Kuokoa Home Rula, Volume X, Number 3, 19 January 1912 — HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA

Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae

MOKUNA 111 /fcAWn r Hnouhunahiehie oi m Hawaii.

Ia ku ana ae 0 Kahalelehua, wehe na īpu haa a ka wai-pua aala makani, 0 Konolea ka makani 1 ka waiopua o Wailua, kohia huila makani ke kuupau o ua kaikamahine ala I kela wa 1 pau ae ai 0 ka hu la ana a Kahalelehua, komo ana 0 Kauakahinln a olelo mafīa īa Kalapueo- - "E, pehea keia kaikāmahme 1 ka hula?" Pane mai la hoi 0 Kalapueo īa Kauakahialu: "Mahea kuanei au ea'o aku ai īaia nei, ua īke hula maoli no, a ua a'o ma--011 no ka makuakane a me ka makuahine 1 ke alu kaikamahine Ika wehe ana mai 0 kaiao 0 ka malamalama, ua īho mai la kahi makani pakea 0 Waialeale aoke kii ae la no īa 0 ua keiki nei 1 ka ipwa hoehoe no ana a hookani ae la ma ka pae humu o Kahalauaola 0 ka hooleam ae la no la i ua īpu nei, he kani hoi kau a hui pu me I?e kam o na niau o na ki hi apau eha"o ka heiau. 1 kekahi la ae, ua īho mai la o Kauakahialu no kai o Kalehua wehe e maikaikai ai, a iaia 1 iho mai ai me kekahi kahuna me Kalapueo no kai 0 Kalehuawehe, a ia laua i īho mai ai a hoea laua ma kekahi aoao 0 Nounou, īke aku laua nei 1 na wahme e heenalu mai ana, a o ke alii opio o Kaihlauokekoa ke noho aku ana e nana 1 ka heenalu ana a na wahme, O Kauakahialn ke keiki o Pi hanakalani, u ua maopopo mua no 1 ke kaikamahine aln no Kauakahialii, he lohe mua no ke alo alh 1 na mea apau, 1 ka nui 0 ka haanui a me kd haanou 0 na haia kaikamahine ua alu ala, a olelo mai la ia Kailauokekoa. "A heaha ka mea o oukou ij olelo ole aku ai e komo inai 110ko nei 0 ka hale." Pane mai no hoi ua poe kaikamahine me ka olelo ana mal. "Pehea makou e olelo aku ai ano ka mea, e hele pu ana no me kona kahu Aole hiki īa makpu ke hele •eku ma iela aoao o ka muliwai 0 Wailua, oiai, mahjpe makou pihkia Ike alu nui la Kalanialioa, ooeno ko makou haku, a ma e hele oe, e hele |pu aku no makou mahope ou eko makou alu. Ia Kauakahialn 1 hiki aku ai 1 kahi o na keiki 0 ke kai 0 Makaiwa, e pihaia ana no hoi aoao ena heenalu, 0 na aln no hoi ka nui oia aoao, ua ike mai la o Aiwohikipua 1 ua ahi opio nei, a hele mai la 01 a a hui iho la -me ke Uu opio. | Ia laua e kamailio nei, ua ole ,lo mai la o Aiwohikipua e hele ! 1 ka heenalu, a ua hoole aku la ' 0 Kauakahialn, me ka olelo ana nohoi "He nalu no ko makou wahi 0 uka, a ma īa wahi 1 ku nana īho ai 0 Aiwohikipua, a he mea nui loa īa 1 kona manao 1 ka hiki 0 ke kai luka 0 Pihanakalam

a nui ka ano e 0 ka manao 0 ke ke aln o Pueo no ka oltio a.nei keiki ani, a namunamu liilii iho la 0 Aiwohikipua i ke kupanaha 0 na olelo a Kauakahiahi. 0 Kauakahialii ke keiki kamaaina oia mau wahi kuahiwi,aole no hoi i ike o Aiwohikipua he kekahi ko ia mau kuahiwi a hala ma na Koolau a me na Kona a me k* olelo ana aku 1 ke alii opio Ia wa 1 ninau aku ai 0 Aiwohikipua 1 ua aln opio nei. ''E ninau aku au ia oe, he kai 10 no 0 uka 0 kou wahi?" Ua pine mai la no hoi ua alii opio nei: "Ae, owau ke keiki ka maaina 0 na kuahiwi a kau īluna o Waialeale.'' 71 Ae, pela 10 no paha i ka wa kanaka ole, a e manao oe he kai ko ia uka." A no ka pau ole o koiM|yMa-i nao kanalua ua ninau okoaaku Ja oia 1 ke kahuna la Kalapueo^ "Ea, he oiaio anei ka hoike a a ke ahi opio, me ka olelo ana mai nei he nui ka ī'a 0 uka o kela kuahiwi." "Ae, he nui ka ī'a ona ano i'a like ole apau." A olelo hou mai la ua aln opio nei: "Ina he kanalua kou e ke aln Pueo, epu ae 1 Pihana kaiam rike oe īna ano i'a apau au e makemakfr ai, a koe aku ka mano a me ka puhi. Aole o'u makemake 1 na oe e ono Ika l'a kai kii ae no oe 1 Pihanakalani, e loaa no ia oe na i'a au 1 makemake ai. Aole he ku oka makou i'a i kat nei, ua makaukau makou i na ī'a. Mahea ka ī'a e pii ai luka o ko oukou wahi, aole e hiki i ka ia e pii luka 0 ke kuahiwi a kamailio mai la ke kahuna o Kalapueo īa Aiwohikipua: "Ea, auhe-d oe e ke keiki, e hoi oe a oleio aku i na makua ou, e pii ae iuka 1 ike pono i ka oiaio, i pau ke kuhihewa ou a la wa 1 olelo aku ai 0 Aiwohikipua ia Kalapueo: "He keiki alii no kela, a owai kona inoa." - O ke Kalukaluokew a kona īna, a e pn pu ae oukou i ike i ka nani 0 Pihanakalani," wahi a Kalapueo. 1 kela wa 1 olelo aku ai o Ka uakahialii iua keiki nei: M 0 wai īwaena o oukou ka poe aka mai Ika hula 1 hoomakaukau mua mai au 1 halau hula no oukou e na ahi a i āi oukou 1 na ia hou. K lawe pu mai no hoi paha me ona lei i kohu ai ka hula ana. 0 uka, aiawa 1 olelo mai ai o Kalapneo 1 ua ahi opio_ nei: "E hoi kaua, a ua ae mai la no hoi oia. A olelo aku la 0 Kauakahi e hoi laua ma Kapakahi, a ia wa 1 hohola iho la 0 Kauakahialii i ke kapa Hulu manu, a oleio aku la 1 ua kahuna nei e kau ae iluna o ke hulu manu.