Kuokoa Home Rula, Volume VI, Number 47, 20 November 1908 — Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele [ARTICLE]

Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele

ī honpn)io))()jin liou, ia elike me iui mnawe-Moolelo Huak'a a ko HawoĀi ame Maui,

MOKUNA IV Hoomakaukau q Hiiaka-i-ka-polī-o-Pele no ke Kii ANA ia Lohiau ka Hele pu ana me Pauopala'e —Halawai me Wahineomao—Pau na Poo 0 NA Akua o Panaewa i ke Okiia e Hiiaka,. Nolaila, o ka ia nei hana mua, oia ka hoomaemae ana j ke kino ma ka holoi ana iloko oke kai, o na wahi i mai hemo ka pilina pono o kahi lala mai kahi lala mai, a pela hoi na wahi o ka helehelena i nalowale, ua olelo iho la ia iloko ona, penei; "Aole au e hooponopono koke i keia mau hemahema, oko kino, e Ohele, aia a komo _ko mauli-ola iloko ou, alaila, oia maloko mai, a owau mawaho aku nei, aoka manawa ia e hoi ae ai oe a kou ano mua, aohe puu, aohe kee, o ka waiho no a kauila i lala ia a maikai." 0 ko ia nei hoomaemaeia i ua kino nei a pau, Kaikai hou a waiho iluna o kekahi pohaku palahalaha nui, ia manawa i huli ae ai ia a nana no ka uhane o Ohele, Ike aku la keia, e holo ana ua uhane nel me ka awiwi nui ilun;i o ka pa-ala, ua like me ka puahiohio nei holo ana o ua wahi uhane nei. He puhalahiu makau maoli keia o ua uhane la i ka ike ana mai i ka waiho aku o nei kino, oia no oe o kekahi pali kuahiwi ka nui ame ke kiekie. ona maka, ua hele a pouli ke nana aku ia loko. īa manawa olelo iho la o Hiiaka iMa iho: "He keu no ka hoi oe, eka mauli-ola, o nei kino. Me ka maikai wale nohoi oe i alakai mai nei ia'u a hoea kaua i kahi i waiho ai o kou hale, o ia keia a'u i pi-kai iho la a maemae; eia ka hoi o kou holo honua aku nei no ia. Ao no la hoi ke koa a'o nohoi ka holo. Aole au e hookuu aku ana īa oe." O ko Hiiaka hoolele aku la no ia i ka limakui, oia o Kilauea, paa ua wahi uhane nei, a o ka hoihoi mai lu no ia a kalii i waiho ai ke kino. Nana iho la keia ika poli oka wawae hema; a mnlaila keia i hookomo aku ai i ka uhane o Ohelo, Komo ua nei a hoea i ke kuli, ilaila, epue kana komo ana. Nolaila, pelu hou oia i hope me ka manao e puka loa iwaho. Ia hoea ana 'ku oua wahi uhane nei .i ka poli o ka a onioni aku Ia kahi poo e puka iwaho ia wa i pa'i aku ai ka lima o Hiiaka i ua wahi uhane nei, ao ka emi hou no ia iloko. Ia manawa, oko Hiiaka ku iho la no ia i ka pule; Kau Helu 28—Na Hiiaka Keia. (He Puie HoouluOIa). 1. A ka-luna i lCii.,..^a, 2. A Wahinekapu ika lua, 3. Kapu na papa elima oka lua,

