Kuokoa Home Rula, Volume IX, Number 49, 8 December 1911 — HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA

Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae

lii.i kakou i m alalnMe a ka hanai a na inann i ua keiki nei a lnki i kona nui kupono ana, a hoilioi īa ai oia mka o Pihanakalani e kona kahu harui, a nna laiia kona wahi 1 malanniaa.l Ia Kauakah'alu e noho ana maloko o kona hale hulumanu, aia no oia ke hele mau nei ma na kuahiwi o īa mau wahi apau, e kaapuni ana ina pali, a pela oia e hele mau ai Ia kekahi hele hou ana a ua aln opro nei e makaik,ti ma na kuahiwi, a i kona hoea ana ma kekahi pah i kapaia la wahi o Haeleele, lohe aku la ou 1 ke kani o ka pahu a ine ka puniu, Noho īho la oia e hoolohe i ke kani ona pahu hula, a noonoo ae la ou e iho oia īlalo i ike ina mea e hana ia aru ma īa hale, aka, mamul' o kona ano maluhiluhi no hoi, ua huh hoi aku lano oia nokonawahi. liaia e hoi ana. ma na kuahiwi a hoea ma Puukapele, ua na na aku la oia īa kai o Waimea, a iaia e noho nanea ana, lohe aku la oia Ika leo o na manu īke kani ana mai, aka, ī kona lohe ana ī na olelo a ka manu, o kona hoi mai la no īa no Pihanakalani. laia ī hiki aku ai ī Pihanakalani, e noho mai ana o lan, a liuliu īa wa ī olelo mai la oia īa Kauakahialu. "Heaha kau mea makemake e ka hanai." He makemake au i mea kani nau,\ wahi a ua aln opio nei i pane aku ai. Oia ko'u kumu i hiki mai la īmua ou, aka, eia iho ko makuahine ame ko makuakane he īke ī ka hula, a ua lawa ka ike la laua no ke a'o ana mai īa oe Eia keia, o ke kapa hulu melemele īloko o kahi huh lau īki, a īloko hoi o kela ipu nui, o kou kapa īa e hele ai i ka wa po, a e aahu mau no oe i kela kapa hulu manu. Ua olelo mai la o Iknkikalani ia Kauakahialn e kn i ua ipu nei. O ko Elauakahialu kn aku la no īa iloko o kona hale hulu ma nu, a īaia īhki aku ai ma ka puka o kona hale, ike ae la o Iknkikalani īke ku ana mai oka punohu ua-koko ma kihi ana e ku nei, a mamua o kon,\ haalele ana iho, ua olelo aku U o Iknkikalani i ke 'ohu hanai īa Kawelo Naki "0 ka makemake a ke keiki aln ī keia e hiki mai ai, ua makaukau na mea apau, a o ka nalo aku la no īa o Iknkikalani īlo ko o ka punohu ua-koko Ia Kawelo Naki e noho nei me ka moopuna, ua ninau mai la ke kahu hanai la Kauakahialu "Ua ike no oe ī kou makuakane a me kou makuahme a me kou katkuahtne ? " "Aole," wahn aua aln opio nei t pane mai ai. Jna pela, e iho kau ī kai ī ku hikuhi aku au ia oe ī kou hafiau hope na makua, a m« na kupuna ou, a oia ko'u mea i ku mai

MOKI.'NA UJ. //''V nh'i i Horiuīni))ul<it<hir rn 110

la ia oe e iho kaua no kai. 0 kekahi, ua niakemake lakou e īke la oe, a e hui mau no hoi me lakou, a kamaaina hoi paha, alaila, īke īka nam o"ka hula, a noho pu, a īke aku a ike mai, oia ko'u makemake la oe e iho kaua. Aua nui oe, aka, aole nae oe i kuhikuhi ia ī kou makua kane a me kou makuahine kahf inoho au U E kuu luhi, eku aku oe \na ohana o kaua e hele mai e īke ia oe i & noa ae no hot paha, a noUila, e kii aku oe ia lakou e hele mai hoi paha e ike ae a pau, a o kou wa īa e īke ai i ka liula a ko makuakane a me kona ike oh, Ua ike no au i kou ike hula a m« kou akamai oli i a'o ia ia oe i Oahu, a oia, ike kau e hanai iho i ko piko e kuu luhi paa ktki, a oia kau e helu mai n§i ia u e kuu luhi, a'u i hoomaniwanui ai la oe. Ia laua e īho aku nei, lohe aku la laua ike kani mai oka pahu o loko o ka heiau, aia laua ī hoea aku ai no ka hale o na makua alii, ike mai na makua alu, na kupuna a me na poe e noho mai ana ī ko laua nei hele ana aku. Iko lakou hui ana, ua olelo aku la o Kawelo Naki la Kaua kahiaīii "E haawi mua ae oe i īke alii mamua, a e ike ae oukou īke alt opio' n Ia wa i paoe mai ai o Kauakahi īa Kawelo Naki, "Oia ka makou e kali nei o ko makou īke aku i ke alii opi®, no ka mea e holo aku ana au i Oahu. Iko lakou īke ana i ke aht opio, oia no ka wa i kani mai ai ai ka pahu o ka heiau. īfoko o uahale ike alii nei, ua hanaia he mau aleo i waena konu, a ua piha oluna i na ma-' nu, a i ra mauu e kanī ana, ua mele Hke ae la oia me kona leo nahenahe. Ina manu e kani īkuwa nei, oia ka wa i malu iho ai o loko oka hale ī na eheu o Ikiikikalani a Hinaiaeleele, a pouli ae la o waho oka hale, a konao ana laua iloko oka hale, a hui leo la me na makua aln Ua olelo mai la o Ikiikikalalani ia Kahauohalawa "Eia ko keiki a makou i hanai ai a hoihoi mai la imua ou, no ka ka mea, ua nuij a ua pau ka ma lama ana a na manu, ī 3ohe oukou apau oko kakou aina hanau no keia o Kauat-o-Mano, ao Kahaleohai no ko makou makua nana i hanai a nui O Naki, o ko makou mau kaikuahine ia a me na ohana he nui wale. O kekahi, e olelo -aku au ia oukou oka leo o ke alii opio nei, ua hke kona kekam ana o na manu ka nahenahe, a ma au e olelo aku ana īaia e hookam mai oia ina leo o na manu a kakou e īke flej, a e kani mai ana la me ka lēo o na manu ka nunahe loa e lilo ai po ka manao o na manu la Ka« uakahiahi.