Kuokoa Home Rula, Volume VIII, Number 26, 1 July 1910 — Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele [ARTICLE]

Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele

I hoopQnopofio hou, la elike me na maau>e> MooUl Hliaka a ho Uaitxxu ame ACaui MOKUNA IV Hoomakaukau o Hiia.ka-i-ka-poli-o-Pele no kk Kii ANA IA LOHIAU—KA HELE PU ANA ME PAUPALAK iaHalawai MK Wahineomao—Pa NA PaU NA Ana 0 PANAIWA I KE OKIIA E HIIAKA Ihoomauia] E hoomanao e ka mea heluhelu ma ka mokuna o ka kakou moolelo nei ina ka pule 1 hala hope aku la, 1 hoomanao ae ai kou mea kakau 1 keia wahi hooheno "Noho no i Puna ka nani me Va maikai He hale kipa īa na ke ala me ke onaona Onaona ka maile, ka halp o Keaau Ola ai no ke kupa o Kaniahiku " Ua ike aku la no o Lohiau ia Huaka, aole no oia i hoohewahewa mai īaia i keia hao ana mai a ua Hu nei a kū 1 ka hanohaweo ī ka ua mea o ka ui nui wale I ke komo ana mai a ua Hn-nei-i-ka-Poh-o-Pela, ua uwa ae la ka pihe ana kanaka a haalele wale Ua hoopiha ia na mea a pau me ka pahaohao nui, a holo ae la na ninau ana mawaena o iakou īho "Owai hoi nei wahine ui a ka ui nui wale?" I nei hele ana aku o Huaka, īa wa i noho pono īhn ai ka uhane hula wanana iluna o ke aikane kaikoeke o Lohiau, oia o Kauakahiapaoa, a ikeia aku la ka oni pono ana ae o kona kino mawaena o na kahaka. A o kona oli uhane mai la no īa me ke eehia ī kekahi o na huli-hia a Huaka i ao ai iaia īloko o kela anahulu po ana i noho pu ai me Huaka ma. A o ua huh Ia a Kauakahiapaoa ī uhau mai ai ia Hnaka, oia kekahi o na mele nani a walohia a na poe o Kauai i lohe ai, a ua nui ko lakou hauoh palena ole. Ae īa īho ua mele Ia a Kauakahiapaoa i uhau mai ai mahope ae nei. KAU HELU 137, KAU VK\HI VPAOA KEIA 1 Huli ke au, ko papa honua kona moku, 1 Huhhia kulia mai ka*moku o Kahiki 3 Ama no Kahiki ka La, 4 Aina hoowalua e Haena 5 Hoomoe aku la Kahikiku 6 Kulapa mai Kauluwela 7 O mai ke ahi 8 Keehi aku la na kapuai—e 9 Kapuai akua no Pele 10 Ke keekeehi wale la ika lani 11 Haule uina i Polapola 12 Noho Iko lau haa oka moku 13 Hma kukulu o Kahiki 14 Hina ka omoku īka makani 15 Ka wewewewe opua ike kai

