Kuokoa Home Rula, Volume VII, Number 3, 15 January 1909 — Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele [ARTICLE]

Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele

I hooponopono hou, la elike me ?ia maaweMoolelo mialea a> /eo Hawaii ame Miuu. MOKUNA IV

Hoomakaukau o Hiiaka-ī-ka-poli-o-Pele no ke t Kii ANA IA LOHIAU—KA HĒLE PU ANA ME PAUOPALA'E —Halawm we Wahineomw—Pa u na Poo 0 NA Akua o Panaewa I KE Okiia e Hiiaka. [hoomauia] — Alaila, huli mai la o Hiika a olelo mai h. ia Piihonua"Helu akahi kaua. Na lakou la ka no'a, a pa a lilo ia kaua. oko kaua manawa hoi keia. Nau e huna ī ka no'a a kaua. A i loaa hoi ia lakou la, pai-a-pai nohoi kakou, aka, ī loaa ole ia lakou la, alaila, alua a kaua pohaku, aohe a lakou la. Lalau iho la o Piihonua īka no 1 a a paa i ka poho o kona lima. Iā wa lalau mai la o Hiiaka īka lima o Piihonua, a huki aku la a hookomo aku la ma ka puu mua, oia o Kihimoe. I keia komo ana no oka lima o Piihonua i keia puu, umii iho la o Hiiaka ika lima o Piihonua. Hookuu iho la oia ī ka no'a ī keia*puu, a hoohelehele wale aku la no ka Hiiaka hoonee ana i ka lima o Pnhonua i na puu e ae. Alaila, hoomaikai iho la o Hiiaka ī na puu apau. Olelo aku la ua eueu nei o ka lua i na ke ame ka huai nō'a o kela aoao' "Oja pa īa ka maua no'a i pa'i-a-pa'i kakou. Aole make a kela ame keia aoao. Ia wa oni mai la kekahi kc o kela aoao me ka oniniu ana ae i kana laau Oia hele nohoi īa apau kana apa ana ma ka haa ana a ma ka oni ana īoaia nei, o kona uhau iho la no ia i kana laau iluna o kau a puana ae la la i kwa mau olelo: "Kanuuo aku la ka'u hauna laau i ke kua o ka ala kihuluhulu. Naele ae la ka waha o ka upena o Makulohelohe." Ke paa la no ua wahi kanaka nei ika laau ana \ uhau iho ai īluna o kau, me ka hookikii pau ana aku o kona kino i hope. Ia manawa hoi, pane ae Ia ka mea iaia ka laiau ana j ka no'a. "E, halahu ko laau ika pah manu ole. Aohe a kakou pohaku iko puu c hookikii-pau wale nei no. Pakele aku la no ka pohaku ake kaikamahine malihini. Eo hou kakou īa Piihonua. Alua a laua la make, aohe a kakou." "He oiaio kau i hoike mai la, wahi a Hnaka i paneiku -ai ika mea lalau no'a oko aoao: "Alua 10 a maua pohaku. Ona ai mua iiio la no paha auanei, hauhili ka ai a kawele-a, he i'a ku-hua nuu Nolaila, o ka oukou no'a hoi keia."

