Kuokoa Home Rula, Volume VIII, Number 18, 6 May 1910 — MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KUAIALII Ka Luaole o ke kanaka Ui o ka Papa Lohi o Apua i Puna Paia-ala i ka Hala me ka Lehua [ARTICLE]

MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KUAIALII

Ka Luaole o ke kanaka Ui o ka Papa Lohi o Apua i Puna Paia-ala i ka Hala me ka Lehua

ONA KA. NANI PALI KE KUA MAHINA KE ALO—ĪMI I Kana Ipo ma na ale Kualoloa 0 K\ Mq\na —Loaa 0 Luukia ka Ohia Noho 1 KA Malu 0 ka Pua Haulana i k\wai o Wailua—ka Hi'aPAIOLE 0 K\ ĪKAIKA—LIIK"'IA NA KUPU\ 0 HA-W-\II NEI—HUEIA NA MEA POHIHIIII O KONA H\NUINA MOKUNA I Na keia mau olelo a na kahuna 1 hoopu ae 1 na ohoīīna o ke aln Kona a kuku 1 ka mahamaha, a hoolio pu ae la 1 kona mau helehelena o ke ano kunahihi, a mnau hou mai la oia 1 na kahuna 1 ka olelo ana mai "Pfhea! Na'u 10 no ke Kama ī hoao mai la me kuu hapuu, ke kaikamahme haku o kakou'?" "Nau no ke aln ke Kama, e īke no oe i ka hoailona a ke akua ou e hana nei ma «a paia lewa lani o kou moku e ke aJn t r> wahi ana kahuna i pane mai ai la manawa, ua olelo hou aku la o Kona ī ua poe kahuna nei "Aohe a'u Kama e ae mawaho ae o kuu mau hapuu, oia no o Kailua y kuu hapuu kane a me Keauhou no hoi, alaila, o kuu Kama no o Kailua, ka hanai a Kamakahonu a laua me Kaiakekua, kai hoao ae la me ka poku ona." Ia nianawa i pane hou aku ai na kahuna imua o ke aln me ka olelo ana aku: "Ae, oia no, o ua Kama 'la no la au e ke aln." Ina pela ka hoike a ke akua, a i mea e pau ai kuhihewa, alaila,e hoouna aku 1 ka eleleia Kihiloa.e holo mama akli e ninau ia Kamakahonu ma Ina paha eia no ka laua hanai ke noho nei me laua, a o ka laua pane, oia ka'u e hi lmai ai," wahi a Kona Ina pela, ua pono," wahi a na kahuna Ia manawa, ua kaMoha īa aku Ia o Kihiloa, e ku ia Kaiakeakua e pii mai no ka hui ana me ke alu. Ua ae mai la ka elele, oia o Kihiloa, ina olelo a t pau a Kona i elelo aku ai iaia Pau no hoi keia mau olelo a Kona īmua o na kahuna, haule 'ho la lakou haupa īna mea ai i hoomakaukauia o ]una o ka papa-aina. A pau ka paina ana, ua hoi aku la ke aln Kona, e hui me ke aluwahlne Hualalai Ia laua i hui ai, ua hiaa wale aku la no laua īa po, a ua lilo na lono e pili ana i ka laua kaikamahme, i mea na laua e kukakuka olelo ai ma ia po. A i ke aumoe loa ana, ua haule aku la laua hooluolu no ke koena o la po, oiai, aīa no ka hekili e haluku la, ka uwila no e olapa la, ka Ua hoi e ua ]a, ka makani no hoi e pa-pu-hih ana ; aia pu no hoi o Kahaluu ke hiamoe pu Ia ma la po me na alu. I ke ao ana ae, ua kn la aku la o Kihiloa, e hele mai īmua o Kona, ame na kahuna. Ika hiki ana o Kihiloa imua oke aln a me na kahuna, ua ninau aku la ua wahi elele nei i ke alu Heaha la ka manao o ke aln i hoouna ae nei īa'u e hele mai īmua ou e ke alu?" Pane aku la o Kona īmua oua wahi elele nei: "I ku īa aku nei oe, e ibo oe i kai a hui pu me Kamakahonu ma A olelo aku oe, ua makemake na alii oka wao nei, epu mai kahi o laua me oe no uka nei e hui ai me maua, o keia wale no ka olelo īa oe e Kihiloa " I ka lohe ana o ua wahi elele nei i ka manao o ke alu ia wa, ua huli ae la o Kihiloa a hoi aku Ja ao kona wahi pupupu hale, a kaukau iho Ia i kona mau aumakua kukim a puana ae la oia 1 na huapule mua: ' u Ki-au-au, ki^au-au, Ka lele o ka holo, 0 ka mama no'u no K;hiloa, Ka oukou pulapula " I-loa no a puka aku o Kihiloa no ka puka o kona hale " ,' e T , 6 PUhi a " a e kekah ' makan ' puahiohlo, „ )l ° aku ** uo la wawae oua o Kihiloa hele ana no kahaka! e hiki aku ai i kahi o Kamakahonu ma 0 ka mama holo o Kihiloa e holo la, ua hke ia me ka hu ana a ka makani puahiohio, ke hele la ka pola o ka malo aku pololei i hope, aole no hoi, u ,ho, ike aku la ow la Kamakahonu me kana aumaka e kuoe hele mai ana ma ka la nei wahi e holo aku nei, a hui ae la laua nei} a mai • %-^ makahonu ia!a nei » a ninau mai la o Kamakahonu ia Klhiloa "Mima hoi oe e holo nei? E holo ana kau huakai i hear "E holo aku ana au , o olua la," W ah, a K.hiloa, m= ka hooa.au ana aku , ka OMO, "lak'i loa ,ho k Ud halawa, iho k ho. kaw, a he mea no hoi la ehoopokole ,a mai a, ieo u luni. Ia wa, hai aKu la o KA.loa j mjnao oke l]i|; oa q Kona, l ka makemake ona aln, e p„ aku kekahi o laua me ia no uka e hui ire na aJn

