Kuokoa Home Rula, Volume VIII, Number 50, 16 December 1910 — HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA

Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae

MOKUNA 11. (He Namn e. Hoouhtnialuthie «i na Hawau ) Nolaila, eka makamaka lieluhelu, manihh o kela kumu i haalele ai*o Lihauula ma īa Nuhau, a hoi ai 1 Kuaihelan.t, a h3,alele 1 kana wahine ia Kauilapeelani e noho ia Niihau. I ka ike aaa mai o na maka ka poe o Waimea iko lakou nei pae ana aku, a ua ikepu mai lalakou 1 ka u'i o Nuhau, ua heie wale a nonoulaxvale ka la o Mana, a ua hookaoaoo'io poao ke keiki aln o ka wai ula ilihia o Waimea me keia mele 1 puana la ae ai I aka hehe ia kaht ohia, Ke kai kaili 1 ka leho la lilo o Waipunalau, Aohe makua ika la o kuu aloha, Ua nokeia i ka makani puuokapele o Mana, A luhe i ka unuunu a Kalawakua, Inu halale 1 ka wai kuauhoe, Ua haehaeia e ke keiki kia manu,o Kanealohi, A like a like me Lohiauipo o Haena, Kuu ipo lei Ina ulu hua i ka hapapa, Mai papa 1 ka naulu e noho iho, E oe,— e noho īho, ua helo ka lehua, Ua wili aku la, me ka pua nui, Hakt kanawao 1 ka moana, E holo-— a— la, Ike o ka ]u iehua ia a ka manu, 0 ka iala me ka īhma ka nahele aloha e. A ma keia wahi eka makamaka heiuhelu 1 olelo la ai ika paakiki o keia mea o na ho hou 1 kmohi 1 ka hoolakalaka ana, he manawa loihi e hoolakal?k ai, alaila laka, oia hoi aia no a ao pone la e kamea nana e ao, pela no ua mau opua net e hoinikmiki ala 1 kahi ame kahi o laua. Ike kau ana ona waa 1 uka o ka aina 1 kahi moloo, ua hoi aku lu kela ame keia mea, me na kukaa meena makoloa no ko lakou mau hale īho o Waimea O' ke keikl alii no hoi no koha-hale me kana malihini nui Ua luhe 1 ka wai a ka nalu, Aohe wahi hoohalahala a ka mikioi, I.na apo vrai a kamuwai, Noho nanea i kaha o Waiolono, Hoolono i na mea hou a hiki mai, 0 Lihauula no Kanehunamoku, Ma keia noho ana o Kalaniainloa ae kana wah.ne me Kapuaokalam i Waimea, a hala he mau anahulu ia noho ana o laua me ka pa mau o ka īli pahee o ua u'i nei 0 Niihau ī ka wai d Wailua, uā loaa aku la.ia laua nei ka lQno ua h\alele o Lihauula la Niihau, ua hoi ī Kuaihe* lani, a haalele ia Kauilapeejam. 1 keia lohe ana o Kalanialnloa ua hoi o Lih&unla i Kanehiinamoku, ua kukailio la laua nei ī ka laua irea e mea e hana ai, a hooholo iho la laua, o Kalamaluloa ke holo hou i Nhhau no ke kn ana ia Kauilapeelam. Ia wa ua inakaukau iho la o no ke ku ana la Kauilupeelani. Ike kakahiaka nui wale u a haalele iho la o Kalamaluloa nei ia Kauai. Oia holo no hoi ka waa,o ua Kalanialiiloa net a pae i Niihau, ua pn aku la keia a hoea 1 Puuwai kahi o ka makuahonowai wahine o Kauilapeelani e noho ana. Oia hel& no hoi ko ia neia a hoea i ka hale e noho mai ana no ua makuahonowai nei ona, a ike mai la no hoi o Kauilapeelani i ka hunona keiki i ka hoea ana aku, pa~e mai la no hoi ko ] ala leo, hea— ma— i ] a , o oe mai laJca ia?. a komo no hoi keia iloko oka hale, a lele no hoi a honi i ka ihu o ka makuahme makuahenowai A kuu no hoi ka nae oia hiki ana aku, pai mai Ia no hoi ka lima o ka makuahiae makuahunowai, "e ai mamUi > ka oielo, aia hoi a piha aku ka' houpo ea a}aila, huai ka olelo " ' wa eleu aku la o Kauilaneelani a makaukau ka pap 4 aina, haule iho la ua Kalanialuloa nei a haupa i na ono,i ia mii la aka makuUhine, ke iho l a ko nei manamanahma, he elua ia okaho e kau la a ake kau ana oua Kalanialiiloa nei i ka puu o kipu 'eia ka kuonoono pono o Ku>iaimoana ' A maona ua KalanialiUoa nei, a pau aku la no hoi na aipu ika lawe, noho iho la laua nei a hoonanea ,ki a kuu ka maona, la manawa i.olelo aku ai 0 Kalanialuka i «a makuamne malcuahog.owai, ia Kauilapeelam "Hiki ae ka lono io maua la, ua ha«lele ma: 0 Li hauula ia Niihau nei, a haalele pu mai lāToe e kuu d0 ? lohe f a , ° maUl Ua hOl ° , K&nehunamoku, oia kekumu o keia huakai o ka au ana Iku mai la au ia oe e ho, kaua , . Ae mai la n 0 hoi a KauiJapee]anj, , kera manao 0 ka nleln nil: hoalu iki paha ko kiua hoa a kakahiaka o k a I a apopo f alaila, hoi kaUa, no ka mea ua kahikole ka Ja,"

