Kuokoa Home Rula, Volume IX, Number 38, 22 September 1911 — O HUA KE ALII O MAUI. 0 LUAHOOMOE KE KAHUNA O KAAKAKAI AME KAANAHUA NA KEIKI. [ARTICLE]
O HUA KE ALII O MAUI. O LUAHOOMOE KE KAHUNA
O KAAKAKAI AME KAANAHUA NA KEIKI.
E noho ana ke alii Hua ma ka mokupuni o Maui holookoa, e ai ana i ka waiwai o Maui. Ua akoakoa na'lii, na makaainana imua o ke alo o ke alii, a o Luahoomoe ke kahuna nui o ke alo aliii a ua nui kona punahele i ke alii, iaia ka mahele mua o ka puu waiwai e haawi ia ae ai e ke alii e loaa ai ko lakou puu waiwai. Ma keia ano punahele o ke kahuna Luahoomoe i ke alii, ua komo ka inaina iloko o na kahuna e ae a imi i mea e kaawale ai o Luahoomoe mai ke alo aku o ke alii Hua, a i ole imi paha i mea e make ai oia. E noho ana ke alii Hua ma Maalaea ia wa, a ma kekahi ahiahi inu awa o ke alii, ua hoike ae la oia i kona ono i ka manu he "Uwau" o ka manu Uwau punua ka
na i ono ai ka manu hoi e a oe ana iloko o ka lua, aole o ka manu o ke kai.
Ua ninau ia aku ko Luahoomoe ike, ina paha e loaa ana ka ono a ke alii, ka Uwau moe lua. Ua pane mai la oia imua o ke alii, me ka olelo ana mai "E kuu haku, aohe Uwau punua e loaa i keia wa, no ka mea, o Ikiiki keia malama, ua kaha nae ka manu i keia malama, he wa hanau hua keia no ka Uwau wahine, a ka malama ae nei o Kaulua, moe pu ka manu kane me ka manu wahine i ka lua hookahi, oia ka mea i kapa ia ai ia malama o "Kaulua." Nolaila, e ke alii, aole e ko ko ono
manu punua i keia wa." I ka lohe ana o na kahuna e ae i keia mau olelo a Luahoomoe imua o ke alii Hua, ua olowalu mai la ke lakou mau leo me ka hooho ana Hoopunipuni! hoopunipuni!! o Luahoomoe imua ou e ke alii, no ka mea, he loaa no ka uwau moe lua i keia malama. Na keia mau olelo a keia poe kahuna i kulike ole me ka Luahoomoe i hoopii ae i ka inaina wela iloko o Hua, a olelo mai la i na kahuna "Ina e laaa kuu ono ia oukou, o ko Luahoomoe hopena me na wahi keiki ana, e kalua ia i ka imu." I ke alii nae e olelo ala i na kahuna, ke lohe ala no o Luahoomoe i keia mau olelo a ua alii nei nona me kana mau wahi hapuu, no ko lakou hopena, aole no ana mau olelo imua o ke alii ua noho malie no oia. A ia wa ua hoouna ia na poe kono manu e huli uwau ma na
kuahiwi o Maui a puni, no ka ono manu o ke alii. A i kulike hoi me ka olelo a na kahuna enemi ia Luahoomoe imua o Hua. Nolaila, ua hala no kono manu. A hala he anahulu, ua huli hoi mai la lakou imua o na kahuna ame ke alii Hua a pane nui mai la "E na kahuna ame ke alii, o makou iha no ia la, pau na poopoo na lua manu, na puu, na owawa na kipapali, na omukumuku pou ohia kahiko, kahi o ka uwau e moe ai. Iluna makou o Haleakala, a kaa ma kela aoao o Kaupo, pau na kahua hale o K@@ ame Keakaokauli i ka huli ia, oiai, he mau lua manu haule ole ia i ka moe ia e ka manu. A ma-o aku o ka hulili o Pamano i woiho ai, o ka mea i loaa, he mau hua o ka manu uwaa pau o laila, kau nei ka manao, e loaa i Ulalena ame Piiholo, aohe mea i loaa, o ka ua Ulalena o Piiholo, a ua ana no. O ka ua Ukiukiu o Makawao, e ua ana no. O ka io o na koa o Puholo, e ohi ana no. Pau malaila ma na alualua lae pohaku o Lihau, o na lehua wale no ia e pua ana, aohe manu noho lua, a Kauaula makou, o ka makani no ke hele uluulu ana, a uka makou o Kaanapali, o ka ua no ka ua Naulu, a o ka huahua ka makou i hoi mai la me ka nele, imua ou e ke alii, a hoike aku ia oe, ua pololei o Luahoomoe, ke kahuna.
No keia mau hoike a na poe kono manu, komo hou iho la ka inaina i ke alii no keia poe kahuna, ua kahea aku la oia i ka ilamuku nui, e kahea ia aku o Kunokunou, o Huahua, o Niania, o Inaina, o keia poe apau, he kahuna wale no keia malalo aku o Luhoomoe, a o keia no ka poe kahuna e imihala nei, i mea e poino ai ko lakou poo kahuna, oia o Luahoomoe.
I ka akoakoa hou ana mai o keia poe kahuna imua o ke alii ame ka ilamuku, ua olelo mai la ke alii ua poe kahuna ala "E na kahuna, ua wahahee oukou ia'u, a ua pololei kuu kahuna Luahoomoe, a no ka mea ua hoouna ia na kono manu akamai a puni o Maui nei, aohe manu punua i loaa aku e moe ana iloko o ka lua, a he mau hua o ka manu uwau ka i loaa mai la eia la. Nolaila, pololei o Luahoomoe i olelo ai, aohe keia o ka wa manu Uwau punua e loaa ia. Ua hoopunipuni oukou ia'u, a o ko oukou poo ke kalua mua ia i ka imu ame ke poo o ka oukou mau wahine, ame na keiki a oukou. Aia ke poo o ua poe kahuna nei ke kulou ala ilalo, a liuliu ea ae la ke poo o Inaina iluna, a olelo mai la imua o ke alii "Auhea oe e ke alii, o na kono apau au e ke alii i hoouna aku nei o huli manu, ma na kuahiwi o Maui nei he poe ai loaa wale no lakou apau na ke kahuna, na Luahoomoe, ua aloha lakou iaia, no ka mea, o ka puu o ka waiwai ia lakou mua e haawiia ai a o ke koena iho o kela ame keia opala, oia ke haawiia mai ia makou, nolaila, hoi mai nei keia poe kono manu a hoopunipuni mai nei ia oe, aohe manu punua Uwau e moe ana i ka lua.