Ika lohe ana o Eamakahonu i ka olelo mai ka elele aku, ua ninau mai la o:a ia JKihj]oa"l ka wa hea 1 makemake ai ke aln īa'u tio kd hui ana me la?" Pane aku la o Kihiloa "O ka wa no keia, aohe he wa e ae au e hoopanee ai." "Pehea auanei e hiki koke aku ai kaua no uka, ke ike mai la no oe he auamo ukana ka'u," wahi a Kamakahonu O keia mau olelo nae a Kamakahonu, he mau olelo uhiuhi wale no īa ana īa Kihlloa, 1 mea e nalo ai kana nanehuna o kana huakai. Ua pane aku la o Kihiloa, ka eiele "Aohe īa he olelo e Kamakahonu, o ko ae rnai no, a pn ae kaua no uka, 0 ka pau ae la no ia o ka'u olelo ia oe." Ua ku-nana īho o Kamakahonu no nei mau olelo a Kihiloa. oka ae paha, a 1 ole, oka hoole aku A no ko Kamakahona ku-nana, ua hopu mai la o Kihiloa ia Kamakahonu, o ka aumaka ukana, o Kamakahonu kau i ke kua, o ka lilo mai la no īa me he Wdhi opeope wale Ia no jo Kamakahonu īluna o Kih'loa e holo Ia me kl mama nui no uka o ka Uelaau, a ku ana īmua o ke aln Kona, ame kona mau kahuna a me na aialo, a hookuu iho Ja īa Kamakahonu l Jalo, a īke mai h ke ahi ia Kihiloa t ka hele aku me Kamakahonu imua ona, a hoea laua nei imua o ke ahi Kona, la wa, olelo aku la o Kihiloa ka elele, 1 ke aln ia Kona; "Eia o Kannakahonu la, ua hiki mai Ia imua ou e ke ahi, a o ka pau ana no hoi keia o ka'u hana e ke aln " Pane mai Ja o Kona ika plele "Maina vvalc nae hoi oe, loaa koke aku nei no paha keia la oe makai ae nei no?" Ia manawa. ī pane aku ai o Kamakahonu. "Loaa ae nei no au iaia nei ī kahakai, e hele ae ana no hoi au no ka'u huakai hele no Kainahu," "He keu wale aku ka mama o Kihiloa, aole i mo'a ae nei kahi koala luau o keia kakahuka, hoea e mai la olua " wahi a Kona, a hoomau aku !a ī kana olelo ana. kt lJa hiki ua hoea mai la oe, a he hana nui no ka'u a me ke aliiwabtne oka noonoo ana ma ke kuluaumoe o keia po. Ahe nani hoi ia ua hoea mai Ia oe, a la hoi a pama ae kakou a pau, alaila, haele aku kaua īmua o keahiwahine, he manao kona ia oe " Pau no hoi keia mau olelo a ke aln Kona īmua o Kamakahonu, ua huli aē U o Kihiloa, a hoi no kona pupupu hale, a noho iho la ke alu a me Kaniakahonu, anie na ajalo o ke alu a kamau wa.hi ai. I ka p'-iU ana o ka la.kou pama oia kakahiaka, ua olelo aku U ke aln ia Kamak t ihonu "I na kaua no kahi o ke aluwahine." Ae aku la no hoi o Kamakahonu, o ko laua hele mai la no ia, O keia wa a [dua e hele net no kahi o Hualalai, oia no ka wa e o ae ana na kukuna o k<t La malima aeo kd laeleiau.