Kuokoa Home Rula, Volume VIII, Number 5, 3 February 1910 — HE MOOLELO HOONIPUUWAI NO KA UI NOHEA Meliana Salema A I OLE Ka Opio Noho Uka--Iuiu o ke Kuahiwi [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONIPUUWAI NO KA UI NOHEA Meliana Salema

A I OLE Ka Opio Noho Uka--Iuiu o ke Kuahiwi

MOKUNA IV. Hui Halawai Hou—E ke Aloha, Eaha ana Oe? —0 KE ALOHA NO KOU A HULI HOl \E AU

Maloko o kekahi o na alahele kikeekee o na malapua, a malalo hoi o ka maiumalu o ka haie amam omomo hooula mea kanu, o lawe a lilo, e ku kilak īla ana ka Ui nohea nona ka home kakela e oni kapalih - ana i ka oiui oke ao Ke kiikamahine a ka Haku Salema, ka pulakauniaka hoi a ua hapauea la o kona mau la kamkoo. E ku ana ua nohea Meliana Salema la me kona nani a pau, me he mea ia, o kona hele aiu mai no ia a ku ma īa wahi, mai ka ako lala mea kanu mai, oiai, aia ma kona lima akau, e paa ana he upa ako pua, a ma kona hma hema, e paa ana he mau lala mea kanu, a ma kona puhdka nui nepunepu o ua Meliana ia, he poke pua rose keokeo nui mohaha ke laulau ana Aole ī liuhu kona ku ana īho ma īa wahi, aia hoi ua hoohikilele ia oia ī ka nakeke ano e ana mai o kekahi lala laau, a īloko o na lau laau e hoohelelei īho ana maluna o ua nohea Mehana nei, 1 hiki ole īaia ke īke mai i ka mea e nakeke ana, aia hoi, ua hoea aku la imua o kona alo ke kanaka opio ana i poina ole ai, ka mea nana oia i hoopake]?, mai na hma kakauha mai o ka Ihkini Ua puapuai mai la ka ula ohelohelo ma na papahna o ua nohea nei. Aole no 1 poina ia kaua keia mahhim ī hui ae la me ke kaikamahme punahele a ka elemakule, ka Haku Omarhesa Salema o Sekokia, oia no o Kale Ouwa, ka eueu nt.ho oka uka īuiu oke kuahiwi. Me ka hookaulua ole īho, ua pane koke aku la ia E ka mea e leluhelu nei ia Meliana Salema, e ae mai e hoomaikeike aku īa oe no na kanaka holo waapa o ka muhwai, eia aku nei Jd laua īhea kahi ī holo ai, pehea īho la ka hui ana o keia kanaka opio me Meliana Salema 3 ma ke ala hele hea la oia i hele ai. Pololei īa hoopahaohao ana iho ou ī kou noonoo eka mea heluheiu. A oia ka ka mea kakau nei i noi aku nei la oukou kona hoomapopo aku imua oukou, a penei ko laua ala hele Oiai ua mau kanaka holo waapa nei o ka muhwai e nanea ana ike koieie ia eka wai, ua hoea aku la ko laua

waipa i ka. an eane ana aku e hoea pono 1 ke kulanakauhno Wu Hagena, ua olelo aku la ke kanaka malihini 1 ka opio, i ka i ana aku "E kuu hoaloha opio maikai, ua kokoke loa kaua e komo īloko o ke kulanakauhale, he hookahi wale no mile 1 koe mai keia wahi a kaua e holo aku nei konio pono kaua īloko oke kulanakauhale, nolaila, e kuu hoaloha opio, he mea pono i ko kaui waapa ka hoopīh ana ma kae o ka mu tnvai, 1 lele aku ai au no uka o ka aina maloo, a o oe o kaua ke ho!o aku ma ka mu]jwa) me kahi waapa a puka i ke kulanakauhale." Ua ae aku ka opio, me ka olelo ana aku- "Ua manao au, o kaua pu no ke hele mauka o ka aina, a e "waiho no kahi waapa maanei e lana aī a hoea hou mai no au. "Aole pela e kanaka opio maikai," wahi ake ka naka malihim, a hoomau aku la 1 kana kamaiho ana. "Ke īke n-i au ī na kahoaka imua o ko kaua alahele, uahiki mai la ko u manawa e noi aku i kou oluolu no ka hoolele ana īa'u mauka o ka ama, a e hoomau aku kou ala hele ma ka muliwa.l." A hoopili aku la ka opio i ka waapa ma kae o ka muhwai, i ka pili ana o waapa, ua lele aku la ke kanaka mahhini no uka, haawi ke aloha lulu hma, o ka hele aku la no la o ua kauaka mahhini nei A o ka opio hoi, kau hou iho la ota maiuna o kona wahi waapa, a holo aku la no ke lanakauhale laia no e nanea ana, ua īke aku la oia 1 ka anaanapa mai o nei mea mamua o kona alahele, a kaulono pono aku U kona mau onohj maka ma kahi ana ī ike aku ai i kaanaanapa, ua ike aku la oia, he hale kakela ka, kana mea ī īke aJ, ia wa, ua hoopili ae la ua opio nei ī kona waapa ma kae 0 ka muhwai, a lele aku la oia i kula, hana iho la ī kona waapa a paa, a hoomaka aku la oia e hele ma kahi o ka hale kakela ana 1 īke ai. Nolaila, e ka makamaka e huh ae kou heluhelu ana l ke alahele pololei o keia moolelo, oiai, ua maopopo aku la īa oe ke ala ī hm ai o Kale Ohwa me Mehana Salema "E kala mai ia'u e ka lede maikai, no keia hele mahaoi ana mai nei o'u Aka, i,hai aku au la oe, oiai au e holo ae ana maluna o ko'u waapa noke kulanakauhaie, ua īke mai la au i ka anaanapa o keia mea mamua o'u, a la'u 1 nana pono mai nei, īke mai la au he kakela ka ka'u e ike nei mamui o ko'u alahele A manao iho la au, he mea maikai no u ka hele mai e ike i ka mea nona k'a hale kakela a u ī īke mai nei, a pela iho la oe e ike mai la ia'u imua o kou alo Pane aku la ka lede opio "Hauoli loa au ī kou hiki ana rrjai Ja, a i tia oe i kaalo ioa ae nei mawaho o ko'u wahi nei, me kou hele ole mai e īke īa'u, alaila, heaha la auanei ka'u e manao ai nou NolaiJa, e ka opio, aole a'u niea e kala al<u ai la oe, eia wale īho no, he ljauoli nui keia o'u no ko kaua halawai hou ana me ka maikai " Pane aku la no hoi ke kanaka opio "O kai'i} wale no e uinau aku ia oe e kuu lede maikai, pehea oe rrja kou ola kino? Hahope ma) o keia hooweliweli a kela kanaka ih ulaula la oe?" maikai loa au, aohe o'u pilikia/' wahi a ua Ue\t ana nei, a hoomau aku la ī kana kamaiho ana? nan» mai no hoi oe la' kau ka iwa he la makanil'" me ke kilohi ana iho o ua nohea la ma kona aoao me ka hookoheheo ana ae, a he mea īa hookuwili ia iho ai ka noonoo o ua Kale Ohwa nei, me ka hoomau ana mai no nae o ua Mehaha la 1 kana kamailio ana* "I kuu hoi ana mai, hoike aku au 1 m mea a pau imua o ko'u mau makua, he keu o ko laua manao fctumaha } no ko Jaua ike ole ana la oe. Okekahi no hoi, he ake nui loa laua e īke ia oe, a e papahi aku i na hoomaikai ana maluna ou," ,f AoIe anei ua lawa no na hoomaikai i )oaa la'p m S i m oe mai?" wahi a ka opio, "noka/nea, o kou knmaillo pu ana me a'u, arae kou hoike ana mai i na haawina o ka olu olu imua o'u ka mea i kupono ole e paa aku i Jca ku'a o kou aahu. Nolaila, ua lawa loa au aot ia mf»a hoomaikai ī pahola ia mai ia'u, mai kou mau lehelehe ponoi mai e kuu lede haihai lau laau." Aole i pane hou ka ui Mehana no keia rnau r>)Ho a ka opio oka lae laau, aka, ua kulpu iho la kona poo no kekalu mau sekona, a t kona ca ana ae, ua pane mai U oia me ke kau pOno ana mai o kona mau maka poniponi maluna o ka opio, ka eueu hoi o ke lae laau, a „ ka ui hoi nana i hoomalule ina rt 'a koko oua ui nei, Ika i , in a aku "E kuu hoaloha nana e hoomalule nei ī kc a'a koko e kokolo nei īloko o ko'u puuwai, kuu hoola hoi īloko o ka wa a'u i īke ole ai he lua ahi au na ka make, e oluolu mai oe mu no ka'u mau olelo e hoopuka aku ana u oe. Mni no hoi oe a hoopuka ou mai i kela mau olelo au ī olelo mai ne,/ Ua la'u, a komo loa no hoi iloko o kapapaku o kuu puuwai, aole oe i lianau la, mai loko mai o ka puhaka oka poe h,iahaa, aka, ua hke no oe a like me a'u a oi aku no paha Q ia i ( ua hakilo au j kou ano ame kou puuwai, aua maopopo ia' u , ka'u mea e kamaiho aku nej," Aole i pane aku ka opio no na mea a ka ui i wehewehe mai ai, aka, ua hoike aku la oia, e hoj ana oia no kona home me kona nee hou ole aku no ke kulanakauhale, oiai, aole e hiki ,ai<, ke haalele loihi i kekahi mea a ond naau i aloha nui I <n <1J( tl mahope ilhd, i U pane aku ui iu Kale nei Aole- i pau, A.,1.: a kakoa An.t o kn.i ,mk, ~ka, dku md ia mu kona nan, a pau U.-u ,n,I P „0, ,• hn„lawa ia Au »| m „ a helul.ohi a ol,uc,hu Halemano 1 k„ '•! Lcl.ua, o hnwa a, , kou m „„ ,„,„1,, ma |„ k( . |k< . l|w iNolaila, hoomanawanui ia ka ono a huī aku u mr oe