16 Ea maf ana ma Nihoa 17 Ma ka mole mai o Lihue 18 E* mai ana ma Kauai a txia Oahu 19 Molokai; Lanai, Kanaloa mai, Maui Hawail 20 Ka wahine o Pele 21 Ihi'a a kana ahi a-a 22 Pulupulu kukuni wela ka lani 23 He uwila ku'i no ka honua 24 Hekili paapaaina 25 Opaipai wale ai ka mauna 26 Pipii wale ai ka moku 27 Nalo Hawan īko ahi aka wahine (O ka wa mua loa keia a Kauakahiapaoa i hea ai i keia Hulihia, a o ka lua o na manawa ana ī hea ai, ma ka lua-pele no u o Halema'uma'u, laia ī huli aku ai ī ke atkane la Lohiau, ma ka wa i make ai o Lohue la Pele.) I keia wa a Kauakahiapaoa e hea nei 1 keia "Huhhia," ua pili pu iho la ka hanu o na mea apau. Ua kau īho Ia ke anoano īhhia maluna o kela a me keia mea ī lohe. I lawa no hoi a kuu o Kauakahiapaoa 1 kana kau, ua ku aku la o Hnaka īluna o ka nuu o Lohiau e ku ana, a ta wa pane mat ai ua aln net o Haena īmua o ke anaina kanaka: Eia ko'u mea i ola ai, e o'u mau makaainana O Hnaka keia i ka poli e Pele, o ka wahine ī ka hikina a ka la." "Ae, o Hnaka ke kaikaina o Pele! Oia no kela wahine mahhini ī hoea mai ai t Haena nei 1 kahi wa 1 hala hlo ae nei ī hope, a mahope mai hele au ī ke au a ka hewa hewa, o i ole o la nei la a oukou e īke mai la, hoi hou mai Ja au i ke a-u o kanaka ola nei Nolaila, ke kahea nei au īa oukou e o'u man makaainana, mai ka ono mua a ka ono hope (poe 00, poe opiopio) e hele mai oukou e īke ī ke alnwahine o Puna " O ke ku mai la no īa o na kane a me na wahine, a hele mai la lakou e ike >a Hnaka ī ka īu ona moku. Pau no hoi ka īke o na poe īke, haule aku la īa poe hoonuu j na momona o ka ahaaina a ke alnwahine Kahuanui ī hoomakaukau ai Hula no hoi ka poe hula, a īa īloko o keia hula ana, o Lohiau kekahi me ke aikane me Kauakahiapaoa He hula pahu no hoi ka laua, nana aku no hoi ta o nei hula ana a Lohiau, be ku maoh no i ka maikai a me ka nani. Elike no me ka lealea o kela hula ana a laua i ka wa a Pele 1 uhai mai ai ī ka leo o na pahu a laua a me ko laua mau leo no hoi, mai Hawan mai, pela no keia a laua e kukupa'u nei. Oka hele no hoi ia a moku ka pewa oke ao. o ko Lohiau ku ae la no u mai waena ae o ka aha-hula, a hoi mai la oia a ma kahi a Hnaka e noho ana īloko o kona kapu hoanoano apau, Alaila, ku ae la oia m« ka nuu a kamaiho aku la īmua o na kanaka: "Auhea oukou e o'u mau makaamana o Kamawaelua km nei, ua pale ka po, eia kakou i ke ao, oiai, ke kam mai nei ka hmahina kuamauna, ka alokele noho wao, ke kahuli o ka hau o ke kakahiaka, ka manu o ke ao, ua aokakou, ua wena ke ao. ' Ua hala ka po, pale ka po. He ao keia, he la hanau hou no kakou ka poe ola. O keia ko'u la e haaiele iho ai ia oukou, a hele aku au me kuu akua nei me Hnaka, no ka aina i ka hikina a ka la, e īke aku i na maka o ke aloha, a o ua aloha nei hoi a'u a Lohiauipo ina hala o Naue ike kai Ao ko Lohiau hapai ae la no ia i keia mau wahi lalani mele, ma ke ano hulamaoli. Aka he mea pono no nae ia ke helu ia iie kau noloko o ka moolelo o Huaka." ' KAO HELU 158 NA L'JHIAU KEIA 1 Hia o Naue ike kai la—e la, 2 Haa lewa na hala īke kai la-e, la, 3 Oka hala o Mapuena ke aloha la —e, la, 4 Onaona ka hinano la—e, la, 5 O kuu pua kupa.oa īka lai—U—e, U, 6 AlohA mai KiUuea la—e, la, 7 Ika maka oke aht la—e, la. Pau keia mau wahi lalani mele a ua o Lohiau-ipo-i na hala o Naue ike kzi 3 ia wa i hoomuu aku ai oia ike k?mailio ana imua o na makaainana, Nolaila, e nalowale hou ana au mai a oukou mai, aka nae, he nalowale ana nae keia e hiki at no ia'u ke ai ī' ka ai, ī kalo mo'a i ke ao malamalama nei, aole hoi elike me īa nalowale ana o'u mai a oukou mai, he ala ia ī olelo ia e kahiko a ī hoomaopopoia no hoi e kakou apau, he ala huh hoi hou ole mai i ke ao malamalama nei. 0 ko oukou moiwahine auanei, oia no kuu kaikuahine nei, a o ko oukou moikane no hoi, o kuu aikane nei no o Kauakahiapaoa. ' Ē hele hoj au a ī pono ka'u hele ana ua pono īho la no hoi, a i pono ole la, ua hooko aku au i ke ku a ke aloha E noho oukou me ka maluhia, e malama i ka pono o noho ana ° ke kane a me ka wahine, ame na hapuu t ke alo. Nolalla, oke aloha ko oukou ena aln o ka aina ame na makaainana. A, eia ka olelo a oukou e hoolohe mai ai ī kuu alakai wi la, kua makamaka o kela waht makamaka ole paha auanei a'u e au aku at i keia mau kai ewalu, i na ale huh lua o ka moana o Waikeoo, a hoea i na kai kuehu o Maui ma a hoea 1 Hawau." Aole i pau.