Kuokoa Home Rula, Volume VI, Number 50, 11 December 1908 — Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele [ARTICLE]

Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele

T hooiwnononn hon i a dikr. mo »« mnairoMoololo ihui.ka a k-o Uawaii „mc. Mtmi. MOKUNA IV Hoomakaukau o Hiiaka-1-ka-poli-o-Pele no ke Kii A.MA ĪA LOHIAU—KA HIELE PU ANA ME PAUOPALA'E —HALAWAI ME WAHINEOMAO—PAU NA Poo 0 NA akua o Panaewa i ke Okiia e Hiiaka. Hookahi nae wahine mawaena o lakoū i ninau mai ia Hiiaka, ma ka olelo ana mai penei: He malihini oe ia'u, a pela nohoi au ia oe, a o ka'u e makemake nei e ninau aku ia oe, e ka malihini mamuli 0 ko ' u lohe ana 'ku nei i kau mau olelo kokua i na olelo a kela kaikamahine o makou, a oi a keia: "Pehea i maopopo ai īa oe, e ka malihini, he la keia e o-ia ia ai ka papa o ke alii, oiai hoi, ea; he mea ia na makou, na na makaainana i ike ole mai ka wa i loaa ai ka makaukau a ike heenalu i ko makou aliiwahine, o ka hooluu poo ia o kona papa iioko o ka nalu, eiike hoi me kau e ka malilnni maikai i hooia ae nei i ka kela kaikamahine o makou?" Pane aku Ja o Hiiaka:. "O ka ike maka ka mea na na e hoolilo i ka'u mau olelo ame ka kela kaikamahine olelo nohoi i oiaio, a i wahahee nohoi. He ku mai koe o ka nalu oua aliiwahine opio nei o oukou. 0 keia nalu mua nae ona e hee mai ai, aole ia e o-ia ia ana. E pae maalahi mai ana no ia. Ika lua oka nalu, he mano kona, h°a heenalu, a mamua o kona pae ana mai i uka nei e inai ana oia na ka ili maneo o ka moana, mamuii o ka o ia ia ana o kona papa e ka-nalu. Aia a nui ka mana o ka pule o kela poe kahuna e noke mai la i ka pule, alāila, pakele ke aliiwahine. I ka wa i hoopuka ae ai o Hiiaka ī k3ia mau huaolelo 3 ua kau ke ano ame ka maka'u maluna o na mea apau i lohe i keia'huaolelo ana i hoopuka aku ai me ke kuoo a hopohopo ole nohoi. Ua hele aku la hoi kekahi poe i lohe i keia mau olelo a ka wahine malihini a hoike aku la i kekahi poe e ae, a lawe hele ia aku la ua mau olelo nei a loaa na kaikamahine i halawai ai me Hiiakā ma iloko o ka ulu lehua o Panaewa. 1 ka lohe ana o ua mau kaikamahine nei i keia mau olelo, o ka wa ia a kekahi o laua i pane ae ak "Hele a mea, ea, aohe kena he wahine e aku, aka, o ka wahine no kena i loaa aku nei ia maua i nei wanaao, - ia maua i pii aku nei i uka iloko o ka ulu lehua o Panaewa ika ako lehua. He olelo manalo ole kena. o kona manao ia kakou holona, a o ua wahine la no ka mea e manalo ai. Auhea, ua noke aku nai nohoi maua i ke kaohi i ua hanai nei, aohe e hoopa'a i ka auau kai i keia la, me ko maua hoike pu aku nei nohoi i ua hanai nei, he la maikai ole keia o ke kai, eia nae paakiki no ua 'alii nei. Pomaikai maoli no kakou, ua hoea mai nei kela wahine. He aikane hoi paha ia wahine na maua, ame kona mau hoahele. He mau wahine no laua. Aole anei he ekolu ia poe wahine a oukou i ike aku nei?" Ae aku la kekahi kanaka i ike ia Hiiaka ame kona mau hoa." Ia wa ku ae la ua mau kaikamahine nei iluna rae ko laua olelo ana ae: "Kahaha! E kii aku maua i ua poe aikane nei a maua. Akahi a ola ke alii a kakou, ua hoea mai ka wahine nana i olelo mua mai i uka o Panaewa no keia pilikia." O ke ku ae la no ia o ua mau kaikamahine nei iluna a hele aku la iwaena o ka puulu kanaka e ku-ku ana, a luaa o Hiiaka ma. Koi aku la ua mau kaikamahine nei ia Hiiaka ame kona mau hoahele e hele pu me ,«laua a ko laua wahi i noho ai. Ua ae aku la o Hiiaka, a hele aku lēL lakou ekolu me ua mau kaikamahine kui lei lehua nti o Panaewa. Oiai o Hiiaka ma e hele nei me na kaikamahine kamaaina o Punahoa, eia na maka o na mea apau ke nana nei ikaui o nei poe wahine malihini ekolu e hele nei. Ua ike iho la nohoi lakou, hookahi ao wahine oi o ka ui nlawaena olakou. A o ua wahine ui nei a na kanaka e ike nei, oia no o Hiiaka. He mea oiaio aole lakou i hoomaopopo o Hiiaka ia. Ka eueu o Kilauea. Aohe mea i hoohikileleole ia kona noonoo i ka ike ana mai i ka ui ame'ka nani- o ua wahine poai moku nei. A wahi a kekahi poe o lakou i wawa wale ae ai, aole loa mai kaliiko mai i ikeia ai kekahi nani, elike me ko ka wahine a lakou e ike ana ia wa. Ua Iyjlumi nui mai Ia na kanaka e ike pono i ka ui o ka wahine malihini. Ua iilo loa ae la na no.onoo ana o na mea a pau ia wa ina wahine malihini, a ua ano poina aku la ka hee mai o ke aliiwahine Punahoa i ka nalu. E naiKi nm kn Aoao Ekulu,