Ke ike mai la o Puueo i ka lilo ona make mua elua iko Piihonua aoao. He ewalu make i koe, ao ka eo no ia o lakou j kona hoa paio. Ia wa pane m'ai la ia: Auhea oe, e ka malihini, ua oki ka lakou nei uhau no a ana me olua. E aho no, ea, na'u ponoi no e hooponopono akm ko'u ola ame ko'u make. He oki loa hoi ko'u make ma'u wale ana ma ko lakou nei mau lima." Nolaila, nee pono mai la oia a noho mai la ma kela aoao mai o ka puu no'a, alaila, olalo hou inai la oia imua o kona mau hoa paio: Nani ia ua ku iho la au 1 ka pahu ku a ka awaawa, owau no ka'u ke ame ka'u huaina no'a. A ehke me" a'u e ku aku nei ma ko'u adao, pela au e makemake nei o kuu hoa paio, o-Pūhonua, ma kona aoao ponoi mai. Na maua no maua e kc a e pa, aepaae huai ka no'a." Ae aku la o m8 ka olelo ana aku. "Ua holo ia manao ou, e Puueo. He mea maikai īa." I lawa no apau keia mau olelo a Hiiaka, o ka puiwa ae la no ia o na poe makaikai apau i ke ke'u ana hoi o kekahi pueo aka nui launa ole m 1 n lele hoolailai ana ae rrJ pmo u! e kahua puht.i . jne e nonoho nei na ahi ame m makaainana, e rr.ā':āikai ana i ka puhenehene ako I? -^ ou mau alii kauLms, oia,'o ame Pnhonua. oke akua pueo keia o Puueo. Eia ua manu hookalakupua nei ke hoike mai nei iaia iho 110 ka lanakila o kona kahu. Ke uwa nei hui ka pihe ana kanaka. Eia u'a pueo —e! Eia ua pueo—e!! 0 pueo ke akua, o Puueo ke kahu akua, aohe kupueu e lanakila." Ke kiei, ke hah iho kua pueo nei ma o a maanei o kd aha kanaka. Ke naholo awiwi nei hoi na kinana moa me ka lakou mau ohana huii no na wahi e palekana ai mai ka pueo mai. A ia wa i kam ae at ke oh a Hiiaka ma kona paeaea ana ae ī keia kau: KAV HKLU '12 NA KEIA. 1. Oka Pueo-nm- hoanoano laela, 2. O ka pueo po'i kinana moa a ohana moa, 3. O ka pueo maka nunui, 4. Pueo ike ole i ka īole, 5. Kuhi i ke ku o ka welowelo //oi, he iole, 6. Popo'i hewa ua pueo ike ole a mana ole. 7. E Puueo—e! 0 ko akua mana ole, 8. Aia la ke ho-ufihi mai la na maka, 9. 0 ua pueo pepeiao nalo paka, 10. He paka aa ka manu poo hulahulu, II He iole ka mea loaa, 12 A loaa la hoi ka'u, haawi aku ia oe. A pau nei kau a Hiiaka, oka opa'i ae la no ia o na eueu o ua pueo nei, a haule olepelepe īho ana īlalo. Ia wa ī oho ae ai ka leo o na kanaka i ka uwa ana ae: A make ka manu—e! Make ke akua oke alii o kak°u" He la keia no ka make o Puueo ia Piihonua. lSfo keia ona kanaka, pane ae la o Hiiaka me ka ulumahiehie ana o na hiohiona wainohia ma kona mau helehelena apau. Hookahi no m manu ī make. He nui aku zjo na manu i koe. He pueo ko na wahi apau. Mai Hawaii aku nei ia mea he pueo, a hoea i Kauai. Aohe ama pueo ole. Make aku la no ia pueo, ei aku no ua pueo. la manawa, huh ae la o Hiiaka a olelo mai la ia Puhonua; "Eia la oe ka hana a kaua. Hunaia kau no'a. Mai moe ka maka. Mai oni ka uala oka lima, o ahu wale ka lau o ka lima. 0 ko Hnaka wa keia i uhi mai ai i kona mana maluna o Phhonua. He ula puni ia o Piihonua mai oao, o kona helehelena. Ia wa, lalau iho la o Piihonua īka no'a, a paa ae la ma kona lima. Noho iki iho la oia a huliu, ia wa oia i hoomaka aku ai e huna i kana pohaku. A pau kana huna ana, hoomaikai iho la ia i kela ame keia puu alaila, pane aku la oia imua o Puueo. ' "o—ia! E Puueo e! Huhia mai ka no'a ako hoa i hele a kau ka ihu ī ke kae o ka imu." Ika wa nae a Piihonua e huna ana i kana no'a, o ka manawa la i lele mai ai kekahi pueo a kau, hoola'ila'i iho la maluna pono ae o kahi a Puueo e noho ana a e makaukau ana hoi e ke mai me kana laau, ika puu ana i manao ai, oia ka puu ī waiho ai oka no'a a kona hoa paio, Ua >' īl'o la, a kt;, iho kika puee eki keu ana. īvij ne mea k, e a oa'o īho ana ia, a i ole, e hoike īho ar.& nohoi la ia Puueo, aia ī kau ka no'a. Lohe o Puueo ī ke kani a ka manu, ekolu kani ana, o kona wa ia i waiho mai ai i kana laau o Wahie ka ai, a nolu ana īluna o Itau. . Aohe pohaku o laila. Aia ka pohaku a Puhonua i pili-moe. Pane aku la o Piihonya ia Puueo: "Hala ko hauna laau ī nei la. Make oe la'u. Aohe au no'a i kau, na'u ka no'a, aia i pih puka. 0 ko Piihonua lalau aku U po ia i ka uo'a i pili-kuka, a, eo hou ae ia no o Puueo. Qka pueo manu hpi keia i kau hoolailai pono iho ai maluna o Puueo, a ke'u pakolu * h ? ' di > ™ olepelepe ak» la ia a haule iJio ja ila]o,' make loa. Ia nee ana aku o ka puhenehene o Piihonua ame Puueo, ua kaa waje no ma ko Pnhonua aoao kamakp. Ua piha ka umi ona make i lilo la Piihonua, aohe wahi make a Puueo. Ud pau na waiwai o Piihonua i lilo aku ai mamua ia Puueo i kahoi hou mai iaiaM keia wa. A pau pu maj la nohoi ko Puueo mau waiwai i ka hlo ia Piihonua, a koe wale no ke ola o Puueo, Ke jkeia aku ]a ke kahe ame ka hiolo mai o na waimaka o Puueo mai kona mau maka jnai, a o na 'lii hoi keu ame na makaainana i pili iaia, Ua pau loa iho la lakou apau ī ka hakanu, oiai ua po'i pu iho la ke kaumaha maluna o lakou apau ao ka make o ka lakou alii, ka lakou milimili aeka lakou imi loaa hoi, ia Piihonua.