Kuokoa Home Rula, Volume IX, Number 36, 8 September 1911 — KA MOOLELO HOONIUA PUUWAI NO Kuaialii Ka lua ole o kanaka Ui o ka Papa Lohi o Apua i Puna Paia-ala i ka Hala me ka Lehua [ARTICLE]

KA MOOLELO HOONIUA PUUWAI NO Kuaialii

Ka lua ole o kanaka Ui o ka Papa Lohi o Apua i Puna Paia-ala i ka Hala me ka Lehua

NONA KA NANJ, i'ALI KK KUA MAHINA KK A1 O—JML 1 KANA IPO MA NA ALE KI'ALOLOA O KA MOANA--LOAA 0 I.UUK(A KA OīIIA NOIIO l KA MALU 0 KA Pl'A HAI'IANA 1 KA WAI 0 WAILUA—KA Hi'APAIOLK 0 K<\ ĪKAIKA—I U KUIA NA KUPUA 0 H*WAII NEI —HUKIA N\ ME\ POUI H'IHI 0 KONA HANAUNA.

MOKUNA 11. I Ina aln opio e l<upopou rei i ( Uina o ka hokoa o kanpu aumoana. Ike mai !a o Kawelohea i ,ka umiunuia o ka hulu o ka ma ' kaupu, alaila, hooho aela oia Ho ho-ho-ho! Ho-ho ho-hol! a na.keia leo hooho a Kawelohea i hoopau ae i ke kaapa ana a m'lu opio, a no ka mea, ua hiki dku la Igiua 1 kahi ulu nui i Kauai "Kaunalpwa/' 3 like aku la laua 1 kah? 0 k a 1 pVe mai ai. I nana iho ka ha. na o Holualoa, aia hoi ike iho la "oia" 1 keia walime ui e ku nei 1 ka palLo Pohina, oia tto 0 Kt»welohea, ahe ui hoi e hoohihi ai ka naau; no ka mea, be pah ke kua mahina ke alo l pjsu la o Kaumalumalu ia |iplua}oa ?ole au i haule| iho nei rre oe 1 ka he«/a,. Ina ua kiln ia pe P a'» i}a(p, np ka | mea, ke ike nei au t kou nlappW, aia kou manao nui i kela wahu' ne." "Heaha no la ko'u mea 1 puni ai >a oe?" o kau wa-j kela, "010 ko opea" koe kol api j k,a rp3jiamaha. _ "Na keia rpaw ole}o a J£aufpaljamalu va Holualoa 1 |jop}i ap 1 Jsa r*j§n£n£, me ke ano maopopo p|g p I mea e hana aku ai imue 0 kaps/ wahine, oiai oka la mua 110 I» o ko laua hoao ana, a ua biki--syawe no hoi ka pii una ae o ke ijai o a"haale 1 ka o ka hau/' Kakau. &ole 90 e n,ele pp p M; ftQ ua hele ioa &o fca jij 1 ana a ke 0 ka p kp mahamaha 00 0 Hajlae3, a ap' īluna o pohjna,

No ka maopopo olg o k» fīolualoa mea e hana ai ; ua kojno ka hopohopo īioko ona o kilena oia īlalo e Kaumalumalu, r 0 ka mea, ūa ano hoohihi nō o |-folualoa no Kawelohea; no k& me» ua huki koke ae la ao o Kaumalumalu ika hulu a-i o kona kupunawahi manu kaupu, a kaha koke aku la no ia q ka ma nu me kona jkaika lele, a no ka īkalka lele o ka manu no mua, ua ano kulana ko Holualoa noho jana, anegae maoh no ofa e haule ilalo, ma aole i apo aku kana wahine ina; no ka oi aku 0 ka ikaika lele o ka manu kaufpu nomua, o kana i olelo ae aī 1 kana wahine' 'Mai haule maoli au ilab. 1 na aole oe i,apo mai nei ia'u ina Q ko'u haule no ia, aole paha he nao.ai ī ka papaa, { na aole au e ike hou ina maka o'u mau makua a me ka maka o'u mau makaainfna. Ua pane mai la o Kaumalumalu me ka minoaka hoomahie. "Ina nohoi paha oe i haule aku la, ma no hoi ua ko ko makemake, o ko olua hoao no paha la me Kawelohea, no ka mea e paa mai ana kela Lole oe e po ino. Ia laua i hala mai ai, ua īke mai la o Kawelohea, ua haule ino r»ia 1 ka hope flaa i'a Kauma

