Kuokoa Home Rula, Volume VI, Number 51, 18 December 1908 — Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele [ARTICLE]

Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele

1 honponopono hou ia, elika me na, maawe Moolelo 'hia/ea a /eo Haweiii, (iiiie MeiAii. MOKUNA IV Hoomakaukau o Hiiaka-i-ka-poli-o-Pele no ke Kii ANA IA LOHIAU—KA .HELE PU ANA ME _PAUOPALA'E Halawai me Wahineomao—Pau 0 NA Akua o Panaewa i KE Okiia e Hiiaka. HOOMAUIA. Me keia mau huaolelo i puka ae ma ka waha o ua aliiwahine opio nei, aia hoi, ho-au hou aku la noia i kona papa heenalu. Oke kahu hoi ona i kaohi aku ai iaia, ua hoi mai la ia me na helehelena kaumaha a noho iho la ma ka aoao o Hiiaka. Alaila, ninau aku la o Hiiaka iaia." Pehea mai la ua aliiwahine nei?" Pane mai la ua kaikamahine nei Pehea mai auanei hoi kau, ke ike pu aku. la nohoi kakou i ka hopena oka ua hanai nei o makou i pane mai nei. Ina nohoi paha no ka maliu mai i ka'u i ka-ua aku nei iaia, ina la hoi, aole kakou e ike aku iaia e au hou ana ; elike me ka kakou e ike aku la iaia i keia wa. O ka'u e niihi nui nei iloko iho o'u, o kau mau olelo, e ke aliiwahine i hoopuka mai nei. Hele nohoi akui ka oiaio, aole nohoi he mea manaonao a walohia ka ike ana aku i kuu hanai e lilo ana i luahi na ka i'a makamaka ole o ka moana. O ka u e nonoi aku nei ia oe, oia keia, o ke ola o kuu alii me a'u ia. Pane aku la o Hiiaka iua kaikamahine nei: Heaha la hoi auanei ko ia, ua ae au i kau noi. Aka, i mea hoi e kapa ole ia mai ai ka'u- mau olelo i hoopuka mai nei imua o na kanaka, ia'u i kokua mai nei i na olelo a kekahi kaikamahine, ma ke ano he wahahee, e pono hoi e-hookuu aku no kakou e hana mai no ka mano elike me kana i manao ai he pono, i ike ai hoi ka lehulehu apau mai o a o, a hooia iho hoi ika oiaio o ka'u mau olelo ame ka kela kaikamahine a'u i kamailio aku Ia ia oe. E hoomanao nae oe, mamuli o kau noi, aole pilikia e kau mai maluna oke aliiwahine. Na'u ia mea e nana." Eia no na makaikaii ke kali nei o ko lakou ike hou aku i ko lakou aliiwahine opio e pae hou mai ana i ka nalu no .ka lua oka manav/a. oka poe hoi i lohē i na olelo 1 hoopukapukala ae ai e kekahi mau wahine malihini no ka ulia ia ana oke aliiwahine Punahoa e kekahi poino, ua laulaha loa ae Ia ia mawaena o ka puulu kanaka nui hewahewa e muia ana i kaha one. Hoopuka āe la hoi kekahi o lakou, he mau olelo palaualelo wale no ia, a, oiaio ole, a o kekahi poe hoi, olelo ae la e akahele kakou i ka hoopuukahua ana i lea olelo a aa mea nana ka huaolelo. E nana aku kakou ia mua. Aole nohoi i liuliu mahope iho, kani ae la ka pihe uwa a kekahi poe kanaka i ko lakou ike ana aku i ka oili ana mai a kekahi mea, oia no oe o ke kanaka e hee mai ana iluna qka nalu. 0 kahi nae aua mea nui 'la a lakou i ike aku ai e puka mai ana, ma ke kukulu hikina hema noia t Aole i kokoke ae i kulana nalu ake aliiwahine iau aku ai. He wa pokole mahope iho, ike pono aku la na mea apau, he mano ua mea la a lakou i ike aku ai, \ ia wa i hooho ae ai kekahi poe o lakou: "He mano, he mano, ka i'a hae oka moana—e! Pau paha auanei ika mano—e! Ke ike aku nei na kanaka a pau i ua kaeaea nei o ka moana e pae ana iluna oka nalu. He huli aku* ia o ua i'a nei i .ka lala a hoi niai la ika muku. Ke kani nei .hoi ka pihe ona leo hooho uwa o uka nei o ka aina no ua i'a nei. Oiai ua ili-kani nei o ka hohonu e hoohelohelo ana iluna o kai, ia wa i ikeia aku ai ka piha kanaka o uka nei i ka oili ana mai o ke aliiwahine opio iloko o ka ehuehu o ka nalu ame ka ale e kako'a ana iluna o »ka ili huie -hulei lua o ka moana. Ika hoomaopopo ana'hoi o na kanaka, ua pae mai la ka papa o ke alii ma kahi e kokoke ae ana i kahi a ka, i'a waha nui e hee mai ana nohoi i kona nalu, ua komo iho la ka li o ka maka'u ame ka weliweli iloko o lakoo apau, ahu ae Ia ko lakou aloha no ko lakou aliiwahine, ia wa i meha iho ai ko iakou maū leq hookani-kani pihe i oho ai mamua aku, a ka hakanu mumule. O na kaikamahine kui lei lehua o Panaewa i hoaikane ai me Hiiaka, eia laua ke uwe riei, a ke paa nei hoi i ua Ui iiei'o Kilauea, me ka ui ana ae • iaia. U E auanei ke aliiwahine i ka mano? " O Punahoa e hee mai ana maluna- kona papa, e oni mai ana hoi i ka ehuehu o ke kai, aole oia i ike mai i ka E nana raa ka Aoao Ekolu.