Kuokoa Home Rula, Volume IX, Number 47, 24 November 1911 — KA MOOLELO NO KA MAKUIKA O ke kakela Mauna KE ALAKAI WIWO OLE O NA POWA O KA WAOAKUA O AUKEKULIA A I OLE KA PAIO ANA NO KE ALOHA [ARTICLE]

KA MOOLELO NO KA MAKUIKA O ke kakela Mauna

KE ALAKAI WIWO OLE O NA POWA O KA WAOAKUA O AUKEKULIA

A I OLE KA PAIO ANA NO KE ALOHA

MOKUNAIX

I Hopu ae la ua kanaka nei i ka papalekapu a puli ae la paa īloko o kono lima, me ke, ku ana īho a nana ae la ma o a maanei o ka lumi me ka nanaina pihoihoi. He mau ouli mao popo kekahi e hiki ai ke īkeia aku, ua pihoihoi a ua ano maka'u'maoli īa no keia Kanaka. Ma ka nana aku, ua l'ke oia me kekahi kanaka e hoao ana e hoo akakuu iho ana ī kona mau manao pihoihoi mahope ihoo kona ike ana ī kekahi uha ano nui; oiai oia eku hookahi ana, a ke īke aku la no hoi o Lemani ī ka eueu ana ae o kona mau lehe lehe haikea, me he mea ala e noke ana oia i ka oielo mo a i ole ka hailiih a ī oleia i kekahi mau mamala olelo e ae no hoi o ka pihoihoi a me ka manao'pilihua. Ia manawa, ua ulu ae la ka manao iloko o Lemani,. e hoao no oia e holo malu mailoko aku o ua lumi nei, ua ahona ia mamua o ka pee ana īloko o ua lumi nei. Oka pilikia wale no, o ke ku pono loa mai o keia kanaka ma kahi ana e holo aku ai, 0 kahi oni īki wale ae no ma kona aoao, o ko īala ike mai la no ia A hala he mau mmute — ai Ihe mau hora okoa kona i kah \ | ai — a hiki īkawa o ka Maknīka 1 hoi hou mai ai

| Ike aku la o Leinani i kona •helehelena ī ka wa ona ī kaaio ae ai mamua īho ona no ka hele ana'ku i kahi o ke kanaka e ku ana. Ua ano haikea a maluhiluhi kona mau helehelena ke nana'ku, he oia mau no nae ke aiio kuoo, a ma la wahi la ī like ole ai me ko ua kanaka ala

He mea kekahi e paa ana ma loko o kona lima, a t he manawa loihi kona o ke ku ana iho mamua o ke alo o ua kanaka net e nana pono ana hui laia, ai ko Leinam koho iho, me kela mau maka uliuh poniponi e leha pono aku ana maluna o ua kanaka ala, ī hele no hoi paha a enaena me ka weliweh no hoi ke nana aku, no ka mea, ua haikea loa ae la ka helehelena o ua kanaka ala, me he mea ala, ua piha loa ia oia i ka maka'u a me ka pihoi hoi maoli

''Ei hoi," wahi a ka Makuika, a haawi aku la oia i ka mea nana e paa ana. "Lawe aku; ua oi aku kena mamua a ka'u mea 1 manao ai e haawi aku īa oe," "Aohe no wau ī noi īki aku j ia oe uo kekaai mea," wahi a te - kanaka ī pane mai ai me ka leo ano uu "Ua maopopo ia'u," wahi a i ka Makuika, "eia no nae e haa,wi aku ana no au la oe." "No ke aha ke kumu ? " Leha mai la na maka o ua kanaka nei, a nana hou īho la no ilalo. "Aohe no ko'u maka'u īa oe," . wahi a ka Makuika, a a-ka iho ■ la oia me ke ano hoohenehene. "Aole oe he hupo e noonoo ai pela Ua īke no oe ī ko'u ano, pela ka'u koho."

"Ae, ae," wahi a ua kanaka ,nei i namunamu iho ai, i ka hoo •.maopopo ana aku no nae, ua mak'u maoli no oia "Aole loa au i olelo, aole no hoi i manao, ua lawe mai nei oe ia'u i keia wahi, e ke Kiaama. f, a hooki koke aku la ka Makuika i kana kamailio ana. 'Ua huli aku nei au ia oe a lawe mai Ia hoi ia oe īanei, no kou nele hoi l —" "Nele ika ai ole," wahi a ua kanaka nei i pane haahaa mai ai me ke ku io. "Aole ou makemake e nele oe i ka ai, aole loa he kanaka e hiki ke olelo ae, ua hoohaliu aku au i ko'u kua ī kekahi kanaka 1 hookauwa iaia iho mamuli o'u. Aole loa he kanaka e hiki ke olelo pela " "Ua ike no au la mea, e ke ■ wahi a ua kanaka nei ' me ke ano hoowahawaha. 1 "A no kekahi kumu eae no hoi ea," wahi a ka Maku'ka i hoomau aku ai i kana kamailio > ana "Ke haawi nei au ia oe i kem mau dala i manao aī oe mai > ka hoowalewaleia mai. Mai ka mailio mai 'hoi paha oe!" no ka L mea, e makemake jana ua kanaka ala e kamailio hou— "e hoo--1 pokole nae oe i kau kamaiho

