Kuokoa Home Rula, Volume VIII, Number 33, 19 August 1910 — KA POINO O KA LAHUI HAWAII NO KE KANAWAI HOOPAE LIMAHANA. [ARTICLE]

KA POINO O KA LAHUI HAWAII NO KE KANAWAI HOOPAE LIMAHANA.

O ke kau koho baloka e hiki mai ana, oia'kekahi o na kau ano nūi loa, oiai ma o na kanawai e hanaia ana i keia Ahaolelo ae ike maoli ia ai ka hopena o na kanaka Hawan. Me ke kanalua ole ke olelo ae, o ka ninau koikoi loa a kakou e noonoo ai ma keia manawa, oia nō ka ninau Hoopae Limahana He mau hanen tausani dala e lilo nei 1 kela ame keia makahiki no ka hoopae ana mai ī na limahana palauekahe poe ma o na dala la a ka lehuleha- i hiki mai ai ia nei, a na lakou e lawe kaili ku aku nei īna wahi hanakakaikahi ī koe iho a kakou e hiki ai ke lawelawe. He manao ka 1 hoopu-wa īa ae, e noi ia aku ana keia Ahaolelo ae, e hoomau aku no ka i keia aho hana pihhua Lahui, Pehea kakou, e ku mahe no anei kakou pela, a e ae aku e hoomau i ka pae mai o na hmahana o na aina-e, a i ole īa, e hoohana anei kakou ī ko kakou mana ma ke ano kupa Amenka—me ka mana o ka haloka īlokoo ko kakou lima, a koho'aku i Ahaolelo e" nana ana ia kakou ī ka lehulehu me ka īmi e hana ia ka pono kaulike no kakou.? 0 ke olohani ma ka makahiki i hala ma na mahiko, he hooiaio ia aia he tausani limahana o ka ama—he pos kupa makaamana hoi i makaukau no ka hana, ma e haawua he uku kupono e ola ai o ka nohorta. E pono no mahiko e i na limahana Amenka malalo o lakou me ka uku hana kupono malalo o lakou, o na mahiko. e hiki ai no k£ uku. Eia na mahiko ke ohi nei iie mau miliona ī kela ame keia makahikt, oiai nae na Hawan ke, nc,ho nei īloko o ka hune, niamuh o ka n?le ī ka hana i hiki ai ke i ko lakou ohana. Ina o na hmahana e hoopaeia nei iloko o. ka aina e noho lakou ma na mahiko, alaila, aoie no paha he mau hoohalahala ana; aka nae, aole peld— ke hadleJe rei I*ktu ma. mahiko, a ī ole la, eoi mai no Honoluiu a lawe aku ina wahi hana ī koe īho mai a kakou aku, Aia ī keia wa ma na uwapo, a ma na wahi e ae īke ia no he lehulehu wale na Kukini e hana nei—ua kaili ī ka mai na Hawan Nolaila, ke ulu nei ka ninan—heaha ka e loaa. ana īna Hawan? He mea maopopo maoli, eta imua o kakou he poino iiui, a e lulumi īa no euanei kakou iloko oia poiro, ke oie ka Ahaolelo e hiki mai ana e hoopakele i ka Lahui. Ua nui ko kakou wa i pahele īa ai. 1 keia manawa, e pono no e hoomaopopo lea kikou, o ka poe a kakou e koho ai, e hoopaa mai ia lakou iho e ku a e hoopakele ia kakou i ki LdHut, - Ma ka Ahaoleio i hala aku, heēhia mau Lukamak*ainana he mau Repubaiika laua—l ku ae me ka wiwo ole a paio aku me ka hahana loa imua o kekahi heluna nm o ka Hale, no ke ku-e ana ī ke Kanawai Hoopae Lim^hana. O keia mau Lunamakaamana, ola 11 J C. ame A. S. Kaleiopu. ' O īaua aelua, ua- ku-e aku i keia biia kanawau 0 na manao hoakaka mai a iaua aku ua kuio a ua like me na olelo waaana. ' kekahi o na mea i olelo ia e laua, e pih ana no ua Kanawai Hoopae Limahana Ja. Wahi a J, C. Cohen i olelo ai: "O ka hooholo ana i keia bila kanawai hoapae limahana, he alahele ia e waiho la ai ma ke pakaukau o na bila auhau apau imua o ka- Hale r keia manawa. O ka hoonui hou ana iho ia elua (2%) pa-keneta auhau maluna o na waiwai loaa i huipuia me na pa-keneta auhau e like me īa ī keia manawa, he mea koikoi maoh nu la no ka lahulehu e auamo ai. Ina kakou e hdonui hou īho ī ka auhau, alaila, o ka ninau e ulu mai ana mahope i oia keia, heaha ka kakou mea e hana ai me keia mau dala hou? E lu aku anei kakou i ke kala uo ka pono ame ka pomaikai o ke Teritore o Hawaii, me na Aupuni