuma; E aneane aku ona e hiki i hora umikumainakahi o ka po, ia wa, puka inai !a kekahi kauwa | bele oku iwaho no kekahi rnau minule, a olelo malu mai ia ia'u. " Lfa hoi e aku nei kou baku opio e moe, na'u i alnkai aku nei iaia i kona keena. Ua kauohn mai nei ia'u e bai aku ia oe, aole auhana i koe nona o keia po. Nolaiia, noho no maanei e hoohauoli ai ia oe iho e like me ka loihi o kou nanea ana maanei." Aka, aole au i.noho liuliu|loa, no ka mea, manao iho la au, he pono ia'u ke ala mua i kakahiaka, i hoomakaukau mua ai au i na mea hemahema no kuu haku, nolail-» ua aloha aku la au i na kauwa kamaaina, a puka aku la iwaho. la'u e hele ana ma ke alanui o ka hale a )hikii kahi ehoomalamalamaia anae na ! ipu paa ia anae na kiipohaku, aia hoi e mana aeana k'ekahi alanui pii. Ku iho la au nae ke ano kanalua, oia paha ke alanui pii e komoaku ai iloko o ko'u keena. O ka pokole nae, ua hoopoina koke ia kuu mau ( noonoo a me na hoomanao maikaiana e ka aleale o ke kiaha waira a'u i inu ai. Ina 1 aole au i inu nui i ka waina, ina paha aole au e kuhihewa. Manao iho la au oka mana no keia e komo aku ai i ko'u keena, nolaila, komo aku la au iloko o ia keena, aia hoi, ua hoopouliuli ia ke kukui o loko. Nana ae la au me ka hooia aua o ke keena no i ia'i hookaawale ia no kuu haku opio. " i.ia oia keia," wahi a'u," alaila, eia ka £uka e komo aku ai i ko Alr. Kivini keena moe," nolaila ua hele aku la au ilaiia. li wa, pa aku la kuu iima i ka paku a'u i manao ai he paolPpuka, wehe ae la au i ua paku nei, a hapapa aku la aia hoi he pani aniani, ua paa i ka lakaia ua puka- nei. " Auwe! he puka ka keia me ke pani aniani! huli hou ae la i ka papakaukau, e a hopipi ana ke kukui iiuna olaila, noMKIa, hele aku,la au, a hoonui ae la i ka a o ke kukui. I ka a ana o ke kukui, nana aku ia au ma kekahi paia o ke keena, aia hoi he mea aui ma ia paia; aka, 110 ke emi koke ana iho o ka a o ke kukui, nolaila aole an i ike maopopo i ke ano o ua mea nui pouli la. Hele aku la au e ike ia mea, a i ke kokoke ana aku, aia hoi he kii nui i hoohinuhinuia na kae a puni me ka wai guln. Nani kuu niikau no ko'u lalau, n me ke komohewa ana i keia keena! Nani hoi kuu weliweli no kuu halia hoomanao ana ae i kekahi mea i hana ia i ka wa i hala ae, me he mea la, mal&ko no o ua keena nei. Nana hou aku la aU i ke kn, a ike maopopo aku |a, nolaila ua lioopau u kuu kuhihewa aua hooia la mai la hoi kuu mau hoomanaoana no ka mea i hanaia ikawa i hala ae ma ia wahi. Nb ka mea, o ua kii nei, he moo nui no la j6e he mea ola la, e wili ana kona kino i ke&anaka maluna o ka lio. . Auwe ! o ke kefna no > keia i hoomaka'uka'u ia ai au e ki pu, : iloko o ka makahiki a keu i hala ae. j *.