Ua aeaku la no hoi o Kalanialnloa 1 ka iranao o ka makuahine Oia noho no hoi ko laua nei a po īa la, hiule īho laua nei hiamoe, oia hiamoe ko laua nei a wa~ n uj, ala ae nei o Kalanialuloa a puk d aku nei i waho o Wa hale, huli ae nei keia a ike aku nei i ka Hoku Loa ua kiekie loa īiuna, komo hou aku nei keia īloko o ba!e i hoalaaku nei i ka makualnne makuahmewa), a ala ue la oia, olelo aku la o Kalaiiiahiloa, "Emakaukau kaua, ua k«, Heku Kn q , e īluna, hooponopono īa mai kou mau wahi opeope e Lwe aka ai, i na he mea lawe kekahi." oka eleu aku Ia no ia o ua makuahine nei i kona nnu opeope a ku, k 0 Kalanl'aluloa lalau aku la no la ika opeopeoka maknahinea paa a ka iima, o ko laua iho mai la no la a kahi o ka waa, a kaa laua nei, 0 ka pane a Ia no ia 0 Kalaniainloa ika v»aa a J*na ana Ike kaf a no Kauai ka pae ana o ko laiu nei w f ia Ika hiki ana o laua nei i Kauai, ua hoi aku ia laua nei a hoea i Waimea, a ike mai I a ke kaikamahine o Kapuaokalani i ka makuahine.ia Kau»lapeelani i ka hoea ana aku nne Kalanialnloa, U a holo mai la lee kaikamahine a-hom i ka makuahme, me na waimaka kiheahea ana ma na papalma, no ke aloha i ka makuahme i ka haaleleia e kdne e Llhauu *a ī Niihau, <iohe hoi oka hot i Kuaihelani lawe pu hoi t ka wahine. Ma keia noho ana o lakou ne, » ha |a he anahulu o ka noho ana i Waimea, anu kekahi la, ua hoi , ° K * l T llo * me ka * ahlne rae Kapuaolealam a meka makuahineo laua me KauUapeelani, a noho i Wailua. 1 keia noho ana aku o lakou nei i W fi ilua ke hom wale ala no iaua nei i ke ala ona lau nnhele apau o ke uahiwi, e laa ka mule, ka hala, ka hinuno, ka iauae, 0 na ala like ole apau o ke kuahiwi A.ia na hoi ua nnu malihini nei o Nijhau k e pa mau maka'e kam ° Wa,lua ' aoho a kol»« amau maka e kamawae ai, ua nei ja mai a kokoke im U a o ko iaua *a» aio a hookah, no ho, han, a „a „>, nei oNnha" omoKapuaokHlon,, oka auau mm , pl|o „ 0 ka i-aau-ana y -hoi—ae la. no-o- k-a neho mm ke kane, - a -leie - la . kda a™akaal 0 ka kane lomi iho la, a hala ae ana ia la, a pela r »ku anii ua la.