Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 48, 13 May 1874 — Na mea ono a na Pake [ARTICLE]

Na mea ono a na Pake

i ka Poalima iho nei o kela pule ua lawe mai'ka Hon. W. T. Matina, no ka manawa niua he biia kanawai i ka Hale Ahaok-10, e pili ana > ka papa loa aoa i na kanaka aole e liana, a kal<.\va nku c kuni i na palaoa, a - mea or»o paha mu oa wahi a pau o keia aupuni. koe wale no na palaoa, a me fta b&ren& pia i liiuiaia e na haole ma na liaie puhi polaoa. a ma ka ohnna iho paha. I k<v heluiielu mua aua i keia tiija kaha-; ī wai, ua 'komo mai na manao kahaha iloko o ; kaiii poe, no ke ano hoopilikia o ua hila la i ■ ka k'iiulehu, u me he ln, he bila ia e haina ; ai i na kanaka. Aka, <ta wthewelie mai ka Mea Haoohano i ke a 110 o kona Uwe ana mai i l/ila o keia ano no na kuinu penei : Akohi-.—Ua lohe oia mai a Dr, Saundert mai, oiai oia e noho ana he kauka ma ; ka apana o Kau a me kahi apana e ae o ka Mokupuni o Hawaii. "0 ka inea ono, a palam i hanaia e na pake, aole i hoomoa kupono īa. E loaa no he mea make malokn a ia mau mea ke lioomaopopoia, a i o)e he laau inake inaoli no," Ahia : —Ma na Apana kuaaina, kahi ili» hune o na kamalii 1 ke dala ole, no ko lakou ' ono loa i ka niea ono, Oa konoia lakou, e aihue ī na hu.nnoa, ilikio, a me ia mea aku, ia mea aku, i mea e kuai aku ai i na pake i loaa mai na mea 000. Aholu -.—O »ia pake hana mea ono ma Kau, Hamakua, a me kau mau wahi e ne, ua hoowalewale nui ia na kaikamahine opiopip e lakou, a ua lilo ko iakou malyhia i mea ol>>. Me keia mau kumu i hoakakaia maluna, ua aneane na hoa o kahale e hooholo lokahi i ua bila la ma kona heiuhelu mua ana. Aole wal'- no ma na Apana kuaaina i loaa pmepine ai na ano i hanaia e like ine na iioakaka ana maluna ae, aka, eia ma ke kulanakauhale ni i ka hapa nui. Maanei he nui wale na hale inu ti liilii o na pake, a ua aneane pau loa ka hapanui o na kanaka malaila e inu ai no ke emi--aka, o ke ti, ka mea ono, a me na palaoa i hoomoa ia ma ia nv u hale, he mau mea make no maloko, ao!e nae he mau meu make hoohikiwawe i ke ola, aka. he mau laau malule lohi i ka ! hoopoino ana i ke ola ; aole oia wale no, aka, ua hanu ia me ke kapulu maoli i ku ole i be ano maikai, a ina he mea hiki i na mu : a me na. pokipoki ke ola i ke ahi, alaila, 9 ! loaa 110 la maii mea maloko o na mea ono e ' kokolo ana. He mea hoopaijua i ka ike iho. ; Aka na"e o 1.0 kakou lahui nei, aohe i a-f e

