Kuokoa Home Rula, Volume IX, Number 49, 8 December 1911 — KA MOOLELO NO KA MAKUIKA O Ke kakela Mauna KE ALAKAI WIWO OLE O NA POWA O KA WAOAKUA O AUKEKULIA A I OLE KA PAIO ANA NO KE ALOHA. [ARTICLE]

KA MOOLELO NO KA MAKUIKA O Ke kakela Mauna

KE ALAKAI WIWO OLE O NA POWA O KA WAOAKUA O AUKEKULIA

A I OLE KA PAIO ANA NO KE ALOHA.

MOKUNAIX

Pii ae la ka ula ma na papa-1 liiia o Lemani, me ka puai wahi leo ole a oku aku la i ka puu-1 wai imus o ka Makuika. Ua papale mai la ka Makuika. "Aole. Aole loa au e hone--10 wale aku no īloko o kau mau mea huna, a mar hihia no nae paha wau me ko'u hoomaopopo ole he mea huna kekahi e pi--11 ana i kena puuw ai E hke no hoi me oe ī keia po, me kou upu mua ole, e ike ana oe ī kekahi mea huna a'u E hahai aku au ia oe ) ka'u mau mea hu na i ike hapa iho nei.? Kuemi mat la o Lemani i hope a hohola aku la kona mau lima īmua. "Aole, aole!," i puana ae ai o Leinani "A," wahi a ka Makuika me ke ano pihoihoi. Na'u no nae u e hooholo E noho īho paha oe. Kunou mai la o Leinani me ke kuemi ana aku i hope, me ka luliluh ana ae v kona poo, efa nae, ua hele mai la oia a piha haalulu. Nee mai la oia īmua, he elua a ekolu paha kaina wawae, me luna ī'ho o kona umauma, alaila, huli aela ka Makuika aiiana mai la ia Lemani, me na helehelena i piha i ka ehaeha, me ko&a lehelehe hoi i umii ia a pihpono. "AoleL Aole e hiki īa'u!" wa hi ana i pane mai ai. Aka, e hahai aku nae au la oe ī keia: o oe ka mea nana i kono ia'u e ha na au i kekahi hana hoohewale i keia po." Ua hoopahohao loa ia ko Lei nani noonoo ia manawa a me kona mau maka i hele a aa i na na aku ai o Leinani ī ka Makuika. "Ae, nau no hoi!" i hoopuka hou mai ai ka Makuika, kuhi mai Ia kona lima īa Lemani me he mea ala e kukala okoa ae ana oia. "Aka, mamuli wale no ou, aka, ina wau 1 olelo aku nei i kela kanaka e hana i na ha na ino ana 1 manao ai ehana! | Aka, mamuli wale no ou, ina ua haalele iho au i keia kakela nei i keia po me ka hoi hou ole mai e kiai i kona mau ipuka' Aka, aole e hiki ia'u! E ka wahine opio"—me ka umn ana ae i kona mau lima, a ua hele oia a piha loa i ka huhu no kona ano hoopepe wale paha—"e ka wahine opio, he aha lrau i hana aa ia'u? Ua hana mai oe i kekahi hana kaina maluna o'u? I ko'u wa i īke ai la oe i kela po o'u ī hoi mai ai, ua pahola mai oe i kekahi mana ano-e maluna o'u. Ua kaili aku oe i ka ikaika a me ka uilani o ko'u noonoo mai la'u aku, ka īkaika hoi a'u i haaheo ai—i ka hlo ana oia ] īkaika, ua lilo iho la au i mea i nawaliwah, a hiki ole ia'u ke pa 1 le ae no'u iho! E Leinani"— 1 a hopu mai la oia i ka Kma o i o Lemam a huki mai Ia īaia ma 1 mua o kona alo—he aha kau i < hana mai ai ia'u?" Aia hoi he leo o ka ehaeha i