na kupunawahme ou o Pohin». "F kuku el Ke noi nei an īa oe e kuu aku oe 1 ka ipn uiakam a kaua. m Heleuhnilu, t opoeapei aku kahi mann k»i'pn, a ?jaule īho ka \v t ilnne h -okano a me ke kaue ILIIO o Hononapo a ī-ole rNinole īku a me Kia ldkaa. Akahi hqi ko' i h->>uki-uki Kaumalvntnlu, ouu ua ike aku nei wau 1 ka ant he ?na mai nei o Holualoa e ltle m u i lah, no ka mea, ua nnke e 110 p}a 1 aloha ni'u, ua pane mai la k£ knpuiiaw ihme i - moopuna } enei,

—'-Aut)ea »e--e knn— 3lpha| - O ka i ila po paha u i utu a> i ml'» \vahine nu'ikai, a lawe 3f la qu()oi kel,t ai hoonuu, a e noin nul'ii h«3l ce a loaa ae uo hoi k«u kme i kou b wdhme ui, j hana aku no hoi 1 ka hana aia ui o olua e ha | lakau ]j i ka lu kua o ka manu 1§ ke lawe la aL ī ke ap uji ; -M? fcfi»4 tpa t j ol.ela^Ppbm3 »a K'a>\'plo{iea i iioopp - a(? īka eria oka I[}Euna ta |lobea, n lalau aku U ou t i lw īpu makāni a laua la Heleuluulu & wehe ae fcr me ka maopopo ole īaia o na olelo e olelo iho ju jiiakani e hiki ai ke |bele pglo}f.i ga mahope [p ffc>|ua|oa axa p. leip 13,l 3 , me kā mea (pap. pai? i ia np ka ipu pi.-kani,

t Nolaila, ia wehe ana pe o Ka welohea j ka ipu makani, ua pu- , hi ae la ka makani me ka ikaii kgj a p aku h rm ka aoao iulu aole ma ka p ke kaeaēa Kaupialumalu e huli hoi Ja po 1 ama hanau, aki, pupuhi ajtu la iapei l pn3 ( kani 1 Kalalau a, i ole ( E\iahevyd, J wa f hgmo ai jk*t ipu makarji, ua pa makani ipe ka ika>ka Joa a kulai alju 1 nd kijmilPW) a Jcju ka p'a o ka Ippp i ka lam, gohe he waiwai oia, oia» aj o Kauiualumalu ma i ?u qaluu i ka wai Huokauila, na keia ike o Pohma i fca Jjuhu o! kana moopuna, ua lalau aku ia ' oia i ka īpu makani a huki mai' Ia mai ka hma mai o Kawelo-' hea, a paki īhā lai ka hoeiua, o' kg pau no ia o ka pa ana o ka makani HeLeuluulu, na ka mea, ya poino na 'kauhai#, pa mala' mahiai kalo, a me k» ualaa piakaamana o kekahi hapa o' Kas t a na J«eia naha ana o ka ipu makan; ja Pohma, .ua uwe haaloulou īho ia o Jj|law,elohjea W© ka manao uaauwauwa, 3 lele aku la 1 ka paii, e ole ka ikaika o ir>a ua iuake mua loa 0 Kawelohea, no'ka oaauwauwa alo'ua kane. E ka mea heluhelu, 0 ka pah o Pohina, aia ia wahi maluna aku o Henuapo' a o Kawelohea aia ia wahi malalo īho 0 ka pali 0 Pohina 1 ka wa kahiko, he leo lea ko pia o Kaweioke kani Ifrai ua hke pu me ka leo'9 ka hano, a ke loheia ko ianei leo kani, he ahi make. E haalele kakou"" īa Kaweloe uwe haaloulou ajia, no ka 1 mea, malaila nō oia kahi i noho 7ar-a~wahi kuua iuau —rw^ —a ou

