Kuokoa Home Rula, Volume IX, Number 25, 23 June 1911 — KA MOOLELO NO KA MAKUIKA O ke kakela Mauna KE ALAKAI WIWO OLE O NA POWA O A WAOAKUA O AUKEKULIA A I OLE KA PAIO ANA NO KE ALOHA [ARTICLE]

KA MOOLELO NO KA MAKUIKA O ke kakela Mauna

KE ALAKAI WIWO OLE O NA POWA O A WAOAKUA O AUKEKULIA

A I OLE KA PAIO ANA NO KE ALOHA

MOKUN\ VI Aole, aole au e uwe an i'" wah'i <\ Leinani 1 p<int" krke <\ku ,>i A no, e nana t iku au i ka nui o kou makai'kau m<\ ka ike pela \ kau Kaawma. Ke man 10 nei au, ua hiki \a oe ke pela, ke houo oe e hoopuka 1 ka huaolelo l'o p°kl " "O, ua hiki loa la'u īa, ae, Po-}_c 11," i^ien.u.i 0 Aiol Ou ka Mele, ke ka'kamahine maUima h f .it e kdpa m.iu ai k\ c\san Rue he pupoki - — Ua okioeeAiol' "Ae, hemuku ole piha m ea ' aka, he kaikemahine eluolu oia ti a na ano apau, n rmuli o ko lau.i hoopaapaa inau, ua kahea ak n r i\ i Lede Rue, he popoki, a oia koi a kmni i mho Ute n me īa maloko o ke Kakela Mauua O n> poe apau a Cc«san Rue i hoihoi ole ai, aole lakou e )oihi nnloko nei K> Lna nei ko'u muiaO, uie Ka hinu pai'painho ana < e o S" iol, he maktmake o Ri e ia oe e M,;s Gr ihame aloha MOKUNA VII Ua pihol < ae la ka h apuni, ua hn niai ka Ale - kuika, ka līaku hoi o ke Kakela Mauna, a ua hlo hi i i mea kamaiiio nui la a palpohao no hoi laheu no keia hoi ana maime ka mahui mua ole īa 0 ke kumu keia o na pee 1 he!e mai ai m ke Kakela nei, no ka ike a"?ia ī ka Makuka. A ma kekahi auma la, oiai o Leinani e neho ana ma ka puka amam o kona rumi, ua īke aku la oia i ke konno ana mai o na kaa lio me na poe kaikamahme opiopio tr.e na makua, no ka ike ana i ka Makuika Uahloaela ke Kakela Mauna mai kona kulana anoano, ī he me e kte īa ana na leo hauoll, na kauwa hoi e holoke ana ma o a maanei, na kahu lio hoi e makaala ana ī na ho o ka poe e kipa mai ana maloko o ke Kakela, he mea hoi ana i ike mua ole mamua i kcra manawa e noho ana malaila Maloko no o kona rumi ī ai ai oia ī kona ama < wakea, a īaia e noho ana ma ka puka aniam me ka bukt ma kona hma, a e nana ana oia la loko o ka paka, i na kaa o kela ame keia ano e komo mai ana, ame na malapua ī hoo maemaeia a pum ka paka ma kahi a kona maka e ike aku ana. 0 Haku Arol hoi, eia eia iloko o ka rumi hoonanea e kokua ana ī ka Makuika no ki hookipa ana mai i na hoaloha i kipa mai e īke j ka Makuika. Ua kahikoia o Aiol me kona kahiko \ele\eta palu, no ka malama ana i kona' kulana hanohano. He eono Ia mai kela Ia i loaa aku ai ka Makuika īa Lede Rue e ai ana ī kona aina\kakahraka ir.e Lemamaoh aku hoi ī kona hh ia Lemani, t !t ka o Lemam i īho īlalo a launa pu me ke Kaunawahme, ua noho paa īho Ia no oia īloko o kona rumi, koe wale no na hora kula ī ke kakahiaka ma ka rumi kula no ke a'o ar.a ia Arol 1 na hora o ka auina la, e hele ana oia ī ka holoholo maloko o ka paka o ke Kakela me Aro) 5 a i kekahi rrauawa maluna o ke kaalio ī hookaawaleia no laua i kekahi manawa, o ka hapanui no nae o ko Leinam ame Arol, ua noho no maluko o ka rumi kula no ke a'o āaa īa Arol. Ma'nope o keia manawa kula, oia ka wa o Arol e a hui aku a\ me ke Kaunawahme ame Ltde Rue o ka rumi hoonanea, a hoi no o Lemani no kona eumi I na la apau e hoouna mau ana ke Kaunawahme i se kauwae kn la Lemam e iho.mai ilaio me kkou no ka lioohala mau hora hana ole, aka ? a c )e o Leipmi i iha aku I ke kolu o ka la, va iho aku'ia 0 Ltmali ilalo o ka rumi ama no ka ai ana i kona a.na ahiahi, ūa la ahiahi nae, ioie ka Mikuika ma ke Kakeia, oiaj ua pmoia mai oia e Haku Ell.ot no kona paina ana e ia ia ahuhi m:i kona hoene Ma keia ahiahi, ua ohaoha aku o Lede Rue ia Leiam ma iee pakaakau me he ala he hookahi wai o ka hke no ka ulo loa o ieo ke Kaunawahme noonoo no kana ke' l ki M-ikuika, ua ike ole 0 « , na hana hookamam a M'ei a Le i? Rje la Lemani. a ni e j loi Ula