" E oa lani!" i hooho ae ai aa, tte ka hopohopo ipakau, ne ka hiki ana mai o na hoois maopeipo lea, o ke keena no keia i hooweliweliia 4i aa Uoko o na malama he umikumamawaāu ilala hope ae, Ma ia māharwa no a'o i puana ae ai pela. lohe isabct ae ia au i kekahi na&eke, a i alawa ae kdu aia hoi he mau maka e haka poaō mai ana ia'«, Oia mau maka, ua liio ia he mea e kokolo mai ai ke anu iloko o kaa maa aakoko. ———— — " E Eagini, ooe no anei keia ?" A ! oia leo anaanu oke kaiaeā, ua kamaaina kuu pepeiao ia leo mamua inaloko no o ia mau | paia. la wa pane hou mai la ka leo. "Da I pauhia ia au i ka hiamoe.—ua aneane ke kukoi e pio—A ! ua hoauwana ia au ena raanao ano e,—a hiki wale i ka aihue ana mai oka hiamoe i kuu maulihilihi. E hookani Ika be!es E kaheaaku i ke kauwa e fawe mai i kukui hou, E Eugini—No keaha hoi i oe e kamailio ole mai nei ?" S j "E kuu haku/'i pane aku ai au me ka l haaiulu ika makau. " Aole au o Eugini." ' j "E na lani!—o kela leo !" i hooho mai ai ua eiemnkule nei. Aoie no hoi ia he mea e ae, aka, o ka Makuisa ponoi o Kilihama. Ua loheau i keia leo mamua ! Ae, ae, ua l lohe au. Owai oe? E kamailio mai." A , ia wa ua paa mai la ka ai o kuu kapa i ka | hopu ia. Ma ia manawa pu, pio loa iho la ke kokui, a noho ibo la maua iloko o ka pooii konoele. Aka no ka paa o ko ia la mai* maka i ka mamaka aniani, nolaiia, ua alohilohi iki mai la ua mau maka nei iloko o ka pouli, me he ia I he mau maka aole no keia ao. i " E kuu haku,"wahi a'u ;" Ma ke ano I ulia wale no i hiki hou mai ai au la neir--. , '

j "A ! oia no ! aole au i kuhihewa iki," wa- j jhia ua Makuiea nei i puana ae ai. " E no|ho maiie oe maanei. Ina oe e holo malu, j j he oiaio e 'make ho oe !" [ j Hookuu ae |a oia ika paa ana i kuu oi, a ' ; in wa lohe aku la au i ka nakeke ana o ke- j j kahi mea i like me ka pu panapana. Ua j : anenne au e lele aku maluna ona, me ke ku- I hiliewa lie niea make kana e hana tnai ai , iu'u. Aka, lohee aku ia au ika nakeke 'na ioka uweahuki bele, noiaila hoopau iho la , lau i kuu kuhihewa, no ka mea—ua maopo- i ;po ia'.u e huki ana oia ika bele. Olelo aku j ;la aume ka wiwo ole. "Ke hoike nei au me j ka oiaio, aole loa au i hana i kekahi mea : kue ; aka, ma ke ano ulia wale no i hiki hou i mai ei au i keia wahi."

!. " E noho malie oe !" i pane mai ai ua | ' Ma.kuisa net Ē|p ka huhu. * j . Iloko o kekahi mau minute pokole, komo | : mai ia ke kauwa. Kahea aku la ka Makuisa, " E lawe mai i | kukui hou. E olelo aku i ka Haku Leseta ! e hele koke mai ia nei." 1 I ka hala ana aku o ke kauwa, aole maua ( ; i kamaiiio hou a hiki wale ī kona komo hou j ana me ke kukui, a me ka Haku Lesjsta pu. ! I <1 na H*ku nei aole no īa he mea e, ako, o ; i Eugim ke keiki a ua ll£l,—-ka iuea i ' no hoi nana a.u i lawe mai i ua haie la i ka , : po nakalaki i kuhihewa ia ai au he mea e. ! I ka hala'ana aku o ke kauwa mahope iho ! , o kona waiho ana mai he ipu kukui hou iiu- 1 I na o ka papakaukau ; hele loa mai la ka ! | Haku Leseta a ike ia'u, olelo iho la. i i " O losepa Wiliuriota ka ko onei! Heaha ; ke kumu o kou komo hou ana mai i'.oko o ' j keia hale? Ua hahaki oe i kaolelo ae like." ; j Pane aku laau. " E kuu Haku. E olu- i ; olu paha oe e hoolohe mai i ka'u wahi olelo ! i mamuk o kou hoahewa ana mai ia'u. ina | : oe e liana pela, a e hoole i ka hoolohe ana ; mai i ka'u hoakaka ana ; alaila ma ke ola o j na lani, aole loa au e lawe ana i kau mau , olelo, a aole no hoi e hiki ia oe ke hoopaa : wale ia'u me ka loaa ole i kekahi pilikia mai i a'u aku." " Pakike—hookiekie maoli oe!" wahi a ke j keiki a ka Makuisa, alaiia nana mai la oia i ia'u me na maka i uiupuni i ka huhu. " E kakaii kou huhu e Eugini," wahi a ka | makuakane. Alaila, ninau mai la ia'u. •• Ile- , aha kau inau olelo e hoakaka mai ai no ke kumu o kou komo hewa ana mai ia nei?' *• Eia no," wahi a'u. " Ua kuhihewa au i o ko'u keena keia e moe ai." * " <> kou keena !" i hooho mai ai ka makuakane a me ke keiki pu i ka wahookahi me ka hoohikilele nui ia e ke kahaha. •' Ae, e kuu haku !" wahi a'a i paoe aka ai me ke kuoo. " Ma ke ano ulia wale i lilo ai au he hoa moe no loko o keia hale." Pane mai la o Eugiei: "O oe anei kekahi t hele pu mai me kela poe kauwa V' " Ua hele pu mai au me lakou," wahi a'u, " Me na poe i like ka hanohaoo a me ka ma% , halo ia me n.i poe alii haaheo o ka aina nei, a i like no hoi ine oe iho e ka mea hookano." " Nani ke pakike o ia nei a me ka hookiekie," i olelo ae ai ke keiki i ka makuakane. " Ua maopopo ia'u he wahi kiu keia, a ine , ka mea hoolohelohe i ko kakou kee." I " E hookua aku nana o hoike lea mai," i

