Kuokoa Home Rula, Volume VI, Number 25, 19 June 1908 — Ka Haiolelo a William C. Achi [ARTICLE]

Ka Haiolelo a William C. Achi

Mai ka A<no Kkahi Mai. • hou, la mau inalama, ua leomo ae no oia ilokō ō na lo'i I kalo, e huhuki ana-i ke kalo mai ke kakahiaka a'po ka la;' \ iiei heleae nohoi oia ma na awawa e imi laua-ai ana, ua pii nohoi ma .na kuahiwi e okiiwahie ai; a ma ke ano nui, "oia iho la na la ehaeha iloko o kona mau ln o ke ola ana. Nolaila, īna ia moole.lo, ua akaka loa ua lawelawe tna- j oii ao no oia i na h'.raa [ini-i k'a hoomanawamii maoli i na maka'niki h'o 14 o na L" 0|,n0.0 ola ana, aua paa hoi ma kana.moolelo, m.'.oli no oia elike me na keiki ilihupe e a«; oia. auui la.' ' Nolaila, o Ak'u e: okiu :>L-i, ua-ko..ia!;ojHi maoli oia e komo pu me na limuluiaa o-Ka uiija v a 6 paio •no leo lakou holomua. . ~. ■ Eki hou, ma kah: lSjjtfiia f; Kc o . 'kela puiē~aku nei, ua iioelaha ae oia i ko apuka k'i o Aehi i ke dala o ka Hui Hawaii /:Viia. mamuli' o ko poho ana o kekahi mau daia nui iloko o ka Hui o Kihei ma Maui; e hoike aku au ia oukou,- ua kukuiu ae au ame ke- • kahi o kuu mau hoalpha i li;.rri-a me na manao hakukoi iloko o ka puuwai, e loaa i. ka_, Lahui Hawaii na nohona holomu-a a kuonoono malun?. q,<-ko kakou aina k'ulaiwi; aka • mamuli ona uiia pakalaki liaule iho la kela mau maaaoiana ana. Mahope iho o ke kukul'.i ia, ana o ija Hui nel, u?t_ kukulu ae makoui-hale nui a rani ma' ke!a aoao o keia-muli- "'•• 'wai, no na iiio apau.mai ka aina a ka hale Miilei aku i ka ..$20,000.00;ao na ioaa. mai, ua anehiki akuika $4,000.00 . no ka makahiki hookahi; a.ua kuai pu ae ka liui i na hale .e'ku ana ma ke kihi komohana o na Aianui Moi ame Maunakea, a o na ioaa mai ia mau v»>ahi mai.apau mamua iho . -o kela pauahi nui- o ka m?Jca'iiki ,1900, he aneane $10,000,00 i ka makahiki hookahi;, aka nae, ua ike no oukou aole na Aehi i puhi ae i ua mau -hale ia i ke ahi, aka, na ka Papa Oia naaupo oia mau la. A eia ka ninau, E hoahewa ia ma!i anei o Aehi no ka hewa a hai i hana laa peia iho la ka olelo'hooholo a ua walii nupopa holohianei, alaiia, aole i kana mai ka piha naaupo. Eia hou: i. ka wa a Mr. Ealauwina, Mr. Dilinaharna a me Mr. Kakina i kukulu ae ai i ka Hui Mahiko o Kihei ma Maui, u'a hoolahā" ae lakou ma ke'akea,' e loaa ana i na poe paa mahele iloko o ua Hui ia na puka mai ka 18 pa- | • keneia ake 31-pa : keneta no ke elala hookahi i ka makahiki a mamuli o ko'u hilinai nui ia Mr. Ealauwina | , no kona rhakaukau ma ia oihana o ka mahiko, ame kona kulana hoopono oiaio; ame ko'u hilinai pu no i na Keonimana i hoikeia ae nei mamua ae nei, ua kuai iho la au no'u ponoī ina mahelenona ka waiwai io he $75,000.00; ano ! ko'u manaoio hoi e puka io ana ua Hui la, nolaila, ua a'o aku no au me ka manao maikai i na luna o ka PapaHooko oka liui he mea kupono no e kuai ka hui i mau' mahele | iloko o ua hui nei o Kihei; a hooholo iho lakou e knai ka liui i 600 mahele nona ka waiwai io he i|i30,000.00. No- i laila,'ina ua hanaia kela mau hana apau me na manaoio e'' loaa ana ka puka ika Hui, aia lu mahea ka hewa i ' hanaia? Akp olelo nei au,/ina no kalii nupepa hololuake >! I4 Aioha 'Aina./<e kii aku e hoolimalinia i na Loio apau o keia kulanakaulmle e hoopii kue mai. k'u, aole no he Lunakanawai a Jure paha e hoahewa mai aha ia'a ma ia hihia, nokamea, aohe wahi hev/a iki i hanaia e a'u ma ia mea, . Aka, no ke ake lo.a o keia, wahi nupepa e puka ka' Demokarata v .oia iho la kona mea e hoike nei i keia mau olelo pekapeka a imiliala, aka, i kuu manao aole no ka lehulehu e manaoio mai ana i kana mau alakai kamalii ana. Eia hou; i ko oukou noonoo ana ma leeia ha.na kalaiaina, nyai hookomo iho iloko o ko o'ukou mau noonoo ana ira manao no ke akeloao Aehi e lilcuJs&eia, oia kona kumu e,paio pu 'nei me oukou. 'Aole pela. Ua ola iho o Aehi iloko o keia kulanakauhale i na makahiki he 21 i hala •ae nei, me k'a paa ole i.kekahi oihana aupuni; a ua makan-kau-mau no oia e malama iaia iho ame kona ohana ma ka oihanaana i imi ai; aka, ke hana n«i o Aeh'i i.keia mau 'mea mamuii o'ke koi ana a kekahi poe .iimahana o oukou ! 'ōi?i. ua ike no lakou ua loaa ia Ar.hi na makaukau e kokua j A ma ka aoao-o na Limahana, ke haawi aku ' nei au ina hoomaileii kiekie ana'ia oukou no ko oukou . ! hele ana mai nei e hoolohe ika niakou mau iKu'okio no na | nlea e pili ana i.ko ka lehal' iiu uiau poiio, " v j A e Ijodnianao e na jJ:vHih,uuuj. ka Aina i kela niau' ' '! olelo kaulana,', "Aole no ko />.i,ua o kokua ana ike kaoaka i kokua.ok: ilio;' 7 nolaili, i i/iea t; kokua ai ■ko Akua iu. ' oukpu ena Limahan:?,, e kos. ua. ni ia'oukuii i,i. oukou iho ' •nm ;, ka pajo aua ae oiai U«;i,. lr;i.u koho'' liaiola e lu'ki ;nai ! a».a, alaila, e kokua ni n an;*. ke.Akua ia oa'.ou. ' j W; C. ACtII. [