Kuokoa Home Rula, Volume IX, Number 26, 30 June 1911 — OWAI KE KIAAINA KUPONO? [ARTICLE]

OWAI KE KIAAINA KUPONO?

Ua kamaiU6 makou maluna u keia mnau ira kela pule aku nei, i mea e hoou-lu ae uka noonoo o ka lehulehi maluna o keia ninau, eiai he ninau nui keta e hiki ai ina mikWmana ke noonoo pono a kamailio a hiki ai ke ikeia mii ka mnao Uk» ole mawatena o ka Mana Hooko a me na makaainana o keia Teritori, a no ki mea, ua uiu ae na manao kue mawaena o ka Elele Lahut a me ke Kiaaina i na la i hala ae ne l . Mniamaa iho o ka haalele ana o ka Elele Lahui no na Kaiaulu aloha o kona aina hanau, a nee aku no ka aina makua no ke koena o na hana ma ka Ahaolelo Lahui. U» tke a hoomaopepe no kakou i kana mau olelo kue no ke Kiaaina o kakou, a i hoolaha pvismatena nupepa o Kapalakikono ia manao kue o ka Elele Kuhio a o\a ka makou e hoomaopopo hou irrua o'k& lalui i keia ninau. Owai ke Kiaaina kupono ma ka aoao ona kanaka Hawaii? Ua ike no makou he nui no na kanaka Hawau naauao iwaena o na Hawaii pt>not a me na hapa e hski ai no ke pn ae maluna o ke kulana Kiaaina, a makou e olelo ae nei, ua lawa iakou no ka hoekele ana i le Aupuni elike no me ka makaukau o keia la e hookelennei keia oihana Kiaama e "kapakaht-tnanuia-o keokoi ka moku" a no ka mea, ma ka nana ana ī na hoonohonoho luna aupum o keia la a makou e hakilo aku nei, ua īke ia ke kapakahi maoli a me ka ke-kee oia huonohonoho luna aUpuni ana a ka Mana Hooko o keia mau la a me kona pohai alakai, a makou e olelo ae ai, kupono io no Ka feuc*i, ur £t ioolil rii;« i. - Md"li'd hookohu komtstna a keia Ahaolelo i hookohu iho nei ma ke Kanawai e haawi ana ī ka mana na ke Kiaainaehookohu. Ehia la kanaka Hawaii a hapa paha ī hoopiua ?e Lpooalakai ma kekahi o keia mau komisina i haawua ma ke kanawai, malalo o ke alakai ana a ka Mana Hooko? K.e pane'nei makou me ka otaio, aole loa 0 na wahi hookohu Unihipih, oia iho la na wahi hookohu komtsina ī ioaa man na Hawaii a me na hapa. Pehea ke kanawai ama aupuni Home Hookuenoono? I ka wai kahea ia ai ka Ahaolelo kuioko o kakou ttei, ua kue mau aku uiakou ma na ano apau a kapa aku la ahaolelo haua kanawai aina aupuni ī hooholoia eia ahaolelo kmkawa a lawe loa no ka ahaolelo Lahui, he ahaolelo. "Pauaka >J auo ka.mea, ua īke makou īka pauaka oia kahea ia ana oia ahaolelo, a me ka hana la ana o ke kanawai aina aupuni hou, mi ke ano oia ke kanawai ama aupuni aani ahlehle loa e loaa ai he Home Hookuonoono, no ka poe Ihhune. 0 ka oiaio nae, he ma na ano apau, a no ka mea, ua komo pu mai na limahana malihmi, komo hou aai a kaih aku i ka pono makaainana o ka poe i hanau laliina o ko lakou aiila ponoi, a Ulo aku la ia lakou ala » kaana pu ana ia pono, a mahope iho oia kuai ana me :e aupuni, ua kuai hou ia aku la me ka mahiko, ai ole, ie ka poe nunui oke dal« Ke ike pono nei makou e ka' alhui a hiki ī keia Ja, ika oiaio o ka makou kue ana ia nau la, mamuh o ka haoa 'kapakahi a ka Mana Hooko āa la, a oia no a hiki i keia la, a pela aka ana no o ne, nuā aku, ke noonoo pono ole kakou ī keia manawa. A oia ka makou e nmau hou nei: ()wd ke kiaaiaa eupono? He nui no na īnoa kupono, aka, no keiala, elua io iaoa a mikoa e hooi aio ae ai. Akahi ka Eiele Kuhio, oia ka moho mua, ke ae oia e lawe i ke kulana kiaama a ma e ae ana oia no ia kulana, alaila i elele hou ma kona makalua, a raa ae ole oia īakulanakiaama, oKahiliaulani k& moho kiaama kupono, oia iho la no na moho kupono !oa ma ko makou aoaokona Homeßula, ae hana aku ana makou i ka hana kupono no ka pii ana ae o kahi mau Hawaii i ikeia ua kupono no ka moho kuama o keia oule ae.