maoli iloko o kona kamailio ana me ka leo kaumaha, a na la mea jhoi i hookapalih ae ī kona puuwai, me he mea ala, aia hoi ke kahi hauoli kamahao i owih pu īa no hoi me ka haule o ka ma naolana. "Aole anei pela e Leinani I na pela—o ka oiaio* maoli no hoi paha la, a no ka mea, he hora īno īa no'u i ka wa mua loa o'u ī ike ai īā oe?" Me he mea ala e hoao ana oia e umii 'iho i na manao e hakukoi ana iloko ona } a ku īho la oia me ka puai wahi leo ole no kekahi mau kekona; a mahope olelo mai la oia me ke akahele: "Ae, pela 10 no. t'a aloha au ia oe e Leinani. Iloko o keid ao holookoa, o oe hookahi ka wahme a'u i makemake ai Ke hoomaopopo maoli nei au i ke kumu ī hikiwawae ai o ka loli ana o keia ola ana iloko o ka hauoli a waiwai no hoi ke ola ana. Ano, ke īke nei au ī ke kumu o kou kalt a hoolono i koti leo E Lemani, ua aloha au īa oe. A pehea hoi oe?" Huki aku la ka Makuika la Leinani a kokoke mamua'ona, a ua hke loa īho la o Leinani īa manawa uie he mea aīa he ohe ala ka holu iloko o kona mau lima ooiea—a kulou īho la oia maluna o Leinani, Poniuniu ae la ko Leinani noonoo, a kaa pu ae la hoi ka lumi meia, a hooho ae la hoi c Leipanj lie wahi leo - uwe haahaa, Na ia Leo uvye i kanaka hou mai ī ka Makuika O keia leo leo uwe, he leG hoi iloko o ka ehaeha a fpe ka poho o ka manaolana, i olele mo ai oia ia Lemani: "Hamau hoi, e akahele hoi! E kala mai" oe īa'u! Mai pane oe. Aole i keia waj Aole ne hoi ī kaawale ko'u ano kanaka hanohano mai la'u aku' Apopo kou e Lemani e hoike mai ai īa'u. A eia nae, e Lemani">— a kulou hou īho la ka Makuika maluna o Leinani—"ma io hoi ua aloha oe ia'u, e hiki auanei la oe —E nana mai ljoi paha kou mau maka īa'u e Leinani." Leha ae Ia na maka o Leinani a nana aku la i ka Makuika. "Ina ua hiki ī ka helehelena 0 kekahi wahine ke hoolele mai 1 ke a-ka o kona uhane maluna 0 kona mau * helehelena." Aka ke ike aku nei auj ka helehelena o kekahi wiwo ole 'iloko o ke na mau onohi maka, E hai mai oe ia'u, ina nae hoi oe e aa ana 1 na mea apau, mamua ae hoi o kau mea i haih aī no ke kanaka au ī aloha ai? E hiki anei ia oe ke hoike mai—aole e hiki ke ninau aku īa oe. Apopo o kou wa ia e hoike niat ai īa'u. Hooku aku la ka Makuika i na hma o Leninani, me ke kuhi aku hoi o kekahi lim&'ona i ka puka, a olelo hou mai ka Makuika E waiho mai ia'u ame na diabalo e paa nei la'u!" ' |?1 n T 1 lrnn n ««<_• u XwCrnaul 1 KUOa mau lima ma kona mau niaka,

1 a hele aku lā. 1 I Naue malie aka la ola i ko-1 na pii ana iluna olee alapil a hi' ki i kona rumi moe x me he mea' ala, e hele iloko o kona | wa e hiamoe ana, aole hoi me kona noonoo kanaka maoh nei.' Uamoeuhane anei oia? Hoo-I mohala aku Ia oia i kona hma a nana" iho la 1 ka puuwai; aka,' aole nae na ia mea i hooia mai i ka oiaio o na mea apau ana i alo ai ma ia po, 1 ke kau o ka ulaula maluna o kona lima ma kahi a ka Makuika i paa ai. Aole keia moeuhane, aole no hoi he kahoaka, aka, he mau mea oiaio keia a'u i ike ai, a hoomaopopo hoi, i halu iho ai o Lemani iloko iho ona. j Me ka leo uwe o ka maluhi,luhi, ua hina aku la oia maluna ! o kona wahi moe, a hoomanao . t ae la i na kukai olelo ana mawaena o ka Makuika a me ke kanaka i na minuke mamua īho | a ike īho Ia oia, aia no he mea huna īloko o kela ola ana o ka | Makuika, ke kumu hoi o kona 1 ae ana aku ī kela kanaka e ku- : kai kamailio pu me ia i na hora koliu o ke aumoe maloko o ke kakela. j He ahala keia mea huna īlo-1 ko o ko ka Makuika ola ana? wahi a Leinum i nalu iho ai iIo- ( ko ona He mea huna anei ilo-! ko ona a ī ole—kekahi hoi o na! kanaka e haaheo ai o Pelekane?, I lawe mai hoi ī kekahi kanaka lopa, kipe aku iaia me ke dala? , He oiaio ua kipe aku oia, oiai flpko o kona pihoihoi, ua ae mai oia īa'u, ua haawi aku oia ī ke dala. He mea oiaio anei, ua ha na no oia i kekahi kalaima ino ,loa? Malia, ua ike anei kela kaoaka 1 ua kalaima al i, i p*a ai oia malalo o kena mana? Me keia mau mea apau ana e hoomanao nei, ī panai puia mai hoi me kana mau mea ī lohe ai, , eia nae, o kona puuwai ? kelā manawa me he mea ala e ī ae ana, e hoolei loa aku oe īa mau noonoo ana, a e hoopoma loa hoi. He mea kanalua loa ka nooi noo ana ae, o ke kanaka elike . ala me ka Makuika, a o kona kulana hoi, he kanaka e aa ana e hana 1 kekahi h ina no ka }hoo haahaa ana i kona kaulana, a 1 , kekahi kalaima hoi Jloko o puuwai, e pua- , puai mau ae na huaolelo a ka Makuika, me kona hoike I okoa an? mai iai& i ke gloha i j hnpoi ia eis nona. Ke hoq-! manao ala oja i na olelo apau a ka Makuika j olelo mai ai īaia, a me ia mau hoomanao ana, ua hoomama la ae la kona naau, a hauoli ae la oia me he mea ala, ua maālo ae'ke ao poluluhi o ke ieaumaha a me ka eHaeha, a e moe ana oia iloko o ka hauoli piha, ka mea hoi ana i ke ole ai īloko o kona ola ana. He hookahi wale no manawa mamua īho, ana i lohe ai i ua olelo o ke aloha mai ia Fetona mai, a ua kue aku oia ia manao aloha ona, a ua lilo hoi i m?a nona e huhu ai, a hoopii aku la 'Hoi i ka wela o ka inaina iloko ' o Fetona. No ka Makuika hoi, i kona wa i hoike mai at i koia aloha ,iaia, aole oia i huhu, aka, ua ka haha Iqa oia, aohe hoi oia i hoo [wahawaha aku iaia, ehke me' kona hoowahawa la Fetona. No . ke aha la keia? i nmau iho ai oia īaia iho, me ka pii ana ae o ka ula ohelohelo ma kona mau papalina, a palulu ae la oia r-ko na mau maka no ka pale ana ae i ke koni ana a kona puuwai kapalih. Ina paha i koi ikaika mai ka -Makuika-ia ia-e—paae—no—kaoa-nmau, oia hoi—Ua aloha anei

