Kuokoa Home Rula, Volume VIII, Number 47, 25 November 1910 — Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele [ARTICLE]

Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele

hooporj),opono hou, ia 4tUbt me na maawe Moolei Hiiaha a ko Hawaii ame Mauu MOKUNA IV Hoomakaukau o Hiiaka-i-ka-poh-o-Pele "no ke Kii ANA IA LOHIAU—KA H»LK PU ANA MB PAUPALAE Halawaī me Wahiniom\o— Pau na Poo na Akua Panaewa ks Okiia e Hiiaka: | hoomauia] "Kal oka mea pilikia o keia \vahi la, M i pane mai ai ke kaaaka, nana oia i ninau mai mamua o kona alo. "AoEē'wai maoli o keiāTwahi, he wai kai, ahe wai i kār maka oka opua ko makou jnau wai īa e noho nei o keia wahi. He ole keia." Alaila, olelo aku la o Hiiaka. "He aina wai keia, ?. oka hele no ia oka wai mai Waimanalo mai a hoea i Waialua." "He wai o Waimanalo nei, he wai o Waiafiae mai» a hiki 1 Waialua. O ko Waialua nae, oia ka aina o Waia, ke keiki a Haloa me Kinamānoulu'" "0 ka wai o keia wahi, aia.ilalo o ka kumu one e waiho mai la i kela ahua palahalaha: A e hele kakou i kuhikuhi aku ai au oukou i ua wai nei o ka aina o oukou. 0 ko lakou neiliele aku la no ia a hoea i kekahipala"hala ma ka huli mauka o Keawaula,ma ka hema ae o na kumu niu eku nei ma īa wahi i keia wa, a maluna īki aku paha o ka huli wai o Lina 1 keia wahi, ku iho la o Hhaka a olelo aku la j na kanaka eku mai ana: " Eia ka wai a kō oukou mau kupuna ī noho i keia aina o Keawaula nei. He wai ono keiā, aka; he wai ka'ika'i poi nae, a lje wai ukuhi hoi iloko o na hue." " E wawahi oukou i keia papa kumu one, a nee ka eli ana a hala i lalō', oka loaa no ia o ka wai ono." O ka no ia o Hiiaka i unu ae ai i ka pa'u ona a hoea maluna ae o kona poohiwi akau, a o kona uhau iho la no ia iluna o ka papa kumu one manoanoa. He halulu ana, he owa ana, he naue ana o ka honua ka na mea apau o ka lohe ana ame ka īke ana iho, emo ole hamama ana kekahi lua hohonu ma kahi i p» iho ai i ka pa'u o Hiiakaikapohopele. Au wa olelo aku ]a oia ina kanaka: "Eia ka waha oka hue wai o oukou, 'A k§ lohe aku la no oukou i ka owe o ka Wai malalo ae t "Eia keia wai ke kahe nei malalo p ka honua a puka 1 waena moana o Kaieiewaho/' "O keia piana wai, ka mana wai pna kahawai eha o Kaena, hut hke lakou apau ma ia wahi/' Nolaila, eia au ke h«le pei ; a mai poina oukou i kuu' wahi kauoha no ke kaikamahine a kako»." J Pau no keia mau olelo a Hnaka, o4jona h#l# Ja no ia a hui iho la me ke aikane ame ke ā hDO»j£jt£ aku la e olelo ia lakou: "Makai nei no oukou, a mauka aku nei nohoi au e hele au" ona kamaaipa hfl! kei.a p Keawaula, ua o j e l o a k u j a ia Lohiau ma e kau i luna o ka waa, a na lakou e auomo' aku i ka waa o laua i ke kai, _ A iia kao se la lakou maluna oka waa, aua hapaf ja ae la nohoi ua vaa fl?i §na kan&ka ahn ia ae la ma kp lakou tuau lima. ' Oia hele J(uu iks kai, a paanohpi p $Vahineomao i karia ia && j hea aku ai o Hiia}ca i MwW kau ona Qia! hue ke kai o kona, olapa ku ka hoe'i kai Koolau," ooe hoi, q aikane ouli ka hoe, o ke one opiopio, a o Makua ka paena waa. oka wa no ia o W.ahipjepfliap i «i i kana mapuna hoe/ mua ma ka aoao afcau pka $ ff ohp; ma ka hema o ka waa, kolijiliu )yal,e apa la)cou n,ei i >vaju> hlo, mai ka ike aku a kai»aaina o uka nei o Keawaula, A ae la ua poe nei ia lakou (ho; «'He keu ka hoi kela a ka wafaipa ikaika nui wale i ke kula'i hoe/' Hala ka waa no ka moana, 0 ko Hiiaka hele mai la no ia mauka a hoea i ke one opiopio o Makua. Ike mai la nohoi ia i 'na kane aroe na wahipe ua hele a ohu Ika maile laulii Koiahi. He u'? mii hpi k*u,| . liia nei no e hele ana, ike aku l a .keia ia mau ho»hanau e noho mai ana j k* uka iu 0 na pali, oia hoi o Ma ' le au l» ame a hu ae, la kona alpha »0 ia mau hoahanau, a 0 k6Ba wano ia i hapai ae aj i keiakan», enae: KAU 143 0 KA MOOLELO U HIIAKA. 1 Aloha wale hoi olua ena wahint-„ 2 Eno wahine noho kuahiwi, kualeno-e 3 E Maile laulii me Koiahi hoi-e 4 Ua pulu elo >vale olua la, 5 Ike kilikilihau o Kaala~e 6 Aala mai Ia ka Maile lauhllu 7 • Hoolalawe 1 ke kino 0 ke aloha & Aloha olua e noho mai Ia 1 ke anu 9 Eta no au ke hoi nei— Ma ka la aku inehinei ka la ai Pelehu ona haole ka la Hoalohaloha (Thariks-givine).