Kalana eha o keia Panalaau; a i ole, e lu akii.no anei kakou no ka pono ame ka pomaikai o na hui īmi loaa o ka aiha? E hana anei kakou i kanawai no ka lehulehu holookoa, ka poe na lakou i hoouna ia kakou maanei, a i oīe, e hana anei kakou i kanawai no kekahi poe ona mihona kakajkahi—na poe mahiko hot~ka P oe i ka hoomahuahua aU 1 ,a ® P° maikai ai no Eia anei kakou īa nei no ka n*na ana i ka pouo o na poe mahiko wale no, a i-ele ia, no ka nana ana i ka pono o na kanaka? * No u iho, ke makemake nei wau e hoopaaia ma ka moolelo ko u mau paio ana no ka ieMehu. Ina he mea maikai no kakou ke kokua ana i ke|cahi mahele o ka Lahui, alaila, ke olelo nei _wau e pon<»i e kokuaia ka po« ilihune no ka mea, ke kau mai nei ko lakou manaolana no ko kakou mau kokua ana. No na poe iwaiwai hoi, aole. O oukou hoi e o'u mau hoa Lunamakaaipiha, he mau bila.haawma ka oukou e noonoo ia nei no lea pono o ko oukou mau apana pakahi-eolelo pakahi ana anei oukou O, ua Ike no wau he makemake ko'u mau haku KTna a C^ a L maU UWap0 ' \ raau al » nu ' aupuni ame n* ku loko e ae i mea no lakou e.pono ai. Ua ike no wau ua hookomo wau he mau bila kanawai no ko lakou pono, aka nae, he mau hana hookamaemae wale no ia, he !Tnt a ° U W hanai * ekabi mea nolakou, no ka mea, eia na poe mahiko la k4 miala mai nei no lafe r U P° ma,kai apau-he poe mana maoli keia poe ma . hiko, a he mea makehewa ke ku-e ana ia lakou? na E?£*nn £ 1 ma " ao ° keia bi,a limahana. īke no o ka manao maoli o ka bila oJa keia 000 1 kC,a Sme keia makahiki ma kani o no ka hoopae ana i loko o ka aina nei ma hmahana īlihune mai na aina-e, aka, i mea e hoo-

piha ai i ka aina me tia liipahana j wahj e emi ai o ka ukuhana. Kia 1 keia manawa lie mau hanen ona hmahana i nele me ka hanailoko o ke Tentore i hiki oie ke io«a kd haiw ma na mahiko. Md ki aina 1 piha me nd hmahana uku haahaa, heaha ka e lo<id 1 nd nmahana Amenka o ka auW n n6okeid no duanei oia » pUl,pu 1 ka paia, a eili no auanei maiuna ona ka haawe Kaumaha e nana 1 ka hana me ka uku- hddhaa, 1 hk£ me kd uku hana o ka mea hoopiii waie. Alaiid, ma īa manawa, e ioaa no auanei īna maiiiko na limahana apau a iakou e makemake ai. E emi mau maino auanei ka iakou uku e ai, oi&i no nae ko iakou ia puka epu mahuahua mau ana. Ma ia manawa, eiua miheie ona kanaka e ike īa aku di, oia hoi na poe ona miiiona mahiko ame na hmahanaihhune. No na poe mawaena o keia mau kuiana ia e hiki ole no id lakou ke noonoo nia ke Teritore Ina iie manao hoapono ko na mahiko, a he manao kokud 1 ka iehuiehu, aidiia, e pono īa lakou e lawe ī keia mdu dala nui e manao īa nei e iu 1 keld ame keia makahiki no ka ana mai 1 nd limahdnd hune o na aina-e; a e hoohana īa mau ddla ma ka hooniahuahua ana i ka uku ī hiki ai ma iimahana Amenka ke hana. Ua oieloia ae no elua wdie no mdkdhiki ka loihi o ka man%Wd ī makenukeia ai o keia kanawai; aka nae, e ike ana oukou o keia nj ka īpuka e hemo hamama ai o keu nmau. lna kakou e pila, e noi ia ana ka Ahaolelo e hiki mai ana, e hoomau aku ī keia Kanawai e like me na mea ī oleloia ae e kekahi o na poe haiolelo ma ka hiiawai i milamaia ma keia keena ma ke ahiahi Poakahi i hala. E pono kakou e hoao e hookomo mai 1 na poe e hiki ke hoopomaikai 1 ke Teriton.