4. Kapu Kilauea ike ahi aka wahine, 5. Kapu ia Kamohoalii, he ahi hanau kapu, 6. E hoi ac au e ike me kuu haku, 7. Ke hakuikui mai nei ka lani, 8- Owaowa ka honua, 9. Ua moe kanaka kai oka honua, 10. Ua ala kukui o Kane, 11. Kane-po hooulu nui, 12. He hiamoe kapu ko'u, hoalaia nae, 13. A ala—e! 14. E al#, e Kahiki-ku, 15. E ala, e Kahiki-moe, 16. E ala hoi wau, 17. Ua hiki mai oe, 18. Ua ala ka lani, 1?. Ua ala ka honua, 20. Ua ala ka uka, 21. Uaala'kekai, 22. A kahi ka la oke aloha i hiki mai ai, 23. Ke halulu ,nei iloko o ki?u manawa, 24. Ke hoonaue, naue nei i kuu houpo, 25. Ika houpo ka lele hewa o Kane, 26. Ilaila ke kiai hoihoi ainaj 27. Ala a moe ike kai oko haku, 28. Ala mai no oe, 29. Eia no wau, 30. I—e. Holo—e! Ua komo loa aku la ka uhane o Ohele a hoea i ka pili puhaka. Haila, ua wahi uhane nei apuepue hou oia no ka hoi loa aku iloko, ano ka hoi hou i waho. Ke ike la no ō i keia mea. oko Hiiaka hooee hou no ia i kā Kilauea, a loaa ka wai maoli. Piha ka upoho lima, ho i mai Ia ua lima nei a ke alo o Hiiaka, ia wa ku hou o Hiiaka i keia pule; Kau Helu 29—Na Hiiaka Keia. (He Pule Hoola Keia.) 1. Ke hooulu nei au, e Kanekapolei, 2. Imua i o ulu kini oke akua, 3. Ulu mai q Kane o Kanaloa, 4. Q Hiiaka, ke Kaula, 5. Nana i hana, nana i hooulu, 6. A—a'e. A ulu, a noho iko kahu, 7. Eia ka wai—la, 8. He wai ola, 9. E olā hoi—e 10. E lili kapu, e lili noa, 11. Lele walehoi—e. Pau keia pule a Hiiaka o kona wa no ia i pi aku ai i ka wai ma na maka o Ohele, a oo a moa ae la o Ohele. Ia wa kaakaa ae la kona mau maka. O kona ola ae la nohoi ia. Iloko o ia wa, hao aku la ka mana lapaau o Hiiaka ma ka hoomaemae ana a hooponopono ana hoi i na wahi manumanu a kinaunau o kona kino. Ika pau ana ae o keia mau hana a ua Wahine Poaimoku nei maluna o ke kino o Ohele, ua hoi ae la no kona mau ano apau elike me ko ka wa mamua.

Ike mai la ua kanaka nei i ka noho aku a keia wahine malihini. Haawi mai la oia i kona aloha iaia, me ka ninau ana mai: "Mahea mai nei oe?"

Pane aku la o , Hiiaka: "Maanei mai nei au a loaa iho nei oe ia'u e hiamoe ana ma keia wahi kali iha nei au o kou ala ae."

"Aole paha ko'u he hiamoe maoli; i pane mai ai ua me kahoomau ana mai nohoi i ka oleio ana: "Manao au, he make maoli ko'u, oiai ke hoomanao nei no au ika lawaia uhu au i nehinei. oia no ia i ka lawaia, a o ko'u ioaa no ia ika ino. Lawe ke au, lawe ke kai ia'u iloko o ka ino.

"0 ka hele ia apo ia la, ke ike ole la au i ko'u wahi e laweia nei eka ino. Aia po ike au ike piholo ana o kuu wahi waa, oiai ua hele a piha i ke kai mai mua a hope. O i noke aku nohoi au i ke ka i ua kai nei, aohe wahi mea a pau, oiai no nae, ke ike la no au i ka makehewa<o ia hana," "Ia komo (piholo) ana o ua wahi waa nei o'u, o ka pau ae la no ia o ko'u ike, eia ka, ua pae au i ]<a aina nei a ke ike nei au i ka mehana o ka la. Alaila, pane aku la o Hiiaka i ua kanaka nei, ma ka hoike ana 'ku iaia i ka oiaio apau c pili ana i kona make io ana ame kona ola hou ana. Hoike aku la nohoi o Hiiaka iaia, no kona hui a halawai pu ana me kana mau kaikamahine, a pela pu hoi me kona (ko Hiiaka) iho ana mai mai ka hale mai a hoea i kahakai no kahoola ana iaia (Ohele). A ua ola oe, nolaila, e hoi oe e ike i na kaikamahine au e kali mai la me na noonoo paumako nou.. Mamua līiōKoe e hoi e aku ai, a mahope aku nei hoi au, Aka 3 e hoao ae ana oe e ku iluna, i ike pono aku ai hoi au i ka hiki ame ka hiki ole ia ce ke hoi." Aole i pau.