10 Aloha olun-ei Alo—h» Hoon.au aku 1» no M» »ka hele ana a , katll , aka aha e lehau ana ika aeone, a haa>vi aku Ja keia i aloJia ia lakou: "Aooai wale oujfpu £ nonoho mai nei 1 ke one opiopio 0 ka ama aloha, ea!" 9k? )»K e m , ai la nohoi ua poe nei 1 ko lakou akha pe «Jial«Juni, ea?» "Ae. Hem.lihmi keia o ka hoi ana npi l a Hawa». £wi |aiJa keia oka hele ana la a ho ( ea iho la ia nei." f, S fcaja }ijg fcp'u noho ana pie ko'u mau hoa l* Oafcv wi, ama o 0 lau nap ma}spi} h§]p '* a hoea.. ka J ae 0 Kaena", g mB i i p ij a jcp hplp ana ae a hala loa no Kaual. "A o ko'u mau hoahele eia aku maluna mai o ' kela waa e pae mai la no kaha ene 0 oukou. Ake īke aku nei gu , 9fiou jjana he yih mahe. Aloha noho, ka weh, p ka aiija," *'' e»„ a 'l A l ko , a «i n ." 0 Me ana mai nei » hoea I puai a hoi mai la? in.naumaia, kekah, po e 0 j ttfcoo Wa nei, r M . lna ?'"? s "" l a n ° ho ' keia mc k * > ak u: Aia ko'u *f*' U l b ' k « a ke »nao na Mi> o Keaau e |, ke noho, me na hala oko oukou Keaau nei, 0 puna paia ala ika hala ko'u i l„he ouko« . ea 06 eka ' n '"au ma, ai ua poe npi me k» hoomm '»«»." "Aja hoi a pae m a, ho, o'u mau hpa-aukai j ukane, pka a,n a , e s , ala.la, («mau W ah, aj oukou a hele aku 0 ke kai lpa," ' Aole nohoi emo, p a e.niai la o Wahmeomao ma i kaft one 0 Makua, Miki aku la na kamaaina, pa a a lilo a kau ana ka wa a i u fca ok a aj na> ' P 110 a aku Uu * P° e fcamasina nei 0 Makua, he poe lL W n P ° e maUh,ni ekolu ' 0 ka mahhini Uiua no 1 hoe* mai ai, oia ka wahine u'i loā a lakou e īke nei, aohe oiu iua ma k a lakou hoomaopaopo. Sleu ae l a «a poe nei p Makua, make ka puaa kau ul3 1 ke , ah '' hoowali ' uwala punapuna Holo na wahine ame na kane i ka luu wana, ku? no' ku il^ko P ona r? hl hUa ma ' h ° oWeke na hauke "ke a Jtu iJoko ona pa iaau, ame na kilu puniu. Ua wehe maoH ae la na kamaaina 0 Makua he aha ama hoohpa mahhmi. A makaukau na papaaina nohn iho fapa mahhim me na kamaaina e hoonuu 1 na ono kuhikuhinia 1 hoomakaukau ia. Aole i pan