Kuokoa Home Rula, Volume VIII, Number 46, 18 November 1910 — HE MOOLELO HOONI PUUWAI NO KA EUEU KAPUNOHUULA Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae. [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONI PUUWAI NO KA EUEU KAPUNOHUULA

Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae.

MOKUNA II (fle Nanea e Hooulumaluekie ai nu Hawaii.) I ka pahemo ana iho o ka puaa ma ka Lihauula hii ana, oka wa no la 1 puni ae ai ua Kalamaliiloa nei 1 ka ua koko ame na anuenue e pio ana ma o a maanei ona, a ke kui la ka hekih me ka īkaika a olapa no hoi ka uwila. I ka ike ana o Lihauula i keiamau hoailonae ku nei mua o kona ala, ame kona hoaa ana ī kahi puaa, i kela wa no o kona hoi aku la no ia noka hale. I kona hoea ana i ka hale, ua hana īho la oia 1 ka īmu no ka puaa, a makaukau ka īmu a « no hoi, la wa o Kauilapeelani 1 hele mai ai a hui me~ke kane me Lihauula, a ninau mai la no hoi oia 1 ke kane, no kana huakai 1 hele ai 1 kai, ame ka manao o* ka imu a ke kane e hana la. Aole he leo pane a Lihauula 1 ka ninau a ka wahine Oia hele no hoi īa a enaena ka imu, o ko Lihauula hopu aku la no hoi 1 ka puaa hiwa paa, o kona umi iho la no īa a make ua puaa nei, hana keia a pau a nemo maikai a kalua, kah aku la keia o ka mo'a mai, aole no hoi liuwa Ie ia kall ana aku ona, o kona hele aku Ia no īa a huai ae la i ua īmu nei ana, v ke kaawale ana ae o ke kauwewe ma o a maanei o ka imu, īke īho la oia ua mo'a maikai ka mo'a ana a ka puaa. 0 kona hana iho la no ia aku īloko oke pa, ia wa huh ae la oia a komo īloko o ka hale,.a hopu aela i awa a hana keia aku iloko oka apu awa, o kona puka aku la no īa mat ka hale aku me ka apti awa a ku ana iwaho, a hahau mua iho la i ka hale a pau, o kona kaha aku Ia no ia īho aku la no kahi a Kalanialuloa e noho ana me kana poe ame na kahu.i kahakai. Ta Uhauula i hoea aku ai īmua o Kalanialiiloa, ua kukuli īho la oia ma ke alo o ke keiki alii a kanaenae aku la i keia mele, penei: 1 O Kalanialnloa 2 0 Kahauohalawa 3 He mau aiii pulua-e—Elua—la 4 0 Keaweulaokalani 5 Ko olua kup'una 6 Hanau kea kalani 7 Ahe hiwauli no Lanimaomao 8 I'a kea kalani—a he Keawe 9 I'a u-u-no-e Kamahuilani 10 Ha i'a mamaka —a ona kula-e- a II Mai ana hoi—e 12 Ika nuu kapu no Wailua-nui-hoano e kalani 13 He lam —e hele i ouli ala 14 He kapu ka pua ki īka nuku—e 15 0 hele loa ika po, a auwe —a 16 Hamahamau hawa-nawana ka olelo 17 He puana no ehukai a kalam—a 18 He wahine lau-a-lau, he "aln n 19 He akua ka hoa nana \ a'e ke kai 20 Ihi īke kat kolea, lele ole ka wahine 21 0 kalani o Kauluhinalo opaia—e 22 Kapu kui lua } kui kolu,opaia—e 23 He wahine nana ī holo o Kaieie waho 24 Ika opihi aluhee o Uluoma 25 Ke popoi ala ina papali aa 26 oka lae o Kaena—e īke Kewekalani 27 O Kauluhinalo no ko olua ku kapu 28 Ahe kapu hoi o Kalanialnloa 29 O Kahauohalawa ka, n, he 11 30 Mai loko mai o Holoholokukalani 31 Olapa ka uwila, kui ka hekili, alala 32 Ke olai hanau o Kapunohuula 33 Kalani-o>Mdlukahauliko 34 Makani'Waiopua o Konolea 35 Lai kupuna ika hao aka Hoolua 36 0 Maluikahauliko, Kahiukapeku 37 Aiala o Kalanialiiloa—e 38 O Kahauohala.wa —e 39 He may papa no Makaiwa 40 Ēkalaeku 41 E kala hele 42 5- kala īke 43 E kala uweke 44 la'u i'a Lihauula panee īmua 45 I aui i hope, he ai īka hale, 46 He ī'a īka hale, a moe aao 47 Hele ke keikialu akua 48 0 Lani opo —e 49 I moe ike ahu a Lihauula 50 Ika nioloolo o Namakaokalani—e. I ka pau ana o keia kanaenae a Lihauula, o kona hu h ae la no ia imua o Kalanialiiloa a olelo aku la: "E ke aln, e hoi no ka hale. He ai i ka hale, he moena a he kapa i ka hale. Eke Mn, e ui, e kaha, e anau i kauhale. E huki na waa i uka nei, e pae na waa aia ke kihi okaLa ī Lehua, a pae"mai hoi na waa t> kt alii ea, alaila hoi ae." (A noa-a).