oe ia'ii e Leinani. Oka pane! maopopo loa, oia hoi, —ma aole me kona lenelehe, alaila, o kona I puuwai ke pane ae s 'ana'. j ft Ae. 01 Aole loa paha meia ka pane pololei, oiai, he mau la kakaika wale ko'ji ike ana īaia. Alaila, poha ae la ka malamalama iloko o kona uhane, a hoo 1 maopopo iho la oia, ua aloha oia i ka Makuika me kona puuwai apau, oia hoi, ua aloha oia i ka Makuika i ka wa muu loa no ana i ike ai iaia. Owai la oia, e hiki ai iaia e hoolohe aku i ko ka Makuika aloha iaia, he kaikamahine ku lana ole, he īlihune, he kumukula wale iho no, he aea hoi, e aloha ia mai ai e leekahi kanaka kaukau alii, ka Makuika hoi e haaheo ai ko Enelani poe. Me keia mau noonoo iloko ona, a-kaaka iho laoia iaia iho, Hapai ae ta oia ī kona lima iluna a nana iho la i ka ma-ka ula ula o kona hma ma kahi o'ka li ma wikani o ka Makuika i paa ai, a hoholo ae la ka maaele a puni kona kino, alaila, kulou aku la oia a hom īho Ia oia i ka ma-ka ulaula ma kona lima, me hoomaopopo ole ae i kana mea e hana hana ana, oiai, ua ulupuni oia ī ka eha a loko hana nui, e hoao ana hoie a-na ika hui o kona aloha; aka, aole nae e hiki, oiai e au hele ana kona noonoo io a iane ! , a pili iho la kona mau hhihhi maka a moe iho la oia iloko o ka moe kulipolipo a ke aloha. Ua hoala ia oia mao ke kikeke ia ana mai o kona puka, a ala ae la oia a noho īho la oia iluna o kona wahi moe, me kona manao la o kona leaimahme hana. Kikeke hou ana no ka lua o ka manawa, a hele aku la oia a wehe aku la i ka puka o kona rumi, a nmau aku la— 0 wai keia? - "Owau no," i pane mai ai o Lede Luka, ua makemake au e kamaililo oe. Me ke ano kanalua no, ua hoomaloeloe ae la o Leinani iaia iho, alaila, wehe loa ae la oia i ka puka a hamama. Komo mai la o Lede Luka īloko, a huli pono mai la oia imua o Leinahi, a nana mai la me na maka hulih oka īnaina. Komo mai la no o Lede Luka eia no o Leinani me kona lole o ke ahiahi mamua iho, me he 'la aole oia 1 moe iki, a o kona mau hiohiona hoi, ua 3cunahit|i. Ua ole ia Leinani kana papa aku ai, qka nan? wale afeu no ia Lefje Luka me ka pane leo ole. f SJa pono loa kou liookomo ana mai nei ia'u iloko nei o ka rumi," wahl a Lede Luka i kamailio aku ai me ka leo kanaka me he mea ala, e hoao ana oia e hoomalu iaia iho. Ina aole oe i wehe ae nei ī ka puka, i na ua wawahiia mai nei e a'u "He aha kau e pane mai ai?" He aha ka'u e pane aku ai? i hooho aku ai o Leinani, me ka nana pono ana aku ja Leele Luka. Aole i pau