Kuokoa Home Rula, Volume VI, Number 15, 10 April 1908 — Ka Aupuni Kulanakauhale! Ka Mahele Kau Kanawai. [ARTICLE]

Ka Aupuni Kulanakauhale!

Ka Mahele Kau Kanawai.

MOKUNA IV. KA PAPA O NA LUNAKIAI. ' 1 iii'ina Knu Kamwai o iu Kulanakauhale '• « !i " 1 'iii' )i f| īii i keliiihi mea K;ui Kanawai, a e • 1' : >:i 011 a Lnnnkiai. ' 1 k;, ]w»a b.»i oia wa keia Palapala Hooimi. ' ; " 1 ' |p " Papa on a Lunakiai he eliiku maa lala. u -' - 1 l'akalii ikn nianawa o kona kohoia ana he '•'' "' : ; ,I,L ''"liinaliauiiale ame K.alana nei, a pela no '' " "" '* 1 nuikahiki mamua koke ilio o kona 1 > 'U\ti ii. o |;;i hnpanui una lala oka Papa e lilo no ia i " '•'• " :1 IUI '''ki 1111 i'ka hapa uukn ke hoopnnee iuai ka I ' ; ; t:i ahi n o koi akn hoi e hnle.iuai na _hoa i hilei ole I' l "■ '• 1 M' aiiii a malaio lioi o na hoopai eiike uie na mea g ka Pnpa. n. I'a liiki : U i ika Papa: '. K h.mkuliii, i ka man.uva o lioonuuiaia ai e hana pela. i.. i »<• U'iiiawai. i inau kakauolelo a nian kokua e ae elike 'me :n.i»:. o manaoia ana he kupono. . -. ]■ -i.'i.ikunni i !u,<u; i'ula no kona mau hana. !'" >n:i!ania i liuke no kona mau Miana O na* ae ame !' i :i■!■>!» i »a >va o iv.>i i.i ai e kekalii ona laia, e ninau ia a e ■!. h liaa 110 hoi ka mana e hoopai 1 kona mau lala _no ka »r.a ; uli ole a kupono ole imua o 'k'ona alo. j iO. oka Meia ka Lunahoomalu o ka Papa o na I w:i eh lu ole ninl ai oka Meia e hookohu aku n'o ka i 1 .!]'- i Limalioomaīu :io !;a miinawa mai kōna m.au laJa mai, a <-* 1 ' r,: £;0 uae iaia ka mana koh'o eJike me na lala e ae. P,i.!!';ii 11. t E malain.i no ka Papa i na halawai mau ma k;\ i'iKil' a nma :i;a]iope iln o ka Poakahi-mua a n'ia ka Poalua .•ki.l.i o -i a n.e keia malara.>, a i o'e ,ia; ina leekah'i oia mau I.i hn la.nui, kekahi la a'leu. Aole noe hoopanee akuka. i i'apa mii kekahi wahi e aku niawaho ae o kona wahi mau, koe | iw h>: kunni kupuno, a. rio kekahi uiiaaiio nui. 0 na halawai o ka Papa he noa i na mea a pau. Paiik«l2. Oiu hana kanuwai o i:a Kulanakauhale a toe. Kalanii ni-i ma na Kanawai Kulanakauhale no ia. 0 na hopunaolelo niua o kela a ine keia. Kan.awai. Kulanakaulmle īne kuia nnu huaolelo no ia: "E hooholoiaeka Lahui o ke Kulanakauhale a me K-alana o Honolulu.' 1 A<ile no e hooholoia kukaiii .kau»wafjrulanakau&ale koe wwle. n.o ir,a ka UUa, a aole no ho.i e heolol'ia kekahi Bila nia ; ke anoe li.tr, U.li ana i kona, ano i kinohi. ; 'Pauk u P', Aol eno e lilo kekahi hila i Kanawai Kulāna- ■•■ kiiihn'le, a aole no hoi e hooholoia kekahi Olelo Hooholo, koe wul.' nii a iiKohoh-) liope loa ia e ka hapa nui o na lala a pau o k.i i'.,i[t,i,o ke koh(> ana e ninauia na ae a me na hoole aona iuu'i i> īiu iai.i e koho apono ana a e kue ana ia niea e- hookemniM iim ka uioolelo. Panku ]1. ,\olo no p ho.