Pau no keia mau olelo a Lihauula īmua o Kalanialnloa. o kona makaukau ae la no laekua boj' Ia Lihauula e hoi la 5 ua huh ae la Kalanialiiloa a olelo aku la 1 kona mau kanaka i kat ana aku* Auhea oukou e o'u mau hoa o ka au ana mai nei o keia kai a pela no hoi oukou e kuu mau kahu. E lawe ae kahi o oukou i keia wahi puaa, a haawi aku 1 ke kamaaina o ka hale ke hoea aku kakou, o kekahi, e lawe i mau holo ai na kakou, ame na umeke no, ame na eke awa. Ia lohe ana ona kanaka 1 keia mau olelo a ko lakou haku alu' opio, oia o Kalanialnloa, oka eleu ae la no ia o lakou īa mau mea a pau, a oopu ia ae la e na kanaka a paa a makaukau lakou no ka pn i ka hale o kamaaina. A tke o Kalanialiiloa aohe hemahema i koe o kona huh ae la no ia me kona poe kanaka a hoi aui aku no kauhale. Ika hoea arla aku o Kalanialiiloa me kona poe no kauhale, ua makaukau na mea apau o ka hale, a e piha ana na kanaka, o na kane ame na wahme, a hookomo loa aku la o Lihauula i ka hale Mua i a Kalanialnloa, a oka nui no hoi mawaho, he nam o waho a he nu! no na hale. I ke kuu ana īho o ka nae o 5a hoea ana aku o lakou nei, ia wa i haaWi ahu ai kekahi kahu o Kalanialnloa i ka puaa 1 pahemo ai mai ka hma iho o Lihauula i lawe ai imua o Kalanialiiloa»ma~ke ano mohai. E ae mai nae hoi oukou e ka mea heluhelu i kou mea kakau nei e hoakaka iki aku ma keia wahi. Ua maopopo « oukou ma ka Helu 42 o ka kakou Hiwahiwa nei, i puaku ai 0 keia ka mea e pil, ana , pahemo aoa o ka puaa maika-lima aku o Lihauula, ? hoaa ai oia. He mea oiaio, i ka pahemo ana iho o ka puaaniai ka Lihauula paa ana, ua holo pololei aku la ua wahi puaa nei ama ka aoao hema o a moe iho la. I keia holo ana o ua wahi puaa nei a moe ma ka aoao hema o Kalaniahiloa, o ka make loa ,ho !a no ia o ua wahi puaa nei. A mamuli o ka paa ana i ka ua koko ame ke anuftnue e uhi paa ana, pela iho la q Lihauula i } ke ole ai ,ka hana a ka puaa o ka holo ana a moe ai ma ka aoao o Ka* lamaUiloa, a k*kou naee ka me heluhelu e huli ae ai a fiana aku i kahi kahu i haawi aku ai ika puaa la Lihau. ula, I ka haawi ana aku o kahi kahu o Kalanialuloa i ua wahi puaa nei ia Lihauula, u a komo iho la ka manao hoo maloka la Lihauula, a i iho la ua 0 Lihauula .aia iho he kupana ka holo ana o keia wahi puaa a make ,mua oke keiki aln mai o Kauai A ia no hoi ka nunao hoohuoi i ke kupanaha o ka hana o k*ht puaa, me kona manao no,ua hoi no kahipuaa t kauhale, ela a oia no ho, kona ku£>u p ka hoi ana e kalua puaa, Aole i pan