ke pu auuanu niiiW4eild uua ame Htde Ru ° Lemani e ike ole ana i k i M<ikuik<t, e !d e pi ( \ irc ana naeou mai īa kauwa mai, I na k.ikahiaka apau e i,Ke mau ana oia i ka Meikuika mamua o ka aina kakahiaka e holoholo ana iloko o ka paka me na ilio nunui o kela ame keia ano e haihai ana ona, ana e ike aku nei malalu pono ae o kona puka amani, a i kekahi mailawa o lok' .m t na ilio n a k ina aoao, e h uke mai ain i ko I ikon ano i ke alolia ī ko la'eou Il.iku I kekahi īko ana o>a iKa Makuika eal tka] ae ana i kek j hi Ik' Kei. ki o k ni' , e lele ana m i o a maanei me l<o kam aua o kon i ihu mu k i hileho ae i īkiko o ka paka, oia> n.t ilio e h o ana nio ko likou leo nm Al.ikn ae l.i ma ina k.ilu ake', alail i, k.m ae l,i oia mi k na kua me ka eltu, ne he ke'ki ..la i maa ī ka pouolo, ,i holo <iku l<i uii nie ka ik.uk.n, nio na īho ma kona "ii tu aoar> nio ht al i o !k iK i tna oia ine lakou. I kona hoi ana mai, u \ ike aku kt ti 1 eu,.iui, m pau k >!i) h o ani, a 1 na maniwi apm o ka Mikuk.i i kam iīho īlin <11 i ka lio, n e ht a!a ua K>lk oia 1 ka lei> a kona Hik'i, ioie]>tla ike kakahn.ka iho m im i O K <i >>o hoi k.i li > ii ika'u io j, ao!o lei'ik.iii i:o e k.umihni 0 'eo ia kai, aa h>*o no kiA.Un o 'ia k,ho lio oU 'u niai'Ku» Oii i, iika, ui h >oh i m at ila ii.. lo 11 jiU h < ni.inma o-ki Uoi <tma mu a In Mikuīka,* ,ka, o lo I eīnmii ike aua 1 kt Mikuiki i kena kau <tu.t uulun o u<i U'O oe i ui m inio l'~>a on e h uil • ih i oi > a li'k: >>ukiua-i, aka, a >Ie nte pei i, o ko.j i nolio <m i iil m<s oko kua o kilioli, hieUie imehe.net J< uu • 111 I i j il<>ko > Lm lil > kei i 1 n e i e kan. ,>l o iu ī i<> <o e n i V al u Uo, a i n'uuie ni hoi ua manawa i h>he a i ii k t hu l>o eui•h >1 i a,i i i k ī Mik uka F i"he mau aiia o Lt\> , ii>, \,< elo t u po k m 1 mii e haawi uu iKo ku oha >ra k ,1-u t-o, • > >t t pn iiui ai ma ke alapu i kiaU> at mtw ho t Unanu i, o lul e maa ini om i le>> e 1 n,,tm «n<> u e ka k o n ihe- ( nahe -11 il oona la pokt 'e wale io o Uki M k >Ui am mi ke Kakeia, ui |ik, oii hhi m,i i n\ k^uv, a apau loa, ao ka i uiaii kauoha au e huokoia noia me ka hakr>ha ole E niakaala mau āiu na kahu 1 o ī na wa p c u a ka i Makuika e kau ai oka lio kecl<{ o, n t heala t ><i , ke koa, ka hapaiole ele a lekiu i imulue u, aira e j hui ka Makuika maloke o ke Kakela me kekahi kauwa j wahme, a kau <-e h kona hma malum, o kona poo īka 1 *va e hui aku ai oia ne kona mau boa kauwa, oiai n c >e | ua rx.aa mau no ka Makuika ī ka luluhma me knna poe j kauwa, he mea hoi 1 maa ole ika Makuika mamua ibo, j nolaila, ua nui kona aloha 3a ena ka iloko o keia | mi'i h pjkole wa'e no o kona hoi nna <nr>> i Man kikthuka, u\ h>ki ae k, 1,, o 0 ka ohana, , no ka hoike ana i kana hoike j.,ha ij.>h . r t ira uaiw.i ; oka M-ikuika ame m loaa makah.k- O < Luna a kukakuka ana oka Maku>ka me ka ioio, aole U>ih> Ua hoo- ; loheakula ki Makuika ika loio ry t > ka hoomanawa nui a hiki o!e laia ke kah hou iho, o-, i riS w | v ] K rt | oct i oia, nolaila, ua pane okoa aku la oia-- ! "Ekuu loiomaikai, aole o'u k.nniua ik. ileko o'u ' n " ka P° no 0 kau han " Ke hauoh n c i au no ka hoiomua , o k«-hookeleia ana o na wa-wai, ap , palua la ae hoi ka , ]o.ia, oiui au e au\Vana 'hele ara ma na aina marnao,he - mea miopopo loa īna no au īanei īawa, < ele hiki īa'u ke | hoohma aku aoi numua o kau ī hanaa., a no ke koena | aku ona waiwai e ae, e malama no oe a hiki ī wa e hoo. | ponopono hou la aku ai, a hooluliiuli ?e la o,a i kona mau ' poohiwi, imano oe e kamaiho hou niai ana no hookahi , hora, aoie loa e maopopo ana la'u kau mau mea e hoa_ [ kaka mai nei i Hmu nui ae la ka loio, a oleio aku la "I n \ pe i a e I kuu H-ku, e waiho aku arn n U i kma mau oepa hoike , a ' oe " "A, ua pono," wahi aka Mak.uk», oiai ke ,ke ala | oia o keia wale no ke kumu e hoopokukua ai okt ia kukakukl ua kuaki a uluhua maoh r . d ika hoolehe ; aku i keia piha opala j kona noonoo ana Aia au a nana , pono aku ī keia hoike i ko'u manawa kaaw Ue : "Ao!e ou i luli ae ma, kcjja dno n-,ua < e," aka 10,0 , noonoo ,bo il lloko ona, ,a,a e ,„„ a „ e , , k(J |;lnt ihi oka Makuika eku nei unua ona tr i i , , , na ' a J ku 'a m d lio me Ka haawi ana aku i kona hma aka U Pl . i-„ a i v , 1 o ne aiuna ma- , ,U., o kom h,, an„ „ e , 01a| ou be ke _ ikimlen.-.hehanapaak.k, l)a ka h) ,k )koiu Jlla "d' p "' karu ,n " '•-«»'"» 'Ua, » p e |.,„ 0 01a , kt , a ™ k "" ka maku " 0 ke '" B-< ake,pear s h„opc,,„ po-,o ole, he ,h"j maol, no m3 n, ,n > ~p a„ " K V land ne, ko „ manao e ,n,le aU.j o, a a ho.kanaka „, aßul lho loio, O'a, oia e,, idi ana ,ka M.ku.ka m „ | ; , p „ kj Jn| an, „,-u oka.< m , o.hana Uua , k , kakoka mmute namua kōke iho O keu kekahi ohana kaukau t >]„ k ,i,L n , E',e,an„„e„a okana a,„a