>j}onopono ,ia kekahi Kanawai Klilaimkauiiali 1 , t h olilo liou ia i kanawai, a i ole ia, e. hoploli ! i' ( «iia li'fi hoiki" walenna no ike poo; aka, oke Kanawai 'Kula- ! ii ik.-m!!:,].' e lioupon n[>ono ann, a ī o'e ia, e hoolilo hou ia ana i . i..;:i.i\\,ii, a i.ole ia. oka paukuo. ia kanawai i hoololi ia, e | Ii i!..ia 11 4 > i kanawai niu ke ano-loilii elike me ia i liooponopoj n.ii a i ho.iloli ia. j Pauko l-"» ■ 0 kela aioe keia Kaiiawai Kulan.,knuhale e . k.iiii,, wu., iho -kaiii kumumanao, n 4>i#i"i.n: 'uinanao e hoi- ; • ki'i i t»;t. knnn poo. ( lii;j Uekahi kuimmianao e koino ;u»a iloko o kekahi Kanaj wai Kui.mi'.k-niiiale a aole i hoikeia nia kona i>oo, ola Kanawai : Kiilanakauliaie e.liio w'ale no i niea ole kaln anlo j hoīkeia nia : . k.ma | . Pāuku īna kekahi iiiia e ninau-hope loa ia ii'n.ua oka 1 Prq,i a h'iln ule, »ua waiiioia mai kēkahi. noi e no«Jaoo hou i», i. iM'kuli," aua nva i:i n.>i aole iio e noonooia mamua o ka pau a• i • i. !\v i'.aiuakuuianiaha hoi - a mahope oka lioopanee ana. 0 j f ' i.l.i ,l !i,• ■ i.eia Kanawui Kuhmak.'uihale, nwhope oka hoololi ja .i'h.'ia aku 11.1 i ii.io.kahi j.ul« mamua o kona hooholo l'-.iiiku i7. 0 kela a nie keia liila a Olelo Hooho.lo 'paha .i io.in i'.'i;■• n" kekahi moa hou akaka, a i ole ia'. e'pili ana i ka h»»li ■". I'inn, h.uiwina, a i o!e, ka lipolilo ana aku » ka iraiwai o k-a, nuli'hii, a i >>le i:t, ka hoolilo' ima ike ilala o ka lehiilehu kne u.! !i'i : na i enii mai jnalalo.o eiua- haneri dala,'a o 'kela 4

nie k»'t:| • '>ati;i\Viii KulaimUauha'e o lionkaku ana no ka hookun' una :i i kokuhi hunu hoii, :i i ole iti hoopui, muhope ilio o kona liookonuiiu e lioo'aliaiu 110 ilako o Uekal'ii Nnpepn n nmu f Ni:j)i>|u pulia, me nu, uo_a lioolo; nn ka mnnawu lui;iluut loa Hinin, ' • !;i iiui pololi'i (lc.\c mi h, ]>ulo anie nu lu mii) nniiiiu.'i n ka liiiiiii. lv>:\ :\n:\ niulun'a o ia mea Akn, ina iie niea ano nui-iu, \i;i hiki no i nu -Lunu. j\ii|>\ini u ioivnu [io«i o nu Ki'eiiu.Oiliuna, nie ka ue nnu.o ku, Meia> o lioiiiiio nku i Kekaiii inau imina ilula, aolo nae e oi _aku nlnmwn o eliia liuiieii .l.ilu, elike me leu iiieu kupono e lawa ai.no ia meu knpona 1 iunke-make ia. l'auku IS. tnu e wuihoia ;\ku kokahi bila i k.a. Moiu n ilnko oh\ih\ Ue lehulohu ou i'uuiu e hookuawulo unu i ke \laln, uu hilei no iuia l.e kuo i kekahi iluinu hookuhi a oi uku ]iuha iini ke ano kuuwale. oinino nne oi;i c aiwno ann i na \v;ihi e ne o " ka,bila. Ma iu uno, e hoopili iho oia i ka hiln i ka nianuim e kakaiiinoa aha i ua hilu l.r, he hoakukn o ka il-iumi a