Kuokoa Home Rula, Volume X, Number 7, 16 February 1912 — HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae. [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA

Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae.

MOKUNA m. HeNa>i<>a «' llonuhimohie/ne m na Hmoaw.

E Kauakahialu, i kii ia aku nei oe no ko'u manao e hoi mat oe a me na kupuna ou ilalo nei, a ua hiki mai la hoi olua. A pehea kou manao e kuu lei? E noho ana kakou ianei, 1 kamaiho aku ai o Hmaiaeleele la Kahaleohai. "E ae mai oe e noho kakou īlalo nei. Aohe aina a kaua e manao aku e hoi." "A pehea ae nei ka maka o kau," i ninau aku at o Kahaleohai ta Hmaiaeleele. "I ke aha hoi," i ninau mai ai o Hinaiaeleele. "Ua pane aku la o Kahaleohai me ka olelo ana aku: "I ka hoi hookahi aku 1 keia loa. He loa hele wawae ae anei ia." "He nui ka poe nana e hoihoi aku īaia ina e makemake oia e hoi. O ke kumu o ko'u kena ana aku nei e kn aku ia ou kou apau e hoi mai i ka ama o ehn ka&i ! ka lewa." "A pehea kou manao, e noho no kakou, a īa wa i 'ōlelo mai ai 0 Kauakahialu i ke kupunakane ia Kahaleohai"E ke au'a ia nei kaua, apehea kou manao. A ma oe e ne ho, e hoi ana no wau, aoie e ki īa'u ke noho, no ka mea, aole 1 ikeia aku na hana pono ole o ka ama, a o la ke o ko'u hoi, a nau no hoi oe e bot «»ai, a ina oe e kii ae ia Kaukahi raa! e Kahaleohai, e noho paha kaua 1 ka aina luhi ole, aole he hele i ka mahiai a me ka lawaia. E noho no hoi kaua a na kekahi poe e kii aku o Keakalehua e hoi mai no ko kakou wahi net e noho ai uo ka wa e kukuhi hou ia ai o ke poo kapu o Ka ne a me Kanaloa, a ia wa i olelo aku ai'o Hmaiaeleele. Ina hoi ha oe e hoi e lawe pu aku oe i ke -kupunakane. E hoi koke aku ana no ka i keia la? Ua ae mai la o Hinaiaeleele. "Ae," e hoi ana > keia Ia. 0 ke kii aku la no la o Ikiiki kalani i ka hulu mama lele ia Niaupio i ka lewa, ka manu ma ma lele.*" He imo ana na ka ma ka, aia oia 1 Pihanakalani ia ahi ahi. A iasa paha 1 ka moana lohe aku Ia oia i ke kani mai c ka pahu, a kam hou ka pahu kualima, ua ano poeleele iho, a komo. ana ota īloko o ka heiau. a ua Ioheia e na poe apau o uka o Kawaik iniakane, a maalo i ke aio o na'ln af ahupuaa? 1 ke ao ana ae, ua īho aku la oia no kai o Kahalauaola, a hoike aku la o Kauakahiahi i kona ike ana i kekahi wahi keiki uuku akanpai i ka hana ana i ke kaula me ka iaau, a ua nakii ma kekahi poo o ua laau ala a pela ma kekahi poo a ua hoopie ia.

Oia ka mea i ki a ku ka ma-1 ka o ka mano a puka raa kekahi maka a paa loa. A eu au iluna o kekahi puu kahi i noho ai, a la'u e noho ana, a kaomi ana keia wahi kei ki uuku maluna o kuu kua, me ka ninau ana mai* ''Ea, ua ike oe i kekahi mea nui, i ka lele 1 o a ianei?

Ua ae aku la o Kauakahiali me ka nmau ana aku no hoi: "A nawai i ki a ku ka maka o kela mano? "Na'u kela laau e paa |mai la i ka maka o ka mano." Ua paa no kahi hope o ua wa hi keiki nei 1 ka malo a me kahi kapa kihei uuku e kau ana ma ka a-i Ua nahaehae no hoi kona wa hi kapa e aahu ana t a ma la wa hi i mnau aku ai o Kauakahialu: "Ea, e make ana no ua hoa paio nei au.?" "Ae," wahi a ua wahi keiki kalohe nei. Ua ninau hou aku la o Kaua kahialn. "Auhea kou wahi e no ho-nei, a kuhikuhi sku la oia i kekahi wahi puu a o lalo iho o ua wahi puu nei ko'u wahi noho i lohe oe. A e hele ana oe ihea, i mnau aku ai o Kauakahialu'i kahi kei ki, "E hele ana oe )bea?" "E hele ana au no ka'u hana he luku i na lole o ko'u aina nei apuni, a o la no hoi ia au e ike mai la i keu wahi ekeeke aa mu pua " Nana aku 1« e pii loa ae ana ka la iluna, a ka maiho aku la o Kauakahialu. "E hoi paha oe t kahi keiki 1 eou wahi, a oleio mai la ua wahi «eiki kalohenei* "O oe no ke hoī, a owau ea 10 enei no a o ko'u wahi no <eia." Ia wa i wehe ae ai o Kauakalialn i ke kapa hulu manu a mo liala, a īa wa i neenee mai ai o ja wahi keiki kalohe nei a koko *e a oana aku Ja ua wahi keiki nei ia Kauakahialu a olelo aku la iaia: "E hele kaua i ko'u wahi, i olelo aku ai kahi keiki." "Aole paha pono ke hele au me oe, o ka waha ke olelo, a o na aia i kahi e kahi i nana ai, a la wa i hopu aku ai o Ka.ualeahialū i kahi keiki a kau ana il«na o ke kapa hulu manu, a ehke me ka makam puahiohio ka hu ana īho, aia laua ī Kapaa kahi i noho ai. Ia laua e haele nei, ike aku la ua wahi keiki net i na kanaka e nonoho mai ana, a olelo aku la ua wahi keiki nei la hiahi"E, auhea oe, e hookuu mai oe ia'u. A la laua ī kokoke aku ai ī kahi e piha ia ana e na kanaka, ua īke mai fa o Aiwohikipua 1' ke ahi, a olelo mai Ja o A wohikīpua la Kauakahialii* "Ua oleloia mai nei hoi, us hoi loa aku nei oe."

- O ia no ko'u manao o ka ho 'ea aku no i ka aina lewa. A īa Aiwohikipua e kamailio nei imua o na kanaka no kahii kejki 1 ke komo īloko o ke eke aanm mahope no o ke aln, a la wa 1 huli ae ai o Kauakahiahi a nana mahope ona, aole ua wabi keiki nei, a ke a-ka nei ka nui o na kanaka « me ka hulo i na ha na hookalakupua a kahi keiki t ke korm no iloko o ke eke aanm a nmau okoa mai la o Aiwohiki pua i na kanaka e nonoho aku nei: