Kuokoa Home Rula, Volume IX, Number 46, 17 November 1911 — KA MOOLELO HOONIUA PUUWAI NO Kuaialii Ka lua ole o kanaka Ui o ka Papa Lohi o Apua i Pana Paia-ala i ka Hala me ka Lehua [ARTICLE]

KA MOOLELO HOONIUA PUUWAI NO Kuaialii

Ka lua ole o kanaka Ui o ka Papa Lohi o Apua i Pana Paia-ala i ka Hala me ka Lehua

Non\ w n \n\ P\l irf Kr\ M \TIINA KK \io- IMIIK\NA M \ W A' K Kl'\lOlO\ o K,\ MOAN\—Lo\.\ O LOU Kn KA OIIH NOHO I K \ M\M 0 KA PU\ lī\l'l\NAl K\W\l 0 x \ \II l'A— K\ Hr\}\ioiFOK\ IK\IKA- Llf kvi\ \\ Krri'\ o Hawai 1 ni i- Hofi\ n\ mk\ ?ohiĪIUU O KON V H \NU'N\

,\e ihai hi 110 ,1 A.iu i, lu j W-\hl p > 10 1>C| no, >t ol,>to u 1<\ niHu o k ui) k.uk. ui' 'lu'io \ j.iene, nu e hm< ,u l'" honh'Mi iho ) ke . I' 1 o ko kare 'lalo, u K e hoopnlou imi ,i P 7 »,! i' h" kaun, ! a n r ' a rrbi ohi e k ī bak,v O o* .apie .i'n \wile n m iv e\ maloko nt»i, ,i n ini n ' e mne a pnoho it», a imio i ka ,i, me k.i w,u, o ke ol,\ r>e 11 no »> o k'i k\ne, i o knu humm ho», ak.i, i hili ni h ekohi iol<eou aohe a|> mMli k' kine t>o U * M' u \ o V- 1 .. V.h n'i i pil.'l,' n o">' n iv o m " honi k ike oe i ko kine a hala na 1,\ he umi, no k i nie.i ei.i n-t oe iloko o m li k'pm h.» nau ki No ki iuo>, i 1 oii ' '' hon» at » ko ka-'e iV 1 o oin T ,i he U'ili, he >*Mko v 'le no k ' I npena o ko ke h in i oe pel i E " n r>n kon iloln kme \ hala ae mawaho o kn i kanpn lenaia no kikou na wnhine Ke hoolnhe oe i ken mau mea, e lo-n i.i "lna ki noho oluolu ana no 1-n hopena o ko olua ola ana "

P "e aku la o Kaumalumalu 1 makuahme "E mama' Mai ko'u la 1 nm ai, a kau mai kou lao a'o ia'ii, anhe au mau olelo i pak'ke la e a'u a hiki i ko'u hoao am me kuu kane, a ke hoolohe nei nn au i kan man olelo e manu, apela no au e manao mau nei, e hoolohe ann no au 1 knu rnau a'o no na me? e pili ana 1 kuu kane aloha, oia kuu kane o na kai a«u o Kahikikn a n.e Kahiki-moe, a he mea pono īa'u ke hoolohe ma na ano apau " A ua holo īho la keia mau tra nao mawaena o ka makua ame ke keiki Ua kauoha ia aku la na ai-alo e ku 1 ke kaiinnoa hih' o kahakai me ni Uiu pohuehue Ua eleu akuli nn ai-alu elike me ka lakou mea ī la e kn a lawe n-ai īmua o ke alo o Apua ma I ka k>aa ana o keia mau mea apaia nnua o Apua, ua hoomaka iho la oia e hana i keia hana hoola maluna o ke kino o kana hunona oia o Holudloa Penei ka pule ana E Kane, E Kanaloa, E Kanehunamoku, I ka mole ku honua ilalo lilo o ka ama o Ulakaa, E Kane hekili, Kane wawahilani, Wawahua ka lani paa i pau ka poino, O oloolo ī honua Nuumealani, Lani akua o ka pohaaka, kakaa ka make, Make a ola la Uli nana pono, He ola no Holualoa ke ulu kapu lanno Ehu, Ouh nana hewa, hewake kanaka, ola 1 ke akua, Akua o Palemo laua o KmaIapio,l E pio ka make, e lanakila ke ola, E ola ia'u ia Apua, ola īa Ho lualoa,

Kuu ob u o tv>vneUwaieok,' oh la, ola- e, I Amam tu no.i na'u na ka ouj koii pnlapula vi Apuaiki a me Apuanni A uhi aku a p.ia ke kmo ke k.mnaoa me ka pohuehue, a uhi hou aku ke kuma-kapa Oulohowaiolaa, apau ka hana Noho īho ]a laiu iuna no ka hopena o keu hana Hala ka po mua, o\a mau no aohe oni Hala k'i po elua, ou like no iohe oni Ku hou aku 11 o Apua ka pule Kupihkn 1 Maui o Kunale, Ka nuku o ka i'a owaewae, luloua mai, hoolou nui, Lau ka fa o Papahanaumoku, Moku Kahikn Nuumealani, Lanah ke akua, pae 1 Hawauloa, Loa ka hehena a Huumea, akua o ka papa one a kane, 0 ke Kane a ka pulapula, akua a oukou, E ola a kani kao a palalauhala,

