Kuokoa Home Rula, Volume IX, Number 41, 13 October 1911 — HE MOOLELO9 HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA Ka Hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-ka Hoao ana me Kaeweolaokalani ma Keawaula, Makua, Waianae. [ARTICLE]

HE MOOLELO9 HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA

Ka Hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-ka Hoao ana me Kaeweolaokalani ma Keawaula, Makua, Waianae.

MOKHNA 111 fh \,ni, ii - lh «ii'umahielni' ai no Hawiin

K he\ ik' i k* Uaoa al '-1 he piok\ O Kalan - r >-l au u o mea, O I a>a ik' u' > ii o Kan<\ O Kal.mi-k.tpu au e iia meku ' eha, He aln ku kapu i Maunaloa, 0 Kalani o l'lm h nma kai o ka la — e, A malino ki hi ku ku, liaua a īani-i'-olu i a ha, Ilaahaa Hawa'ii nui a KeaW(\ Kiekie lohia i mauki le, līe ahi-a uo ka po nui, He po hele no Kalam no Kau luwehiwohi, He ala iki no ke akua no Ka lanikapu no Kalanululoa no-i', he īnoa heenalu piha 1 na nvi ke ola ami 1 ka make, 0 īa ke kapu o keia aln o Ka lamalnloa, 0 oe na ka maka o kauwila a, Ka anaou a anapu lani, He lam wohi akna. wohi kanaka, 0 Kehaulam Kapunohuula, Wohi akua, >vohi kanaka, 1 ku a ulu i ka moana, he ala, A he kapu a he uluhe ku i ka moana, Ano Kauluhinalo ke kapj i ka halau a-ola, Ka hala.i leapu a Moananu:■iikaiehua, I liele mai ai mai Kuaiholani, mei', a mī « KauUivehiwehi weihme kapu kai, Au kai o Kaieieloko, awaho Hana lefc ua ahi, Iku ī ka nuu mua o Kau, 0 Lono ī ke-e-o Kalani, 0 Keaweulaoka!ani-ce, oke ahi oe, ulu hiln halau ula, o on? ī honua mea, 1 hihi Jau koa pea Kalam, 0 noni, oni ku i ka hale o Pu na lehui ula i ka papa, Ula ī ka papa ka lehua o Puna, Ke kuU mai la na wahme i ka !ua o Kilauei au i hele mai nei, E noho nanea ana no ī ke kai o Kona, Kai huli, kai lana malie, Kaipopolo lehua ula no lCane, 0 Kane īka ou aln, ho ahi kiai oia i na alu o kr ao, īa Kalani Keaweulaokalani, Kauluwelnwehi, Kehaulani, Kap mohula, oka pua o Onluh.umalama na alu heb kai Eka makamaka, a me na hoaloha, ua hol kino kanaka mai ka puolo aa a Kawaiopua a me Kauakahi a u īa ki k<i kakau e hooheno ae noi Noe ka ua palai uli i ki nahele, Ika oln nanahe ī ka po lai E noho ae an i ī ka kwa ma-ho-a-k i moo, Ma'u ohn iU \ Ulu at s ī Ue ki'i. , K. n >"U ih a a ko • i i.uaia k', Ilanau ka ono punua U,.0i0 i ke ku, Puka ke kama hele i kah o Makalu, Ku i ke alo pali-a-Kau.,ikim a Kane, mai Puna i ka heia e

1 e E malama i ki uualo a Ikuki k lun, Ua uiha ki ! tl ni, hotui k,i u,i, Kahe ku \vaiu!j o Kanaloa, O ka uwuhi lehua a halaln t ke kai, He aln ke aloha ke hiki ma', He inana mo nae ke ]ohi op, Lea ka eha, a kauimuim pakea. i kt%kula, Ue lei uliiwehiwehi 1 kapahi. Ua hoi mai lj ka m maka hala o Pueo ī ka lani, He lani na k,\ manu ī hanai, Ue akua ka hoa ua hiki mai, 0 ke ku o k" kanaka ui, Aohe hoa c hke ,u Ac, ua loaa mai ka puahau !ana ī ka hi o Ilauola, a e kah iho ka ono o ka maka a hiki aku ka ui hoeheno a na manu ī kupele īa t na la o Kahinaia, a luhe ī ka ai puolo a na -manu, a he ma )u hnnai kinaka o Hau- | ahine Ae, na ka manu ī hani o Kauakahialn, keiki a Kawaiopua me Kauakahi y 1 ke ku ia ana o na pae ku a Pahakuloa e lawe mai mamuli o ! ke noi ia ī mau pae kii no ka beiau a na keiki hookama Aaikanaka, aki, ra huhu kekahi O' e p e kn i ko lakou lawe la i jae humu po ka heiau a Kala■aMhiloa. O if) ke kumu i alo- | ha o!e ai lakou īa Kalaniahiloa ī ke kaulaua o ko lakou niau iwi ka la Ua hui na pae kn & olelo ae la lakou "0 Kauakahi ko ma kou poo a!n " Aole makou makemake e kau l lana ko makou mau 'iwi ī ka laj 0 ka poe no u lakou o uka nei, na lakou no e malama ia nau wahi Aole o makou ka poe i ka_papa me Laiaikawai, a ke laweia nei ko makou mau wi e kaulai ī ka la, aole hoi o ka ua, he oluolu īa. Ke nakulu nei na kahawai o Wailua i na kanaka no kekii ana ī napohaku kapu la wa ī īho mai ai ke kahuna! 0 Kauau mai Kapahi mai a hiki ī ke alo o Kalanialuloa. i'ea hoea ana mai o ua kahuna nei unua o Kalanialnloa, ua pane [ mai U oia imua ona "E ke aln. Ua luhi oe ī ka malama i ke akua " Ia wa i kulou iho ai ke poo o Kalanialnloa ilalo, a huhu, a huli aku la a nana ī ke kahuna a pane aku la "Ae, ua hewa Make kn £.una la oe e ke ahi no ka mea, eia ke kahae ae 'a ki malu maluna nei o Wa'lua-nui-hoano ī ka lani. Aloha no na ouo o ka atna, u.i hala ke akua aia Ii i k,i malu pah e noho mai ! a Ua haahaa o ka>, a ua U-k<t o uk i a Le h-4 nei k> . kua i kai uli, i kaikei, i kti i owlohua a K.,ne 1 nie Kaualoa, a he wahi N umalli hale no ka wa poko, e ke ahi hookuli," wahi a ua kahuna nei i pane mai ai. Nolaila, ua hooponopono hou iho la o Kalanialnloa no ka hoo laupai hou ana mai i Jka aiila i na kanaka, a no k.* make mau