pane ae ai ka makuakane, alaila, elelo hoiii ] mai 3a iVu. * k E kamailio mai. Heaha kaii| maa mea e olelo mai ai nou iho ?" ! f "Ma ke ano ulia wale i lawe ia mai ai j au he kauwa maialo o Mr. Kivini j i paae aka ai ati. . . i ! " Uhu! —o Km&i Hoiana ! ri i puana ae ai I ,o Euginl me ke ano hookae, a hoowahawa- t ha no hoi. — : —A \ No keia raea, oleio ae la ka makuakone iaia. " E noho maiie oe e Ēugiai." Oleio aku la aUi " E iike me ka'u i ho{- ! ke mua alm nei ia olua, he kauwa ko'-u kU-! I iana,aka, o kuu manao ana, ua hke no ia { me na manao a me na noonoo ana o kau ks- - Ina oia e hoao hou e keakea mai mia ke ano huhu, aole loa au e kameilio hou aku. " E kuu haku," wahi a'u ika MakU> isa, no ka mea. aoie au i makemake iki e ' kamnlio hou me ke keiki, »Ke hoike ak« ' nei au me ka oiaio loa. ua malama pono alu ] i kuu hoohiki ana mai ko'a wa mai i ku ai j nnua eu maanei a hiki i keia manawa, Ao- j ie no hoi au i helemaiia nei mamuli o ko'u ! manao iho. aole loa no au i ike mua i ka I mea nona keia hale, a hiki wale iloko o ka I I hapaha hora hala ae, akahi no au a hooma-! | opopfi-kJtaane® nona fea CJ tt hoike mua I aku nei au «ō-i 'lrorfto-j j ai au iloko o ka hana malalo o Mr. Kolana, j a nolaila, ua kauoha mai oia ia'a e heie pu ! !me ia. 1 kuu wa i lohe ai e heie ana makou ! > Kelelenehoma, aole loa au i (haoao e i | hou ana au iloko o keiā haie ; aka, iioko o < na minute pokole i haia ae, oiai au e huli ana e hoi i ko'u keena iho, ua komo hewa

i mai la au i keia keena me ke kuhihewa o r ko'u keena moe." : j Ninau mai la ka Makaisa. " O keia anei j j ka oiaio ? a e hikPanei ia oe ke hoohiki mai 1 pela 1" : j i "Ke hoohiki pa umi tausani nei au, o keia i j iho la ka oiaio ioa." ; Huh ae laPua MakiHsa nei ij£e keiki me | ika ninau aku laia. " Heaha ka kaua e ha- i inaai ? Eia maialo o ka maiama ana a keia j i knnaka opio, ka hanohano a roe ka inoa ma« < !ikai o kekahi ohana alii o Enelaai!" ] "Ua ike ia au e kuu haku. , ' wahi a'u, «'a■< l e maiama no au peia e iike mekuu hoohiki j ana, Ua iohe anei oe e hawanawana ia ana | e kekahi ? ua lohe anei oe i kekahi lono, ua hoopuka au la hai no keia mea huna i huna i la maanei iloko o ka makahiki a me ka ha- j pa i hala ?" """ . .j "Aole au i iehe," wahi a ka Makuisa i pane mai ai. " Aka he mea kaumaha t ike i ia e a'u ma kou lilo ana he kauwa na Mr..! | Kolano, a ma kou noho kino ana me ia e ike ia ai keia mea huna, ina no aole e hoike i aku ana iaia. Ooe anei ke kauwa pili kino loa no Mr. Kivini Kolana?" Ae aku la au, a ninau hou mai la ua Mai kuis-t nei. " Mahope iho oka mare aoa, o oe anei kekahi e hele pu me ia a me kuu ! kaikamahine, ma na wahi a pau a laua e hele ai ?" "! " Pela *u moa i maoao la e kuu hakui'^— i "He mea hiki ole ia," i pane mai ai ka Makuisa. " Mamuii ike kuu kaikamahine ! ia oe, alaila e hoomanao auanei, ua halawai ■!.oe me ia maanei—alaila e hoohie no ia i ka ! hiiahila." ! " Heaha ka hewa ke hilahila ia," i pane ae ai o Eugini. •• Hilahila—aoie i loaa iaia : ia mea!" ; Ao ae la ka Makuisa iaia. " E noho ma- ! I> e oe > he haoa keia e pono ai i ka makua- ! kaoe a me ka kaikunane ke hooponopono I akahele loa, i ole ai e poka mai kekabi hewa ma keia hope aku." '