fae ino, he 'malie, ua paa ieoke ika ama Ja, { no ke ano 9 ah pahā o ka hio« ia ana o ia ' mau mea ai mei ka iakoa eaaa oaea ai penoi j mai. " Poi a itne ka ia." Nolaila. bg mea paakiki £ta page ana i oa kanaka mai ke' kii 1 ana aku e kt)ai ia mau mea no 'lakoa Iho, iOiai.ua ia mai ka ihinnhina imua o fko lakou niau maka, me ka ike ole i ke : " okea o loko?" a no ka naea hoi, oa poni I iakoa i ka onol o na mea ono, i hooiawa akn ai ina ono aka ai; nolaila na kaai mai na lakou me ka īfae ole. Ma keia mea i iheia i he mea pono ā haaaia i biia kaoawai e papa | aoa i na pake !no ke kuai ami aka i keia mau In«9. ; -- Eia kekahi* raa na nupepa ojd& aina e, t ua hoolaha mau ia he mēa make kekahi iioko o na ti inui e laweia raai nei ia nei e kuj ai ai, ua fcito ja e ka poe ake akamai fca ba|pa nui o ist t| i hooiiiia aku i Enelani, a i I kau waU e aej, a ua ikeia* aoie be ti maoii,; aka, he ti noj i hanaia ibo i like me ke ti i I maoli, a o ua fti Ja he mea make iohi ko ioko. ] ! Oiai, o ka bada nui o ko kakou poe kanaka, i | aole lakou i Oee i fca maikai, ame ke ino o ! ke ti nolaila 4a knai ruai lakou a inu iho. ! Neiaiia o. kk bila i i keia \va t he | I bila kapeno ma kekahi mau ano nui, a i ma kekahi lio|, aoie no paita i pono loa ke i | ole e ia ma ke kanawai na ano hooko ako —JNu ka aiea, ina e nanaia 1 | ma kekahi aso, e ane pilikia auanei ke ola | o ka iehulehu| ma na wahi i loaa ole ia lakou I na hak hookipa, ma na apana kuaaina, a ma i kau wahi e ae paba o ke kaona. Noiaila be mea pono e hanaia a moakaka lea ke ano o fce kanawai, a e hookauia ' i laikini maiima oka poe e hana anaa kaai aku i na mea oao a me na ti a i ole, palaoa paha: E haawi paha i keia mea malalo oka hooponopono ina a ko kakou ?opa Ola, a e , hoo-manaia lakou e kdmo aku i kela a me keia hale ai a' hoohainu ti liilii paha, e nana pono i ke ano o ko iakou hana ana i mea e loaa ai ka pomaikai no ke ola o ka iehulehu i manaoia ua hoopoino pakali liilii ia e lakou, a e hoopai ia no ma ke kanawai ka mea i kue i na rula o ka hoopon»ps!WS , raca7 O ko makou manao maoli nae ua kokua no makou i ka manao i hoike ia mai eke aln Maiina, aka hoi, no ka noonoo aj|ft i na 1 pomaikai e ae o ka- lehulehu he pono no e hoomoakaka lea ia ke kanawai e kau ai. " £ Kipako ia na poe kakau nupepa a pau mawaho o ka Ahaolelo;" oia ke ano nui o kekahi olelo hooholo i waihoia mai imua o ka Hale Aiiaolelo e ka Hon. P. F. Koakanu, 0 Koloa, Kauai, mai, aka, aole naei hooholoia ua olelo hooholo la, ua waihoia ma ka papa. Oke kum'u i nla mai ai keia olelo hooholo, no ko hookomo hewaia ana ma ka inoolelo a ka mea kakau nupepa o ka Hawanau Gazette, e olelo ana, ua hiki mai kekahi palapala hoopii mai Kaanapali mai e noi aim, e " kipakuia na haole a pau mai keia aina aku," aole nae oia ka pololei, penei, kn oiaio, e hoopau loa ia ka noho ana o na haole ma na oihana aupuni [e nana ma ka moolelo oka la hana 5.] Ua nui ka mana* wa i lilo wale ma ka hoopaapaa ana no keia i mea. I Ma ko inakou aoao aole o makou kekahi 1 lawehala ma ka hewa i olelo ia roa ka olelo hooholo, aka, he mea minamina nae i ka ike aua, o makou kekahi e kaialupe pu ia aku ma ke aianui o ka hoahewaia, ina e hooko ia na olelo kipaku. No ke ala ana mai o »a manao kipaku okeia ano, nolaila, he mea maopopo u.i makemake ua Hoa Hanohano la e huna īa ka moolelo o na hana a ka Aha--1 olelo mai ko ka lehulehu ike ana. Mai ko pela ina e like pu ka manao o na Hoa e ae o ka Hale, a ke haawi nei makou i ka mahalo i na H«>a e ae a pau no ka apono ole ana aku. /