ae hoi kaua waiwai loaa mai ua makahiki loihi i ka»w t il c ai ka Makuika, a he kakaikahi hc 1 t c KvKivln i a'"i uhai mai mahope o ka waiwai o ka Makuika, a no īa' kumu ua Llo 1 mea e kukakuka mau la ai 1 vaera ora makua mea kaikamahine ui, no ka lawe ana ae i ka lakou mau kaikamahine Ike Kakela no ka hoolauna ana i ka Makmka, malia o makaleho mai ua Makvuka nei 'a Inaa ka huhona i uni nui ia ena makua mea kaikaniahme No ka lilo ana 1 haku wahme a Kauna\whtne hoi no ke Kakela Mauna, ua lilo oia 1 alakai īwaena o na ui oia kalana, aole īa he moeuhane palau;iltk\ il>a, < ka imi ia ame ka upu atn iwaena ona kaikamahme maka onai no, a īwaena ona poe loekie ame na kaikamahine hoi a ka poe waiwai o Ladana Ti komo niakawalu mai ana na palapala kono 1 ke Kmn.iv ih.i ( ame ka Makmka 1 ra la . % pavi, io na lmlilMila a ! o'o nokapama ana ma ka home Ua nuuiao lakou he mo 1 p0..0 la lakou ke huin mau m.ii laia i i>a ono h\e ol. 1 1 kt I \ amo keia manawa a hiki i kona w a e laka ai, e hk. ,iu> ka hoolakalaka ana i na holohoU na aliiu, aia wale 110 ka niannu maiLu epaholemai ai i ka ĪVaita aiwarvai o ko Kakela Mauna, aka, ua pol o wak' 1 <e ia m u momih ine an \ a inkou Ha i hia p ) ioi ai\p un i ī hek" ai mil ilo oi i 'nau j a'a~ pui k i 11, nih ) *>" n n,in vjlelo aku oia 1 kona makualune, o h >ole vk ī i in k>io on \no, ap '11 pu me na ahahulihula, oi uku ka oro o ka u a' n u la hne nei a manni i u _ko'u hele-aiia ma na home o Iwia prt» e ar ni ĪJa ma nao keia ]iot' he kui\ka au i I i'Umu i t ki jtptm a e hahai aku au ī ka'u mau mea i ike ai ma na wahi likeole '> kili hiiuim, ko laila noho ana, ke ano ona kanaka, w ihme ame na keiki, na holoholona ahiu, ka ea oia mui aiaa, ki'u uuu h\na ' hana ai īloko o kei i una inakahiki ioiln i kiah>pe ie nei apeU wale aku, e noke mai ai \ ke ni( le ,nt l-t kulolo, ua lawa au Aole ī pau