|ana, elike me ka hīki ia oe, a hoolohe mai hoi ia'u. Me keia dala, ua hiki īa oe ke huli ae a hoomaka i ano hou fno kou ola ana" Lawe oe i _ka'u olelo a!o —ua oi aku ia mamua oke dala —apelaoe e hana ai. Aolē au e olelo aku ana ia oe e holoi oe ī na aina-e, he rpea ole no ia! īa'u kou hele i na aina-e a ī ole o kou noho iho no ianei ma kahi | kokoke no e hiki ke kikoo mai īa'u. Hiki īa'u ke hilinai īa oe" a a-kaaka 'hou ae la oia, [a. me he mea ala, aia iloko o'a a-ka ana, kekahi mea ioi aku ke koikoi a me ka walama i ua kanaka nei mamua o ka hooweliweli maoli ana aku iaia.—"Ke hilinai piha nei au ia oe, he mea ole la'u kau wahi e koho ai e no ho. Aka, e hoomanao nae oe i keia—aole no hoi o'u manao e poina ana oe—ma kahi au e hele ai, e akahele loa oe, mai hoopuka īkl oe i kuu moa. Ina kaua e halawai ana—he mea hiki noJ ia ke koho ae—e hele no oe mei ke kamailio ole mai īa'u a i ole nana mai hoi ia'u me he mea ala, ua īke no oe. Hooko oe i j keia, a hiki no hoi ia oe ke hana aku elike me kou maE&make."

Hooki iho la ka Makuika i kana kama'lio ana, a ia manawa i opiopi ae ai ua kanaka 'la i na bila dala me ke akahele a hookomo īho la īloko o kona pa keke, me ka nana pono ana mai no nae o kona mau maka maluna o ka Makuika me he me ala aole loa oia i mjtkemake e haule kekahi wahi huaolelo a i ole po|inapahaika helehelena o ke kanaka ana i maka'u loa ai. "Ke manao nei au, ua pau ae la kaua maanei," wahi a ka Ma kuika. "Malama pono i ke dala; o ka hope loa keia o ka'u haawi ana īa oe Ua lawa īa nou e hoomaka aku ai e hana nou

īho e ukaliia ai oe e ka kah hele aku oe i-kei{i wa- 1 - 1 a e hoomanao nae " | Kau ae la ua kanaka nei i ko i na papale ? a pihi ae ld i koha' kuka a paa | "Ua oluolu maoli ttd rie īa'u' b ke Kiaama," wah'i a ua kana-1 ka nei i kamailio mai ai nie ke habhāu ana ae o-ka leo. %i "lIU Wau i5 poina ana, alailā— 1 " Hbo maka ae ia oia e olelo ino, a pii ae la hoj lta ula rha koila. maii makai 0 ofe, aolfe loa 06 i hoi* hoi i kau oieloj ua īke au ia mest a e kupaa no hoi &u mahope b ka'u olelo. Ina no aohe oe haa _wijnai mlu hana ana no au l ka meapololei, Aka no keia—aole oe e lulu lima ana me ikekahi kepalo, e ke Kiaaina?" A-kaakaae la ka Makuika. Ke hodmaopopo ala au. He hoohiki a e hoopaa ana ī ka olelo ea? Eia ea lima [a!" a kau aku la oia ī kona lima. Kakah īho la ka Makuika no hookahi a elua paha m:nute, e hoolohe ana { ka haiulu hele o na kapuai wawae o ua kanaka ala, pela ko Leinani koho aku, alaila, uwai ae la ka Makuika 1 ka pale puka aniani a huii mai la

' I keu huli ana rrui o ka Ma kuika, ike pono aku la o Leinani 1 kona lielehelena mamuh o oka malamalama oka «*o ka ihoiho kukui ana i kukulu īho ai maluoa oke pakaukau, a oiai oia e nana pono ana 1 na helehelena o ka Makutka, he ano kā'u no-kona, aka, he maka'u no nae 1 awiliwih puia me ka mi namma a ano aloha no hoi i kona īke ana aku i na helehelena a me ano o ka Makuika īa wa ana eku ana ma ka aoao o ke pakaukau. O kela mau nanaina a Leinani i rke ai mamua iho, ua loh a he helehelena kaumaha a piha ehaeha kona īa wa. Me kona poo e kulou ana īlalo, i holpholo iho a' oia īloko o le no a ko\oke loa iaia 1 kehahi manawa, a hiki no iaia ke lohe aku i kona hanu, a haule iho la oia ituna o kekahi noho, a palulu ae la 1 kona mau hma ma ko na mau maka a noho malie iho la oia a noonoo Hilinai aku la o Leinani a pih ma na kukuna o na puka komo, me kona nalowale mahope aku o na pale paku, me ka haalulu oia i ku ai onalaila.

0 ka noho ana'ku a lilo 1 hoīke me kou makemake ole ooe pu kekahi e noho malu aku e hoolohe aku ai i na mea e kamailio maluia ana Jma kahi mehameha, he hana ino no paha īa, aka, o ka noho ana īho a nana aku i ko īala noho mai oka ehaeha r aohe hiki īaia ke heomanawanui. Aneane loa oia e oili aku mai kona wahi e pee ana aku īmua o kona alo, me ka nana ole i ka hopena e hoea

mai ana, a ia wa nae i oili mai ai he leo kam-uhu, a ku" ae la oia iluna, a puhi iho la i ka iho īho kukui a pio a me na kaina wawae kaumaha a lūuluu oia i haalele mai ai oia i ka lumt

O Leinan hoi, ua hele oia a i ka maka'u ua kakah no oia, he mau mmute paha kona o ke kah ana, pela kana koho īho, a oili malie aku la oia mai kona wahl e pee ana, me ka haha hele ana ma kona ala no ka hiki aku ī kekahi aoao o ka lumi e hiki aku ai i ka puka. No kona pihoihoi, ua poina kona noonoo a ir.e kona hoomanao ana i kah] oka puka i ku ai, aku mahe īho la oj a me ka paa ana ae o koua mau hma ma kona poo ms ka hoao ana ae e hoomaopopo, eia la oia mahea o ka lumi kahi i ku ai. Aole i oau