Kuokoa Home Rula, Volume VII, Number 46, 12 November 1909 — Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i ka-Poli-o-Pele [ARTICLE]

Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i ka-Poli-o-Pele

I hooponopono' how ia elihe me na m-aaweMholel Hiiaka a ko Haw&ii ame Ma-u.i, MOKUNA IV Hoomakaukau o HiiakA-i-ka-poli-o-Pele no ke Kll ANA IA LOHIAU—KA HELE PU ANA ME pAUPALAE iaHalawai mē Wahineomao—Pa na Pau na Akua Panaewa I ke Okiia e Hiiaka. [hoomauial» . Ia manawa, ua nee aku la o Hiiaka ma, raa ka papaaina i hoomakaukauia e Mal«eahaakoa ame kana wahine me Wailuanuihoano, a'ai iho la laua, a pau ka laua ai ana, ua olelo aku la o Hiiaka i ke aikane ia Wahineoniao, i ka i ana aku iaia, penei: "E aikane, e hele ana kaua i keia la, e ike i ke kaiko,eke ° kiaua, ame ke aikane hoi ake kane a kākou. , Pehea aUa noonoono kaua, nokamea, e pii kino aku ana au no *% na 0 wau pali laumania lele i koae, a oiai nohoi, ua iiwe-hou no ke kaikuaana haku o kaua i ka tma kui o ? na 150 016 a>u --' a niea rip a no ' a ho' aoheolelo ana, trt)ho pu no la hoi kaua ilalo' nei, na ka limakui no la hoi ia e Xii aku i ka uhane o ks kane a kakou, a hoihoi mai ilalo nei, a o ko'u hana koke no la hoi ia i ka'u apana hana me ka nui ole oka luhi, no ka lapaau ana aku iaia. Nolaila, e aikane, e nui ana no ka hana a kaua i ke kane a kakou." Ika pau ana o keia mau olelo a Hiiaka i ke aikane, ia Wahineomao, kahea aku la oia ia Malaeahaakoa ame Wailuanuihoano, e hele mai imua ona, o ko laua hele mai la nohoi ia a noho iho la mamua o Hiiaka me ke ano pepe, a pane aku la o Hiiaka me ka olelo ana aku ia Malueahaakoa ma: tl Ua pau ae la ka maua paina ana, a pau nohoi ka maua hana maluna ou e Malaeahaakoa, nokamea, jkaika maikai oe, aohe ou hopohopo ana i koe, a no ko wahine hoi, ea, no Wailuanuihoano, ua kala aku maua i kona hewa, e hele aku ana maua i kahi o ke kaikuahine o Lohiau, i o Kahuanui la. Nokamea, a ia ilaila ka maua hana i koe, ina no ka pono, aole hoea hou mai ia nei. A, ina nohoi no ka pono ole, ike hou ia mai no maua i o olua nei ' I ka pau keia mau olelo a Hiiaka, ia Malaeahaakoa ame Wail\ianuihoano, ua hoeu koke aku la no o Hiiaka i ke aikane, ia Wahkieomao, me ka olelu 'ana aku: "Ina kaua e aikane, koele aku kaua, a hui hoi me ia kamaaina o kaua." Oko Hiiaka ma hele mai la nohoi ia, ,a haalele aku la i ka hale o Malaeahaakoa ma, oia hele hoi kp laua nei a kokoke i ko Kahuanui wahi, —haiawai aku la laua me kekahi waKine i kamaaina mua ole ia laua, ua mahamaha mai la nohoi ua wahine nei ia laua nei me ka ninau ana mai ia laua nei: "Mai hea mai olua, a e naue ana ka oiua huakai no hea?" Pane aku la nohoi o Hiiaka i ka ninau a ua wahine la me ka olelo ana aku iaia penei: "No Hawaii mai maua; mai Maui mai a hoea i Molokai, mai Molokai mai nohoi a hiki i Oahu, a mailaila mai maua a hoea iho la i Kauai nei. Ano Lohiau ka maua huakai e hele aku nei," wahi a Hiiaka i pane aku ai. A ina pela, wahi aūa wahine nei ī pane mai ai, "e noho iho olua ia 'nei, Qwau ke hele ae e hai aku i ka lohe i ke aliiwahine ame Kauaka'iapapa; ke aikane aloha a'ke alii.' Ae aku la o Hiiaka. .0 ka holo nohoi ia ua wahinenei a hoea ana imua o ka Ilamuku o ke alo alii, hoike aku la oia i kana huakai o ka hiki ana aku imua o ua Ilamuku uei. Hai aku lanohoi'iano kekahi mau-wahine malihini o ka hoea ana mai liawaii mai, a he makemake hoi laua e ike i ke aliiwahine, ke ae hoi oia. Hele aku la ka Ilamuku a hoike aku la ia Kafiuanui i na olelo ana i lohe ai mai ka wahine aku i hele aku ai e hoike iaia, no ka mea e pili ana, i na wahine malihini mai Hawaii mai. Ika lohe ana o Kahuanui, a pela nohoi m« Kauakahiapao no keia mau wahine malihini mai Hawaii mai, ua kani iho Ia ke uhu a Kahuanui, a olelo mai la: "O ke ano wahine eepa aftu la no paha o Hawaii, elike no mekela wahine eepa a pupule mua,,nohoi i hoea'mai ai no ia nei i kahi wa i hala ae nei, a pakele ai- nohoī kuu kaikunane haku i hala, aku la-i ka make, mai kaawe iaia iho no ke kupouli maoli i ke aloha i ua eēpa la.' E hele aku pe a hoike aku i ka wahine nana r lawe mai la' i ka olelo ia oe, aohe kipa ana mai a ia'mau wahine ia nei, aohe o laua' hale o onei." Ia wa pane aku Ia o ia Kahuanui i ka olelo, ana iaia, penei: "%ni ia e ke aliiwahine, ua hoole ae la oe i ke kipa ana mai o kela mau wahine malihini i ka hale nei o ke alii, § aho hoi me a'u na malihini., Malia ona elele keia a ka' wahine ake kaikunane haku i hala aku la i ka 'make, i kii mai la; nolailā, me a'ū na malihmi. Eia ka aimiakua'hula o maua ke hoike mai nei, he ahi no ka po keīa e hele mai nei." Pane aku > no ua wahine nei a ke makukoae nui wa- ' j ' ka olel ° ana aku: "Ia oe wa!e aku no ia. Aohe o'u makemake e kipa mai ia mau wahine_i ko'u hale nei." I lawā no apau keia mau olelo a Kahuanui ia Kauakahiapaoa, lohe ana laūa .i ke kau a Hiiaka, oiai, ua lohe aku la rio iā i na olelo apau a ua kaikoekeaei i hoopuka ae ai me ka lokoino no kona makemake ole ia laua nei e kipa aku ma kona hale: Aole i pau.