mnu ilamu palia nna L kuo ni a me na leinnu noia kuo ana, n o ka ilaimi a maii ilumu puha i kuo ia pela, nole no o iu;\na, koo wn.lo no n ' hooholoiu mo ka nanu ole i leo kiio ana oka IMein. " 0 kola a uie kein iiiumi i kue ia e noonoo hou ia niii ke ano kunwale e ka Papu-iua lee ano liookahi elike nie.na hila i lumle ia v ka Meia. Pauku l!t Aolo iio e īnana kekulii Kuiiawai Kulannkiuihule n hnla na la he unii mahope o kona lioolnhaia ann, koe wale no a hoaknkaia inu kekaliī aiio o ao ma ua Kan'uwai Suhv iiakaulialo la, 0 kola a m ■ kuia Kanawai" Kukuiak.iuhnle o hoolaliuia no no umi ia niuhopo koko iho o kona nponoin :inn. PiUlku 20. 0 kela ame keui hit:\ v a o kela a nie keiu Olelo Hoeholo eiike nie ku īiiea i hoakakaiu nuumia m; nei, o lioolioloia. nna o ku l'apa, a i hooiaio poiuiin. e waiho ia uku ivo i ka Jlcia no konn npuiio ,• nu. K hoihoi m.ii no hoi Ua jreia i ua L>ih\ Ja, a Oielo 1 (ooliok» paha i ka-Pupa iloko o na ,ln lu> umi niahope iho o ka' loau auii uku i;j/a. Ina. oia o apono anu e kakaumoa iho oiu, u e lilo uo j;v i Kanawai KuLunakauUale. lua'oia. o apono ole ;uv.i e lmaknka 110 oia i konu iiiuu kmnu kue iu men ma ke knkau. .īnn aoie oia e hoilioi in.ii ia moii ine konu apoiu>.»>l.; iloko o - ka manawa i houkukaia miiluna, alaila, e maiīa aku nu ia nia ke auo me lie mea la, iu\ aponoia eia. OW kmnn kiß> hoi akn . Meia e liooko.noia no a piha nia ka Buke Moole'o o ka I'npa, a o uā Pa-pa la lioi, niahope iho o eliiua la a ilok'o hoi o ta maliope ih'i o ka hoihoiia ana mai o iia bila la a Olelo Mooholo paha, e noonoo hou n kolu> ma ia moa. lna ua mea la, mahope o ka noonoo hou ana, e- hoohokna ma. ke koho apono ana o na lala o ka Papa aole e eini mai malalo o eli.xia, o hoike iho no ka LunahoomalU ia wen mnlsrna "« ka hila a 01elo Hooholo paha, a i ka wa i -hoo'aioia ai pela, o 1110 no ua hil:.i ln i.Kunnwai Kulanakauhale me ka niana lilee .me Ue la na apoiio ia no ia inea e ka Meia. Ina-ua-hila hi-a (ilelo Ilooholo paha, e lona oh>kolio ana o olimn lala oka Pnpa, e manaoia no ua haulo ]i>a i a moa. Q t ke koho aua ma ka noonoo hōu ana o hiwb ia no n\a ka ao , iae ka'lioole, ao na inoa o na lala o- koho una ma k- a uoao . apono a kuo palia ia inel u hookomoia no ma ka moolelo. Pa.uku 21. ona Kanawiii Kuhuiakaiihalo a pau.a me na 010-io Hooholo e 'wailioia no rao ke • Kakauolelo ō ke Kulanaa o kope ho, ia unm a pau ma kekahi Imko kupono. I. nuku 22. Aole no la-kahi Kanwwai o hoopau i:i koe *wule no iiw kekalii Kunawai Kuhinakauhale npono in iiin ke :n,o i hoakakuiu munma ao nei, a oia Kanawai Kulanakuuhaīe e wnihoia alc>-no i' ka Meia no knun ;i L >ono ana eliko nii! ha rai';i i hoakaknia innmua ae.