Mahope ilio o ko laua kukakāka aaa, olelo 8« la ke keiki e uku mai ia'u 1 ke dala, alaiia, e hookuu ia auft hele i kaa wahi e makemake ai. No keia mea, pane aku la aa. •• Aole Va makemake ike daia, & aole ioa no boi o'u makeinake e lawe naalu ia aa mai kuu h»ka mai, aole loa au e hoio malu api ooa aku, a aole lea au e hana pela ma kelmi kumakuai! kiekie e ae. oo ka mea oaaie neiau i kola> ua lokomaikai. Ua ike au iko olti« (Haeao, aole o olua makemake e ike, a e iohe paha | o Mr. JKivini Holaaa eo na uiia i hanaia i kela po, o ka makahiki i kaa kope ae, a me ko olua koi ana mai ia'a me ka waha o ka pu e mare au me ka Lede Leseta. ioa o : Mr. Kivini wau ta wa, io& ua haaoii loa o» j e alakai aku i ka (£de Leseta i ke koahn. j Ua maopopo ia'u ina e lohe kuu haku opie i i keia mau haaa moa a olua, e lik» auaeei i olua mea liilii loa imua ona. Ua ike oo hoi au, ina e ike ia mai au e ka Lede Lese* I ta i kona wa e lilo ai i wahioe mare aa lir. Kivini, alaila e aae e mau no kona maa i helehelena a me kona mau noonoo aaa no'a, a lilo no hoi ia he mea e koi ai kaaa kaoe ia ia e hoakaka aku i ke kumu o kona kaumaha a«a." Ninau mai la ka Makaiaa ia'«. «• Alaila heaha auanei ka'u hana kupono • hana ai nou ?—a heaha hoi kau i noonoo ai no kon haalele ana ia Mr. Kolaaa."

hāi maaaka nei aa ia 00 aoieiea tm-"e~haale]e waie iaia rm§froli o ko'& nūmao iho, ao ka mea, «a aie aai au iaia no ka 4h>opakeleana ia'u raai ioko «»ai o - ka piUkia. E waiho aka na ke aa o ka manawa e hoo* kaawale tnai k'u mai a lakoa mai. "Eiaho'u naaoao, e hele oe e hoike i oa tnea a paa i hanaia maanei i ko BoiaQa makua, alaiia nana ao e aoonoo i ka naea kupouo e hookaawaleia ai au iaai ka naho haaa mu e ae kekahi e hookaaw&ieia ai au mai A iakou mai, no ka mea ua maopopo la'u ko*a mahalo ana i ka lakoa niao hāna maikai, a ua ike no hoiaa i ko lakou hilioni ana ia'u." Puka aka la ke keiki iwnho o ke keena, a koe iho la owau wale no me ka makuakene, Olelo mai !a ka Makuiaa ia'ii. •« Ua ae au i kou manao, Aka» hiki la oekehoike mua aka ia Mr. EoiaW rtfakaa no keia' mea, akila i ka wa hea e hoike ai oe?" " ina e ae oluolu ia mai au e hoike aka 0 ka'u hana. mua loa ia ē hoo> nnmao ai 1 kakahiaka nui." '* Ae, ne, ua ponoi" wahi a ua alii nei. •' Aka, ua maopopo aoei ia oe aole oia« hoike oku ana i ke ke!lti no keta mea ?" "Ae ua ike au peia, no ka aieo, he kana-.ka-iwowi, a me Ua ifer i ke ano oko kanaka noho'ana. Nolaila, mai kaaaioa nona." " : Me keia mau olelo o ko'u kunon aku la&oia 1 laia, a puka aku ia iwaho o kekeeaa, a nuli

