Kuokoa Home Rula, Volume X, Number 15, 12 April 1912 — HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA

Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae

MOKUNA 111 I | Ht e ftooulu»)ufnrhw ai »„ l) n uui>\

i Ika ike ana oke alu opio i jka piha i na kanaka o Pihana--1 kalani, ua komo aku la ua keiki nei no ka hoomanao ana i ka jn\ii o kona mau makahiki, o īa kana i olelo ai, e kaapuni ana oia ja Hawaii a me Maui, a!ai- ( U haalele ia Hawaii nei, no ka mea, ua lawa kona noho ana, a e hoi ana oia no ka aina o na j kupuna. K hoao oia no na mea kani e hke me na mea i hoikeia ma na helu ī hala, ua ikeia he keiki akamai maoli no o Kauahialu ma na ano hula apau i like me kr ao ana a kana mau kumu, e inoho pu ala i ka lawe maoll ana 'ae oke alii opio ina keehina o ike hula, a oili, a puhenehei ne, o na ano ike a pau o na kahuna a kumu hula o na tke apau a ke alu opio i a'o aī, A peia no i holo pono ai na hana pohihihi i a'o la ai ua alii opto ala A he īke pahaohao no ka ike • ī loaa ī keia keiki elike no me ka makuakane me Kauakahi. I |ka holopono ana o keia mau ike jia Kauakahialn, ua ulu mai la jna ano hoopth \ mea nana e kui na pua lehua elua, o ka lehua ula a me ka lehua kea o Pihanakalani Ia wai la e uniki -11 keia keiki opiopio, e ike no kakou la mea o kaikuahme ponoi no ka mua o oke aloha. Ealawaiho kakou e ka poe heluhelu i ka mele hoo kalapua a Hinaiaeleeie, a penei no ia*

Eluu kane mai ka popo ua ka pa o Nuuanu, Ke ahai ala ma ke kua, Puluelo maua 1 ka ua o Ka-waahila-e, O kuu hilahila hoi t ka makana ole « kuu lima, E ike aku ai la oe e, 0 ka leo ka mea aloha, 1 lono oe-a Ua ulu mai la na kanikani a ula i kona noonoo e pono oia e hea aku ī kona kaikuahine mua ma ka hanau ana o na makua, a ulu aoa ae la kona nooneo : ano e īloko o ua keiki alu nei, ma ke ano hilahila j | la'lohe ana o ua alu ©pio nei! i keia leo e kamkani ana na ula lokoaa pepeiao, e pono ke hooko, ua lawa, a ua kupono kou kahea ana i kou hanau mua ej hoi mai e noho olua, no ka hopena o ko olua mau la. j Ua hiaa ka moe ana a ua aln nei, a olelo ae Ja penei ' "Ua mahana kuu mau kahuna ua uhi kapa mamaki he mahana hoi kau, a no'u iho, e hoi e hoi aku no au a oni iho no ilo ko o ke kuma ouholowai. O ke kumu īa ī hele e mnau i na hoike o ka Papa īa Lekv 'Ua pono anei au e pili me kela kaikamahme?" ! "Ae, ua pono kau nmau, a hewa oe, kou hookomo ninau 1 ke kapu o ka heiau, o kou pono no ka'u ī manao ai, ao'e oe i not ia Papaiaieke, i hua e ulu ai a kawowo, aole ua noi oe t ka pono no \ho' Aohe hua e hoea ana mai ka nuu wua ai i ka nuu pau a pih

1 ka iwi o kq. poo au aina o Mawaeika!anr A ia wahi pouh hou ro ka noonoo o ua aln opio, oiai aole i noi aku e kala mai oe, e ke kiai o ka po , Ano kau mau kahuna ua haumia lakou, ua ili keia mau wahi apau, ua awahia ka puu oi ( ke akuaī kou mau kahuna. | Aole pono eku hou na wa-i wae ou e ke alu e lilo ana keia nani i lua poho na ka po keu pono, a kaawale oe a me kau boa p]h o keia papa la Leka, ke pau kou makemake ia Pihatia-j kalani a e lohe no oe ua au koae i ka lewa, ua nalo aku (a i ke au i halau e, Okoulohe keia, a ikemaka aku au, ua paa na hipuu lau-ioj Makaleha, e hoomanao oe ua koj ka olelo ake poo huna i na ao ouli. Aohe makaula, aohe na kahu tra o ke aln opio, i ike o ka Makalei keia o ka ī'a epn a? o Papaialeka, e ona mau ai ka i'a i j ka punawai o Kahalelehua, 6 kej akua noho paa keia e ulu ole ai i o ka aahele o ua wahi ala c Pi hanakalani a me keia huikau ana o na kahuna īke ole o ke ahi opio, He lai pu wale no ka noho an.< o ia uka anoano, ike wahi kai ole o ka noho ana 'oia kuahiwi o ka olelo kioo a-ka o Papaialeka, ke akua kiu īke ole la e na piha ulu aoa o Pihanakalam. Ua pau kou hoopiha ana ī ne. umeke ame na īpukai a lakou, o kau ai e ke alu eia no īa'u, a o kou maona aole oc e ike ī kou paJoli a kaawale aku kako« niai keia wahi aku E lilo aku ana keia wahi i po ho au ma keia mua aku, aole au e haalele a noho aku oe ) ke alo o ko kahu ke pau kau hele makaikai ana, owau pu no me oe elike me ke kayoha ia'u, e : malama oe ī kuu inoa mai haa(ele oe, a pihkia ae e uwalo ae no oe ī kuu moa, a na'u e lawe kau mau kauoha i kahi au e raa