- īa poe hoopukapuka, na poe mdhiai, a i ole, na poe kalepd, aoJe hoi okd hoohlo ī ko Kakou mokupum nam, ī kahua hoolulu no na lopa o Europa. He poao no kjL anie keia k inaka Hawau maloko o keia Haie e nana u mua. Ii poi:o ia e heluheiu īna hua palapaia i kdkou ia nm ka paia, iie mrii hua palapaia 1 hoomalamalanii īa nie ke aln i hiki i a ī keiā'ke heluhiiu ms ka aioakalu, oia hoi, "O ka hoopae ana Ina liihune o na aina-e, ka haawi uio ana la 1 kou pono koho baioka." Owai kc noho ma keia mau noho e hana ī ke kanawai ma keia mau nidkdhiki e hiki mai ana 1 na lakou e hookomo ia ma ka aina nei? iCe kau leo aku nei wau id e nooneo loa oukou me ke akahele mamua o ke kohu ana no kekahi kumuhana he kumuhana hoi e hookau ana īioko o na niaknlnki pokole wale no, t ka pomo mdluna īho o oukou." O Kaleiopu, oia ka mea haiolelo mua o ka auwina la, ma ka wa i noonoo īa ai o ua bila kanawai hoopae limahana nei. Ua hoakaka ae oia, aole ī komo īioko o n* Lanahoo mdlu o ke Komite Waiwai ame ke Komiie Muhui, ka make.nake e hookomo i ua kdnawai ia, a ua iiaawnaaku na kekahi mea okoa aku e pela lloko nae o elua la, ua ioii ko lata manao. Aole ī maopopo id Kaieiopu ke kumu. Ua wehewehe ae oia ī ke ano o ka biU e hke me kana ī ike ai. Ua manao oia e liiki mai anu k,i ld e hiki ole ai ke-hookoia ke kanawai, oui i keia m.,nawa no aole hiki ke hookoia ke kanawdi auhau maluna o ka Hui Kaa Uwiia Ona Hui Oiliana aole he waiwai ioaa, ke uku ole nei lakou i ka auhau waiwai loa*, Lka nae, o keia ame keia kanaka e paa oihana nei, ke uku nei i kona auhau waiwai loaa. 0 ka bila kana\yai hoopae hmahana, «.ole ia e heokomo mai ana ī na limahana waie no o Europa, aka o.na limahana mai na wahi apau oka honua. Ua oleloia ma ka bila kanawai He ekoiu hapaha oka loaa e hoohanaia no ka hoopae limahana, a ( he hookahi hapaha no na hana hoopakele ina kumu waiwai oka ai na ' Heaha ka pomaikai e loaa Ina makaainana mdloko o keia kanawai? Aole hookahi Aole hookahi keneta e loaa i na limahana Amenka mailōko mai o keia haawina, a o ke kuleana kuokoa o ke kanaka hana e loaa īaia he haawina pomaika mai ka waihona o ka lehulehu e nalohia loa aku no īa. Ua olelo ae o Kaleiopu, he nui loa na Hawan 1 hiki h . ana "I 3 na mahiko i na.e loaa ka uku kupono Nona iho, aoleno ehoohalahalaoia e lawe i ka hana no ke hapaha oka la. Oka manao nae ona poe mahiko, e nui hewahewa ko lakou loaa no ka uku hana haahaa -*ioa. i manawa » eia na hale kula ua piha ku. No keaha? Aoie anei no ka mea ke hoohoihoi ia rei ka heopae hmahana. oka oka hoomau ana i neīa mea o ka hoopae limahana, oia no ka hoonui ioa ana ī na keiki, ao ka nui loa ana mai o na keiki, oia no ka nui loa ae o a auhau nona e uku ai. a no na makaainana okoa ae e uku ai, ana h ?. ike , ae ? Kaleiopu, he papa helu e hoakaka 1 ka Ph mahuahua mau o nalahui apau ma o kaheluna o naliauinanl ma na hale kula. koe naena Hawan—e ™M n f° hoakaka oka nui ona limahana ekomo nei iloko o ka ainakekumu,a mamuii Ua hoike ae ola ma ka Hale e holo ma paha e hoomau ia ka emi ana oka t e h °° PaU P " na ' ana ° Owau leekahi, wahi a Kaleiopu, i ku-e ike kanawn hoopaelimahanao kaM. H. 1905, a eia wau i ke.a la ke wake «ri W Wal pae llmahana , ake make nei hoi e hoopaaia peia ma ka moolelo oka Hale kartawa? ei W&U 6 P3e l0& ,a ka n ° ono ° ia ana 0 keia bila k#»ia 6 "° me ka hoohewa hewa ole, ua hoike Lun anwkaawana a elua ma ke akea he mau hoalo ha oiaio laua a elua e paio ana no kapono o na kanaka HaO lau a elua, he mau kauwa makaukau a wiwoole a ka | U maU , C paio hou no kakou *'" na e hoouna hou S £ t l^ e ~ a Ahaolel ° e hiki mai .na, nnl w'i ? hen ' n ° ke Senate ame Hon - A - S. ke a,e Lunamakaainana, ua ioaa ika Lahui Hawaii he mau koa wjwo ole ma kela ame keiaHalekau e naToām»i»' " ak " ak * na 'ka P ono oka aina; a nolaila, e na hoa makaainana, he mea pono loa no keia ame keia REPUBALIKA OIAIO.