no e kapai īa'āi ka pali 0 Pohina a me Kawelohea e ninau īa nei e ka mahhini kaahele Ina kaniaaina o Kau, a mahope hoopuka ia aku kē mele kaihonua o na'ln e pili ana no keia wahi. ; I Ia Kaumalumalu maiiia Punalnu, ua puoho ae ka hiamoe o KawaihuokauwiLi a e haa ana 1 j kona oho (li\uoho)", lohe ana ia 1 hu aka mikini otu eheu | 0 ka manu kaupu. Kahea ac oia 1 konn kupunawahine n Plinalu t ! "li kuku t\ U kuku h.u'! ' Heaha la hoi poi m. kani hu t' h ilulu mai nei o ka lewa a me ka 100 ikuwa o na manu ī ke ,ui nloel >,, ua pme m.u la Piinaluu: I "O ko Haku v o lCMunUiiiualn me ke kane a oUi i u k»a e huli hot ana i ka ukn o Pahuli' Pehea 11 ka pono, e e hea-ae-pahn-ati e' 10-nu) nun e paina pupaakai? "Aole, e hele < ku oe i ke l<ah'ua a-Ia a hiln ka moena, uhi ke paupau oKn >, a hoononolo ae oe iko ihu, m it,e o nanea 1 ka nanu uiai ui oe, a hookuu tho īla'o-1 et Uj hooko aku h ka ina olelo i Puneiluu, a hmle īho la oia a hoononolo i kena ihu ; a elikp pip ka nrnolo oiu }4usani lpgetpa o na }coh t o a, ~pē"a j<a ppp(J|o p }Ta i|ju o { \v t ihinp ui pia p j j w'l.', no kpia nonolo ī hpopuiyva| ia HUauloa, qui hon U ( )a me J.<a plp[o ( uni aku; I "Heaha houkeia nonolo a'u $ «ei. Kohn huewai ka olaKawaihuokanwiU, i 'aku la o Kaumalumalu ī ke kane. nana iho oe īlalo, aia la f*>PP jnp )a o KavaijiuokauWila, aohe k»pa. JsJo ij£p'apj mti| ta no paba ia pp la §a, kapeke ae la j ke kuinakapa ona, a āhu wale maj la ka'pau» kukino maewaa ona, me ka manao e makeaidke mai aku ana oe iaia, ua panejnai la o Holua j°a: " CJ. u e moe n?gi ja " '£ohu !«ah opulepjie ka pa>)kukinp p kela wahine e moe mai la, Aole ho} e hihi ua loaa au nau e kuu aloha Na keia mai( olelo pai *a Holualoa nokawahmeui o Kawaihuo£ai;wila, lea mumu ana ke kua i ka puupuu a me oJelo ana aku; " "jKai nojua laa oe ia'u maj lokp Wrfljo ? pia kp rpep npi no oe 1 Jca uh|i j kq ma)ca Kupanaha no oe e I ;i ka mpo nui vva]p. Kai no o papa ng| i ka Papalohj o Appa p pau ana kpu }sa p ono hoq akjj a«a i)p oe f īng. ppja kau ,haM p haawiiipa au ī ke'u kulpana ma keia hope aku i ka mea kukulu_Uleio aa ' pah o kūu aina hanau, a nokeia ■ n>au olelo a Kaumalumalu i ho- i ano-e hou i kona noonoo, a olelo mai la "Ono mai la ka hoi au ī ka 1 wai, a no Keia opo >ya}gHohia- : loa, ua manao o ; ina e hookuu ia laua malailaj ua maopopo loa iaia e|' Hoolalau o Hu|uaJoa ? ojai q Kawaihuokaawila, paq kukino ke \yaiho ap mp J?a maemae imua o ījolualoa e hi-, ki ole ai iaīgt ke>paa ibo *-na iini koikpi a ka makeipake no k§iu wahipe ui e w&iho «je npi īmua ona, nolaila, pane ap la o malumalu ta ka hua o ka leo, "Kupanaha kou ono wgi e ke kane." "Hele ana no oe me ka huewai pupo ī piha īka wai. "Ono no oe i ka wai? Heaha la~ ke ano o kou ono wai? Maopopo no ia'u he meo maoli no oe i kela wahine ihu nonolo, ina he ono wai kou, lele aku, o