Kuokoa Home Rula, Volume VI, Number 23, 5 June 1908 — Halawai Owela a na Home Rula! Ma ka Lokahi ka Lanakila o ka Lahui. [ARTICLE]

Halawai Owela a na Home Rula!

Ma ka Lokahi ka Lanakila o ka Lahui.

■ ■ ** (Hoomnnia mni kt>la I'nīo mni.) i; O kekahi o na mea ano nui'i hoomaopopoia ma 'keia..i'''i.{' Kanawai, oia ka loaa ana o ka mana i ka Papa Luna"ki&i'-e.v j. hookaawale i mau haawina no ka uku ana i na maheleololo ' 'i 0 loko o na aha hookolokoio apana; a o ka uku e loaa' ana - '-ī? 1 ka'npiaheleolelo hookahi, aole no iaeoi ana mamua'o $ilQ0: v „i i ka.mahina. Malalo nohoi o keia Kanawai, ma ka.mca\ pili ana ike koho balota, e koho ana ka Meia i ekolu ' '(3). 1 ' hoa o kela ame keia Papa Nana koho ba!ota no ke kau : a mau koho balota munisipala ma keia hope aku. Ua' ntar»-V' halo nui au i ka hoilee ana o Mr. Charles Broad i kona m'anao hoahewa i ke koho ole ia ana o kekahi Komisina.nāfet 4 '- i ke kalo ame ka hanaia'ana o ka poi o loko-nei o ke kut;\--i : ;.' nakauhale, oiai nae ke ukuia nei e ke aupuni he luha iiati'cj- ,:. : - ina io bipi. He oiaio, ina ua pulamaia ka maemae'o-'npi iō- bipi, a oia ka mea i kohoia ai he komisina oia- āno; aJa r ■ila, i}o keaha hpi i koho ole ia ai he luna nana i ka maeqjasr 0 ka hanaia ana o ka poi, oiai o ka ai kumu ia a ka fahyi'|..' : '•• oiwi o Hawaii? Ama keia wahi e noi aku au ia oukou'e' na hoā makaainana, e kalaia ka Aoao Kuokoa īiome'Kula"..'' mai ke ahewaia ana malalo o nei olelo hoahewa a ka " loha Mr. Broad. . Nokamea, na ka Ahaolelo Home mua loa o 1901 i haawi i haawina dala no ke KomisiftfGĀiV,' a Okilo hoi ia mea, me ke komo pu ana o ka poi. Q- .lE<a'" : uku oia kanaka, he $4,200. Ma ka Ahaolelo o ka Ahaolelo i noho lunahoomalu ai o Mr. F. W. Beckley,,;!' ■he Home.l.uk oiaio, he $1,800 ka uku o ka Luna Nana , # Waiu me Poi.ma Honolulu nei. Pela mai no'ma ka " olelo Kuikawa o 1904. Ma ia kau, hoohuiia ka nana ana'; 1 ka i'o.bipi ame ka poi iloko o ka luna ■nana hookahi; a loaa ia kanaka he $150 no ka mahina, $1,800 no ka ma-'" kahiki. Aka, ma ka Ahaolelo mai o 14t)5, he Ahaolelo."?''. Repubalika ia, ua kapaeia ka nana ana i ka poi, elike me ko ka mea i kauohaia eka Ahaolelo Home Rula mua loa. j I ka Ahaolelo mai o 1907 aku nei, he Ahaolelo Repubalika n6 ia, aole no i hoalaia he haawina no keia oihana pul'ama ola oka lehulehu. Ma keia kumuhana waiwai nui i makaala ole ia ai 'e ka hapanui ona hoa o na Ahaolelo o .■ 1905 me 1907, e ia na ana māluna o na Home Rula, nokamea, ua hoonoho maa lakou ia hana pulama ola ma na M. H. 1901, 1903 me 1905. • O kekahi mea ano uui a kakou e nŌonoo ai ma keia wahi, oia ka ninau e pili ana i ke kue' kumukanawai a kuekumukanawai ole o nei kanawai e ku nei i kqia wa.." -Ua hoomaopopoia ma keia mau la kokoke i hala aku nei, ua • hoala ae kekahi mau hoa koikoi o loko o ka aoao Demokarata i ka manao e olelo ana, e lawe ana lakou.i ninau imtia 0 ka Aha Kiekie o ke Teritore, no ka hoomaopopo ana i • ke kuē kumukanawai a kue kumukanawai ole'o keia kanawai, Me he ifJea la, e hoomaopopo- mai ana ia manao ia . kakou, aohe ia aoao e hakoko pu ana me kakou ma ke koho balota kulanakauhale e hiki mai ana. O ko'u manaoio • maoli, aole no keia he kanawai kue kumukanawai. Aka, e hewa ole nae au ke olelo ae, ina e lanakila ana na oiwi o ka aina ma keia koho balota ae, 'e lilo ana keia kanawai i ■ kanawai kue kumukanawai. A ina hoi ma ko lakou la aoao ka lanakila ana, alaila, he kanawai kue kumukanawai ole keia. No ka mea e pi]i ana i £eia ninau, e hoakaka aku no au i ko'u manao kanawai ma keia mua aku, me ke kuhikuhi ana i-na olelo hooholo mai koja aina e mai. He nui na mana i koe no ka. makaikai hou ia ana o keia ninau. Aka, i hoopuka hou ae no 'au i ko'u manao o keia wa, aole 1 lawa na mea hoopaee o loko o keia kanawai i mea e lilo ai ia i kanawai kue kumukanawai, Ae ae hoa'mai oukou ia'u e olelo aku, penei: Ma ka wa e kukalaia ai keia leanawai e ka Aha Kiekie, he kanawai kue Kumukanawai akila, e nele ana ke Kalana o Oahu nei ike kanawai hoo- • ponopono kuloko, oiai ke aponoia ana o keia kanawai: ma ka la 30 o Aperila, M. H. 1907, a kakauinoaia nohoi e . ke Kiaaina ma ia la, ua mana iho la keia Kanawai, elike me na olelo o ka Pauku 152: -KE mana keia Kanawai mai a mahope o kona la e aponoia ai." He nui na manao waiwai nui i koe aku i ka mea' kakau o keia haiolelo, aka, o na mea ae la keia i loaa: ka hoopukaia ana. ' ~ ' '

_'(! keia pule ae e hoopuka ia aku ai ka hoiolelo White ame ka Hon, H. M. Kaniho ma ' kela Aala Paka.)