Ke ola a kini akua, lehu akua, Mano akua o Kahiki, Amana, Pau keia pule a Apua, pulehu ka uwala, hana ka pieleele ka kelekele, moa no kahakai aheahe Hele a kulu ke aumoe o na po ekolu Lohe aiu laua i ka nunulu, a onioni, a huh, a ala, a kahea ana- "Auhea oe!" A kahea hou ae la ma ke anoolalau no me keia mau olelo "E Kaumalumalu e! Maliu mai oe 1 ka'u noi, i ai na'u ine ona wai. Ua hele loko o'u a hanelune. Ua panai koke aku la o Apua i ka ai me ka wai. Akahi miki 1 ka lua, a i ke kolu, uiu ka olapu wai Haule hou aku la hiamoe Ia wa hoolalei® ae la e Apua e mama ka awa, a e makaukau na ī'a lawalu, a koala no hoi ke kahi ī'a, pela me ke kaka puaa, e lawalu no ka puoho ae o ke alu, o ka paina no īa, a ma īa hope aku, e kua ana īa a hele me kona kino īkaika He manawa ole, pau keia mau mea i ka makaukau i na ai puupuu

Ikaikeanao Kaumalumalu « ka ai arta o ke kane 1 na nnki poi a inu 1 ka wai olapu Ua haalele kokf īho la oia i ka hale mu-a a hoi no ka hale pe'a, a malaila oia kahi 1 noho ai a hihiki 1 ke ola loa ana o Holualna Oi moe hoi ke aln i na luhi a me na ehaeha o ka pomo a hiki 1 ka ha o ka La, ua ala ae la oia a okuu īluna, a īke mai la īa Apua, a hea mai la e neenee aku īmua ona Ua hooko aku la o Apua i kana mau noi, a neenee aku la oia a kokoke imua o Holualoa, a ike mai la kela a ninau mai la "Ke ole au e kuhihewa, o oe no u e ma ma Apua." | Pane aku la ka makuahine me keia mau olelo, "Owau no keia o Mama Apua e kuu keiki. Ua puili aku la o Holualoa ma ka a-i o Apua, hauhau uwe īho

Pane aku la ka makuafttne "Mat uwe oe. Eponooeekamau wahi ai hou oe, a oluolu loa oe, alaila, o ka pau no ia o ku pilikia, ua makaukau ka awa a o ka mu koke aku 1a no ia o Holualoa, u komo na mikipoi na lawalu i'o pa,i.v, .1 u\e k,v i'a 0 ke >ki koke aku la no m o ka ona k,i awa, h uile hou hun\oo O Ua nux x ,ma keia a h.ila hou he mau la, akaln nooApui a Innko aku i na nuikua ,vhi & me na kupun i i ka hoi hou ana mai o ka noonoo o ke ahi, a he mau la kali wale no keu a ala hou mai o ka pau no la o ka pi hkn. Ua iilo koia mau hoiko a Apua i mau mea nui 1 nalii ame na niakaaieana, a ua hoike puia keia mau iono ia Kaumalumalu 1 kona lohe ana, ua lilo īa he mea maikai īaia. E waiho kakou īa lakou nei pela a e nana ae kakou no Kawailuiokauwila, i kela poholo ana o na waa a me ko laua kaa wale ana niai kekahi a kekahi o lau > lla lana īho la no oia 1 ka ih kai me kona manao o kona hopena no īa, eia nae, ua hoolana ia kona manao mao o kona īke ana ia Honupookeokeo e lana mai ana mamua pono ona, a kamaiho wale iho la no oia īaia iho. "Ina o oe kena e Honupookeokeo, ua pakele au la oe Ua kunou mai la o Honupookeokeo, a he kau ana no Kawai huokauwila iluna o ka ohu o ka Honu, o ka la no īa no Punaluu, tne kona olelo ole īho e huli no kana aloha i nalowale, he oki loa na hoomanao ana a keia wahine no kana ipo īa Holualoa, ojala no kaiala ī ahai no kona ola. Awaawa no na īpo oia wa, apela no hoi ko keia waa. A pae keia no Punaluu, ua hoike aku la keia ī kona moolelo a hiki i ka huli hoi hou ana īmua o kona kupunawahine, a o ka laua keiki me Holualoa, o īa no o Kaloa kela mau īhihi kaulana 1 paanaau ī na kini oia aina e olelo maa ai, "na Ilnli o Kaloa. E huh hou kakou a nana no Holualoa. Oi moe hoi o Holualoa i ka ona o ka awa a puoho. O ke ala no īa hele īwaho a īke ī na makua aln īa Kailua a me Keauhou, a ua nee na kumakena, na kwu ana apela wale aku, oiai he mea hou keia ia

akou ka make ana a ola hou ' nnai, aka, ina aole na hana alo-' a kona makuahonuwai o 1 Apua, ma ua pio ka oe ahi pau ka oe hana, a mamuli o ke aka-' mai lapaau o Apua, ike hou la- J kou ia Holualoa ' Ua īke kaua e ka mea heluhelu i ke ola 10 ana o Holualoa, a ua hala īa mau la me ka Iakou mau hana akamai a 1 ole hana mena maoli no, a ke nee nei kakou ji ke au Pualewa o ka aina Ke lulumi ala na aln a me na makaainana no keia ola hou ana o Holualoa Ua ninau ae Ia o Holualoa i ka na wahme "Pehea kou opu?" Pane mai la o Kaumalumalu 1 ke kane- "E kuu mea aloha. Ua hanau wau 1 na hapuu o ko kaua mau la heuole, a he mau mahoe īio a elua, a he mau lewalewa no laua a elua, aole nae ī hiki aku ī na Ku e hanau ai au, a no kuu aloha īno oe, no kou haalele ia'u, a hele oe me kela laepaa pukaihu Jnonolo, oia ke ku i hanau koke ai au Aole i pau g0T 0 ka Nnpepu HOMEKULA wala »0 p Inki ai e ike īa na rnea huna puluhihi ame na mea hou llka ole, nolaila kauoha mai hoonna aku, no.ka !f>2 o ka maka biki