Kuokoa Home Rula, Volume VII, Number 48, 26 November 1909 — Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele [ARTICLE]

Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele

ī hoopoiiopono h'ōrc ia eU/ee me na moaweMoolel nuaka a. ko Uawuii avie- Jfaui. MOKUNA IV Hoomakaukau o Hiiaka-ī-ka-poli-o-Pele no ke Kii ANA I_A LOHIAU~KA HĒLE PU ANA ME PAUPALAE uHalawai me Wahineomao—Pa na Pau na AIiUA PANAEWA I KE OKIIA E HIIAKA. [HOOMAUIA] Pau nohoj keia oli ana mai a Kau&kahiapaoa, oko lakou hele aku la no hoi ia a komo iloko o ka hale, a hui iho la o Fliiaka ma me Kahuanui ame K<iu ik.ihiapaoa. \ we mii iho la lakou nei a pau, un nukaukau mai !a ka ai, a keha mai la o Kahuanui ia Hiiaka ma e ai, o Wahineomao wale no kai ai, koe no o Hiiaka, aole oia.i hoopa i ka ai a ke alii. A no keia ai ole ana o Hiiaka, ia wa i ninau mai ai o Kahuanui iaia me ka olelo ana- aku, penei: "Aole ka hoi oe e ai ana me kou hoa, oiai he pololi ka hele ana mai o ka loa o ke ala?" Pane aku ia hoi o Hihaka, me ka olelo ana aleu: "E kala hiai'e ke Alii, aole ko'u he pololi ai i hoea mai la i Kauāi nei; aka, he pololi makamaka ko'u i hiki mai la. O ko'u makamaka nui i hoea mai la i nei wahi, i lohe mai olua e na alii, o ko kaikunane e Kahuanui o Lohiau. Haiia mai nae ali, ua make ka oia." Ae mai Ia nohoi o Kahuanui me ka olelo ana mai: Aole no i anahulu na la o kona na'.o ana aku nei a hoea mai la nō olua." "He'aha la kona ma'i i fcia ai a hala wale aku la oia?'» wahi a H'iiaka i ninau aku ai i ke kaikoeke ia Kahuanui. Hoike mai la liohoi ua kaikoeke nei ma k(j ano nui, oia hoi,"hfe errti pu wale mai no o ke kino 5 a paa nohoi ke kino hotooko-a ilea iena, oia no oe o ka lau-i pala ka hele a memele. "A'e," wahi a Hiiaka i parte_aku ai, me ka hoomau hdu afiii i kamailio ana: "Aohe kumu e ae o ka make ana o ko kaikunane alii, a o kuu kania'aina hoi o ka hiki ana mai la ia Kanai nei, eia la, he mau wahine moo. He mau kamaaina no nae laua 'no keia mau pali." Ikeia wa i holke aku ai Hnaka i na mea apau e pili ana"i ka hiki mua ana mai o kona kaikuaana haku oia o Pele i Haena, a hui £u ai me Lohiai^ —ka hoi ana ae o Pele i Puna, ame kona hoouna ana mai iaia (Ilnaka) e kii mai ia Lohiau i kane nana. Nolaila," wahi hou no a Huaka i hoomau aku ai i ke kamailio ana, "o keia iho la ke kumu~o ko'u hiki ana mai la ia nei; a owau ame kuu aihāne aloha nei o Wahineomao, oia leeia au eke aLii e" ike mai la. Hoea mai Ia au, aole'kane.a-maua, aole hoi ou kaikuaane e ke alii." "A pehea fho la auanei ka pono la o nei luhi nui o ka a-u ana mai nei i na kai ewalu o ka moana, a me ka hoomanawanui'ana mai nei o ka loa o ka aina?" wahi a KahuanUri nidau mai ai. Heaha auanei hoi-js-hoao aku nohoi paha au i ka'u wahi f>ono uuku, a i ola ko kaikunane ja'u, pomaikai nohoi ka. il/iWakai o ka hele la; .a. i hoole mai nohoi ka make-ia J u-, nele.nohoi au; a hoi no hoj maua me ka nele." Alta,- i°haL aku- au ia oe e ke alii, nui ka mana ame ka ikaikae'O keia-mau wahine moo, kane ole au; a i lanakila hToi- k-uiHka#ka"arrte kuu mana maluna o laua, e ike ana no oe roa maka o ka kaikunane hakū, a pela.hoi oee KauakaKiapafJa,*e! ike pu ana olua iaia, he maka no a he maka, he ald-no lie alo,'' l Alaila, manao no pe, e ola ana no kuu kaikunane ia ie, t)iai, ,J Ua loihi no na Ia oka make ana aku nei?" i ninau 30tthiioi iqai ai o Kahuanui. •'Aole auiehooiaip aku ana imua o olua e na 'lii, e ola ' * ma^e "' a ' u » e nae au - Oka lioao ktt J Wea etkeia ai-<o-ka oiaio o na.mea apau," wahi a Hii_ aka i'pane'Olai ai-tr.e ka hooenau hou ana aku i leana olelo: "Aole au e hookomo \yahi ai ana'-mai ka la apopo aku a hikH kuu4ke ana, ,ua.loaa ia'u ka pono ma ka'u hoao ana. "A eia ka'u kauoha ia-olua e.na'lii,- i elua anahulu e kapu ai ke kuahiwi ame ke kai i na makaaina o olua. Aohe kane,- aohe e.pii i, ke kuahiwi, a pela nohoi k-<*~iho ana i ke kahakai. ako nae e ka kanaka o olua ihale i keia la, a P aa la. Oka hale e kukulu ia ai ; i hale lau-ki' ī umi ka- ]oa,- i elima laula. O kuu hale 'ia e hoao ai i ka'u wahi pono»,o ka hele.ana mai la mai mai Hawaii mai. Ē hanaia nae.ka hale.a.paa, a na'u. no e wahi kona pu ka e hemo ai, o keia ka'u kauoha. ia olua." E hookoia aku ar>a.ko.u- makemake,,. I keia la no e paa ai ia ,hqi hooqoho ke k;ipu, Ae ae mai oe e ka.m.kamajs,a oe ia'u i kou inoa. Owai kou inoa? wahi„a. Kahuanui i oielo mai . "O Hiiaka-i 7 ka r pqli-o-Pele Oke kaijkaina mu |j la ?. a y £ ; Pe]e.' hpea mai ai ia nei, a noha * kane a wahine ko kiiikunane me Lohiau," wahi a Hiiaka i olelo aku. Mahope iho o ka pau ana o keia mau olelo ana a lakou, ua kena ae la o Kahuanui i ilamuku, e hele aku e kukala 'i na katyka o Haena, mai kela a mai keia pe'a mai .. ka aina, e kukulu i ka hale lau-ki a Hiiaka i makemak«i ai e kukulu a ehanaia hoi a oaa no ia la. Aole i pau.