Kuokoa Home Rula, Volume VIII, Number 29, 22 July 1910 — Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele [ARTICLE]

Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele

/ hhoponopono hou, i<t mi na mactw& MooM miaka. a ko Hawaii am* Maui. MOKUNA IV Hoomakaukau 0" Hiiaka-i-ka-poli-o-Pkli no kb Kiī ANA IA LOHIAU—KA HILE PU ANA MB PAUPALAK Halawai me Wahineomao—Pau na Poo NA Akua Panaewa ke Okiia e Hiiaka Ihoomauia] I keia wa 1 ku ae al 0 Huaka īluna, & ō" ka manawa 110 'a 1 olapa iho ai ka uwila, a ku'i ka bekili a onl ka holiua i ke o'aL Noe rho la lea »a kakQ-a_pSL«LQL Io1«lōl ua halau.hale uei a. aa mea a pau e akoakoa ana ia wa. A iloko o keia mau ou{i kupaaaha me ke kamahao e ike ia nei, poha ana ka leo o Hiiaka imua o ke anaina holookoa. Ua heike mai la 0 Hiiaka i kona moolelo holookoa o kona hele ana mat ( mai Puna mai, mamuh o ke kauoha a kona kaikuaana o Pele-honua-mea no kona leii mai ia Loh[au i kane Hoike aku Ia ao hoi oia 1 na mea a pau e pili ana 1 keia huakai 1 alo wahine īa mai ai e la me kana aikane me Wahmeomao* Ka nui no hoi o na inea a me na popihkia i alo ia mai e laua—kona paio ana me na knpueu he nui o ke alaheie Ka alo ana mai o ka ehu 0 ke kai na koele wawae 1* ke ala loa ma ka honua ma na alu ame na pali, na kikiki welawela 1 ka La 1 hele la mai ai me ka hoomanawanui pa lena ole Hoike hou aku la no hoi oia i ko laua a'e ana mai la mokupuni a kipa malihim hoi i Haena. A hoea mai laua malaila, ike iho la ia, aohe a lakou kane, ua lilo ia Kihoeīkapua ame Kalanamainuu. Kona hakoko wahme ana me laua, ame kona pakele ana nohoi mai lilo I mofepuu no ke aln no Lohiau. Pela ka Hnaka hoike ana mai ka mua mai o kana huakai hele a hiki 1 ka make ana 0 Kalanaīnainuu ma iaia, ame kona hoola ana hoi la Lohiau. — Elike no me na mea 1 hoikeia mai ka helu mua loa mai o ka puka ana 0 keia moolelo, e hookn ana mai ka wa 1 hoouna mai ai 0 Pele ia Hiiakaikapoliopele e kn ia Lohiau, e hke me ia ihoikeia a; ma ka Buke Maolelo "Hawau Aloha," Buke lJ3elu 7, a hoea 1 ke ola ana 0 Lohiau, ame ka heenalu "kaulana loa ana i hee ai ma Haena. Ia Hnaka e hoike net 1 ka moolelo e pili ana 1 ka laua hua kai 0 ka hele ana mai Hawaii mai, ua nui ke aloha i komo iloko 0 na makaainana 1 ka lohe ana mai 1* keie moolelo walohia. "A nolaila," wahi a.Hiiaka 1 hoomau aku 21 1 ke kamailio ana, ua pau ka'u hana 0 ka hele ana mai nei o keia aina malihim, a wehe mai na kukuna 0 ka La nui maka enaena, haalele īho au ia oukou ame ka nani 0 Haena nei. E lawe ana au iaia nei 1 Hawau, e hke no me kana 1 hoike aku nei īmua 0 oukou. Auhea oukou, i pon© ke ka naka 1 ke akua, 1 ka malama 1 ka pono ame na kapu o ke akua, oia hoi 1 kona mau kanawai. A maanei i hai aku au īa oukou, o ka.amaama la, he i'a mohai hala īa. I noho a ku ka pihkia 1 ke kanawai 0 ke akua, ea, a 1 nele i kahi o-uo puaa, alaila, e ka no 1 kahi pua amaama, I ka pau ana o keia mau olelo a Hiiaka, 0 ka wa ia { hookuu īa aku ai 0 ka ahakanaka. Hoi aku la no hoi 0 Lohiau me na aha-alii. A mahope aku no hoi o Hiiaka i hoi aku ai me ke aikane me Wahineomao, a hoea 1 ko laua wahi pupupuhale lauki Mahope iho 0 ka pau ana o ka Hnaka hooponopono ana j na mea apau 0 loko 0 ka hale ua hele aku la laua no ka halealii. ' I laua nei 1 hoea aku ai, ua kuene pono ae la ka noho ana 0 najnea apau me ka piha ihhia no ka wahine mana 0 Huaka, a ia wa i ninau mai ai ke kaikoeke ia Huaka o ia 0 Kahuanui: ' "0 ko olua la keia e hoi aku ai no Hawah? Aloha wale no ka hoi! A e hele pu aku ana ke a]ij m e oe Ina pela ea, 1 waa nui ko oukou e holo ai m e na kanaka hoe. waa no hoi Aole pela,' i pane aku ai o Hiiaka, me ka hoemau 1 waa uuku maiieo m *kou, a na makou no e hoe ko-makou waa. O ka waa au e ke alu 1 haawi mai la, ea, he mau waa una okoa aku no la a makou e painuu akn &j, O kou , wal » apulu waa mai no 0 ke aln la, ua lawa ia no makou e holo aku ai a pae no hoi paha ia Oahu a na makou no hoi .a e nana aku , ko makou wahi e hoe'a aku ai 1 Maui." " Aia no ,a ouk„„," wahi a a k e al,i„ a hine , pa „ e mai kl?', .. Henu,nawabil «>"' ka hahu waa, e iho no e late!" aU "° " " "* * kaU " aI " laau - 6 malte ™- Ua ponoo keia mau olelo a Kahuanui i hoopuka ob, a. īmua o H.«ka, o ko H.iaka hoolale koke L l a tt ke aikane ame ke kane, e hookomo wahi ai lana ol!; t ala moana ka lakou e hele aku ai. Ua ai iho la „' 0 hoi 0 ° Lohiau ame Wahioeomao a maona, ,a wa kauoha ae la o Kahuanui i ka aipuupuu e lawe i kumau poi „ a , , , puau ame kela a me k=,a mea ai I kupono ka £ o ka huakai aumoana. na Makaukau keia mau mea apau, 0 ke ku aP i a « ka huakai a ,ho aku la „ kl 4.^"^