u »4 o l<ou4 nlo alii, ua fcauaJu ao U oia ī na kahuna me m kilokilo apuni o Kauai a koe n.i kuhuna o Wailua uk,\ ame Wailna kai () Kahunak<uiau wale no ke noho ika li.Ue, a o na kahuna <- ae pau, o lakou ke hiki mai miua o Kalanialiiloa. Ua hoouna u aku la ke kukim no ka kukala ana i na kilokilp, na kahuna, na kuhikuhi puuone a me na makaula, ua makemake aiu ia oukou e hiki aku imua o kena alo, no ka mea, he hana ka ke aln. A ike ana kakou i na hana o na kilokilo, ke koa ame ka wiuo ole ī ka piha ana mai o ka hala i n ke alu ī na kahuna na kil ->k.k\ na kuhikuhi puuone a r e ni nnkiula. I ka \.a ī noho m ki pien ka' huna a me ko, p-ipa kiloki'o, a kahuna, a kuhikuhi ouuone ame ka na maka .'d Li wa ī ku mai ar o Kalanialnloa a ninau mai la ī ka papa makaula "Ka' 0 ka iwi a ma k i 10, mahe i kahi ono o ke katnka ? " 'Ua kulou iho la ke poo o na ilalo, a liuhu, ua ea ae la ke poo o kekahi kahuna, o ia o Kamakioolea, a pane aku k"Ma ka io maka, ua f a ke Koolau." Ua wehewehe aka la ua makmla nei i|kana īke "I kuu wa lulu pepe ka ma»ka o ka makaopio, a i loku nui ai, tia awaawa lreau, ua 00. Ika wa opiopio aole awaawa ke au, o ia ka'u ike. Ua ninau hou aku la o Kamakaoolea i ke aln "He hua hou kau e ke alu no ka ninau. Ae, mai la ke ahi, me ka ole--10 ana mai imua o ka papa makaula "He inmau hou no ka'u īmua oukou, aha nae, e ninau mua ae au ī kuu kahuna poo īa Kauau. lja ninu akn la o £alanialiiloa ī kon) kahuna poo īa Kauau rra ka olelo sna aku "Pehea hoi kau ike ? " Ua pane mai la o Nolala, ke hoike ?ku nei au 1 ( mua ou eke aln Aohe he hte oko makou mau manao me , kou e ke alu, no ka mea, ke ho , ike mai nei na pae kn 1 ko lakou , manao kue la oe e ke alu. 'Ua olelo mai laua poo |neī īke aln E nana ae oe ia' j kai o ka moana a me uka o ka jheulawale no 3a nana aku Ika hana o ke ahi ma o a maanei o ka ama he ula pu wale no aea i ike aku ai j Ua olelo aku la o Kauau Ike |alu. "Auhea oe eke ahi hoor kuh' Ua pepehi aua hanaino j wale oe i na aleua e ola ai ouj kou. Nolaila e paa ana kakou i ka make, aole e ola na alu a me na kanaka. "A pehea ka pono," ī ninau mai ai ke aln. A penei. Ua olelo oe e kalua i ke poo o ka makaula o Kamakaoolea. E hai aku au ia oe, o kou makaula ia. ī ko ai ikau mau hana hookelakela hee'nalu , a oia no ke akua kanaka 11 hoonee mai Ia no mamua o ikaunmaueke aln, aka, ī ka papa lani oe e hoonlu ai ī kau ninau, a ua pa oe i ka houia, a o kou manao no paha' ia. o kou luku mai īa makou i kou lahui kanaka Aole 10 no e ola kou lahui la oe "Auhea oe. Eae mai oe e noho k- t naka. a o ko kaikamahinp ke .ut, alaila ol i <a ama a nii-' n i k m, kn Min inuiu ai' i kou nnke opi opu» e we „li. . k.., e- k .kala keke aku oe m ue k? mu nei ī ka oke aku hoona.nkoli \ u oe, a ua piha o loko ou i ke koko o ka moo a me ka mano E luuwi rku oe i kou aina nei i k) kaik "nahaie i aloha mai ke i.kua o na kupuna ou i ka po, apau ka pii.ki e ke alu paakiki.