i aka !a \ ko'u wahi e moe ai. I Ike ala ana i kakahiaka nui, hoomakaa- [ kaa maa iho !a aui na paa lole no Mr. Kivirti e komo ai ia kakahiaka, a hele aku ki e j huii ia Heiene, ke kauwa wahine,. me ke | kauoha aku«Mia, e hele, a hoike aka ia Mr. iß»lana makoa, ua makemake au e knmailio | pu roe ia no keknhi manawa pokole. •j Ha mnu minute pokoie ko'u kakuh ana ; puka hou mai la o Helene me ka hoike mai, i ua raakau<fau o Mr. Kolana e huiawai ma la'u. * j Awiwi aku ia aa i kona keena moe, a ho-> I ike kokeaKu la i na mea a pau i hana ia i mawaena o'u a me £aftni a me konn ma- , kuakane, i ka makma o Aogate o ka makat hiki 1838, a pela hoi me oa mea i haoa hoa ia ia po. 31ahope iho o kooa hoolohe ponō ana aiai I i ko'u mau hoakaka ana. pane mai la oia me ; ke ano kaumaha. j "O bn mea huna au i hoike mai nei ia*u, ; aole loa ia e puka hou aku iwahē mai ko'n j mau leheiehe aku. Aole oo au e hai a|ro i j kuu wahine. Aka, no ke ano e hookaawale . ia ai oe mai a Mr. Kivini aiai, i mea e ike , ole ai ka Lede Leseta ia oe, he poao oe e hoi I pu me a'a i Manakeseta, a hiki i ka ioaa ana j o kou wahi hou e noho ai. E noho paa oe i ma kou keena, ahiki i ka wae heleai keka- ; ne mare meikana wahine, aiaila, boi kakou i j Manakeseta."

Hoi aku la au i ko'a keena ponoi, a aote i liuliu ma ia hope iho, lohe maila aa, m hnl» na mea e roare ana i ke kuaha o ko laoa hoohui ia, 8 holo loa aku i kahE e boau ai i na lamua oka mare aoa. Mahope iho © ko laua holo ona aku i kahi e, boi hou nmi !a ka makaakane a roe kana iede, a o ke mako« hoom«kaakaa koke iho la no ia e hoi i Manakeseta. He aneane ekolo pnle i hala ae mahope iho o kela uiia i «hoike ia naiuaa ae, ak«bi n« * hoike mai o Mr, Ro!aoa ia'u, oei mau huaolek»:— •• Kamaiiio au no kou hookaawale ia aiea mai o'u aku, e kua kamaiki opio. Aka, e kaawale nku ana oe bo ke ano aa i hoike oiai ai ia'u, a noiaiia, a»be kuma e hiki ai ia'o ke aua u oe. No ka mea, bs nw lt i kee, e hoi mai ana kaa kaaa i ne ia nei, a e ike auanei ka Lede Gereture<i6 ia 08.—" i Pane aku ia au, " E Mr. Eolaaa, mai Ihx>kaumaha i koa manao ao'a, no ka ioea, ao i hoike aku ia oe i fea naaeao e wale akn ia*o, no ka pomaikai o koo hnno&a," Aka, aole taa ao Aoopoiaa i koa lra«p«beia aaa ia*a eaai ka maka a ka ai !->a kiki i k* hopeaa o ko'u ola atia. N | Paae nai la keki. "Ua aka aai aa e tke t koa pomaikai e kua keiki aioha. Aka. aoie au e hookaawaie aku ia oe neha leaa oi* ia'a a me ka'o o na nooaoo maa aaa j i haaa nau. & koike aka ao au la oa e lo- | s«pa, he kaikaina ko kua wahiao a nebo ia i | Bekesire, o Mn. S«kafe4a ka iaoa. He k*> ! kakaikahi loa oa mamwa e ko makeo hai 1 ana, no koaa aaakeowke ao e aeke kaakaM, | aela no ke aaelttfe; aka, e kai ! makoa na ka pakpala. I.kekaki la aka aet 1 aa loaa bmī kaaa palapk e keike aaa la Mrs. Koiaaa, ua makeiaMka laaa i kaawa ' hou. a no ka loihi o ke laaa «abi i aeke al mawake lea aka e aa palma ptH kaalnla mai. aeiaila, aete leaa kak* ia laaa kekalu kaawa kapoao. U keia haaa ea walkeia aett e losepa. i&a oe e makemak*. Elaaa aaia oe ka aku iaa»kai a rae kehi k»pana a Mlm ai laaUila, eia wale ae ke kma ka ae«dia - < aea mi a ote ka t&eltataeha. H {Aokip**