m au kahakai, ua hele a ptha pono 1 na makaainana e kali ana o ka hoea aku o na alii. Oiai o Lohiau ma e hele aku nei, a ia na poe heainoa 0 ke aln ke hea mai la i ka īnoa o ua alii- nei, a ke uwe mai la no hoi ka poe uwe, A hoea lakou nei ika halau waa, e ku mai ana no na kanaka o ke alii me ka makaukau no ka hapai ana i ka waa o ke alii a ]ana i ke kai. 0 ko Hiiana hele aku la no ia iloko o ka halau waa, naaa aku Ia ian waa no lakou, a loaa no hoi, kuhikuhi aku la oia i kana waa 1 makemake ai hq lakou. 0 ka manawa no ia o na hanaka 1 kn aku ai 1 ua waa la a hapai mai la a waiho 1 ka-haone. Kau ae la no hoi o Lohiau a me Wahineomao maluna o ka waa, a hooiliia iho la no hoi ka ukana iluna oka waa, īa wa i olelo mai ai o Lohiau imua oke aikane, o Kauakahiapaoa ame ke kar kuahine o Kahuanui, a pela no hoi me na aln e ae o ka aina "E! ke noho la oukou 1 ka ama ha,nau nei, eia au,me laua nei ke hele nei i kahi o ke aloha. I hele no hoi a i -make au, ea, he nani make ana no ia, ua hooko aku au 1 ke koi a ka mea nana au i hoola ae nei a loaa «a kakou a pau keia halawai ana a hui ana mai ka po mai nei a hoea 1 keia-wa "Aka, 1 ola no hoi au, ea, aole hoi he olelo ana o ia» he mea holo ia ae no o Hawan; a ke holo ae no hoi oukou, enoho mai ana hoi au ilaila, loaa no ko oukou kamaaina o Hawaii. Nolaila, ota ka'u kauoha la oe e knu aikane aloha, e Kauakahiapaoa, o oe ka luna o.Kauai nei a puni. Ia oe ka hooponopono o na mea apau e pono aj na 'lu aroe na kanaka oka aina 0 kau mea malama loa oke kaikuahine nei o kaua ame na kanaka o ka ama, ame ke kumuhula nei a kaua, o Mapu. A i hele hoi au ma keia huakai a'u e hele nei i Ha~ wan me laua nei, a ī loaa ia'u ka pono īlaila, o ko'u kii mai no īa ia oe eke aikane, a o kokaua hoi no ia ī Hawan, aka, 1 hele au i pono ole keia hele ana a'u, alaila, o Kauai iho la no keia nohQ_DO, ai ana no i kalo mo'a, mukiki no ī ka wai o ka niu haohao Nolaila, ho-mai ka īhu a hele ae au mahope o ke aloha." Lele aku la ke kaikuahine me ka uwe hamama ana a honi i ke kaikunane; a pela mai la nō hoi o Kauakahiapaoa,^kumuhula, oia o Mapu ame'fia aln e ae. He KUmakena nuua oia wa. A pau ka ike ana o na alli, aia no hoi na makaamana ke helu mai la i ka moa o ke aiii, o ko Hiiaka pane aku la no ia'imua o na ahi: Auhea oukou e na 'lii e ka ama, rfa au ke iawe nei i ka hoku o oukou no kuu ama 1 ka maki'o ka La o haehae oka pohhinano o Puna Aooe e KaUakahiapaoa, e kali oe ī ko aikane nei, a ī ike oe ī ka nei a puni, pn ke kai poi i ka ama, paa pu na mauna ika uahi a ka ohu, e hoomanao oe, aohe au aika/ie; aohe no hoi a'u mea aloha; alaila, huli ae oe i ko aikane ī ka uka o Puna, ana ke ehu wawae e hai mai i ka puana, a ke hoea oe i' Puna, maipoina oe īka ahau ana i na Huh a'u i a'o iho nei īa oe. A nou hoi e Kahuanuj, t noho oe ike aupuni a e malama ika kanaka, a e hoomaopopo hoi oukou, o laua nei makai nei a owau mauka nei o ka oka ama a hoea no hoi i ko'u wahi e kau aku ai me laua nei. Nolaila, o ke aloha no ko oukon a pau loa." Aole i pau. Wsinetona, lulai hoike akea la ae nei maanei uei i ka po nei, ka olelo hoohplo e pili ana i ka aha~ kuka no ka hke ole o Rusia melapan, ma ka nakusia. Ua waiho ia oe kela nuhou ma ke ano pili oihana o na Eiele Kuhina o lapana me Rusia imua o ke Kuhina o na Mokuaina Knox. 0 keia kekahi ona kuikahi pokole loa ī hanaia īloko o keia au hou, he 237 waie no huaolelo.