kemake ai A mai hoike oe i kun moa i na e kahea-e Papaialeke, e u)o--no mai a mai imk-i'u e kau aku ana oe \ ka eheu o na minu, a na'u e puo'.o paa mn Uo punua paepae, E ke alu o kou makemake e hooko no wau, o kou akamn hula owau no me oe, i kou lei oli owau no mt ne, o kon skam 1 i ka owan nnj me oe, aia r>n wau i ka lihilihi o kou mau maka, a in noa na wa' hi o kou poo a ka ai 'noī au ila- ( ila i lohe oe e ke a\n opsr>, aole he kupua e hoopa mai ia oe ma na ario apau i Owau ke kupua o ka lewa a he lnki ia'u ke hoei aku 1 ko'u ui i lilelile ?ku me Kaneai'okala o tia ano like ole aouni ka lewa i lono oe ka hanai aloha okou ku punakane< la kau3 a kaa'viV aku aole he Pihanakalni, pni Vo kana noho ana i keia kinhiwi, o ka lono kou i ka'u ulono ana a e' hi ki mai ana. ua manawa ala o ka

8 faJia Wahi, adte>au « kaa-i a ilee oc i ka aiiia te** 0 Kma. a kaawale paha 4u mai i» oe «ei | A stu WAhi i kftawa!<? & hoo ' l>;u! rl a kua p itU3 <5 ke leeiki alii no ]ta hewa kahuna i hoonohola e Hi(n aiaeleelē me ko lakou manao, wale no la t t\oho marva net me ka alii opio, aiai aku j tio ka ma ke aio t noho hoopue mai nei I ka hiki ana i ka po o Hoku, ua hele aku la ke keiki a!ij opio > kahi o na kahuna e pupuu nel me na ipo a lakou, a olelo aku la la Kalapueo "Ea makemake au ia oukou e akoakoa ae kakou ko Kahalauaola ī keia ahiahi." A e olelo pu aku oe ia laua, wahine e hele mai, o kou lohe keia, Ae mai la o Kalapueo. I ke ahiahi poeleele aha iho, ua hiki io mai la ua poe kahuna nei Ia lakou ī noho iho ai, ua olelo rnaj Ia o Kauakahialii* "E na kahuna o'u i noho pu ai a hiki ikawa i ukuia ai ka iuhi o oukou, oia hoi, ka loaa ana o ka oukou mau wahine. A no'u iho, aohe i halawai me na peelua a ke kula elike me oukou, a ua poina ko oukou manaolana no ka oukou hana i noho ai i i keia kuahiwi, aua hoomaopopo ia'u uo pau ko oukou manao hana ia Pihanakalani, o ia ka'u e ike aku nei, ua loaa ko oukou pono nui )oa mat| a'u aku. He poe kahuna oukou ua loaa ko oukou noho ana aku, oia ko'u ike e nalu oei iloko o'u. Ua hoole aku Ia o Kauakahiahi me ka olelo ana aku* "A.ole oe e hele mai me a'u, ua kii mai au moe a ua hoole mai oe, ua pau no, aole au e noho ana ma ko wahi, e lele aku ai au no ka make a me ke ola ma ko'u manao iho. Ia oe e lele aku, owau aku no, aokou lohe ia ua pau na la nui o Pihanakalani. "Aole, aia no na kanaka ke piha ala a me na'ln " wahi a Ka lapueo. 0 ka lele aku la no ia o ua mau aln nei a hiki i Kawailoa, a ia laua i hiki aku ai ilaila, ua olelo mai la ua alu opio nei ! kona hoa "E noho paha oe ianei?" "Aole, e hele wau i ka auau kai, ae noho mai no f boi <<e a aana mai i ka'u auau ana-" "Aole, o kaua pu ke auau." 1 ka ae ana mai o Kauakahialii, o ka auau kai no ia o ua mau alu nei, apau, ua hoi ae la iloko o ka lokowai o Kawailoa a hou na'lii opio i ka wai pume hana o ua lokowai nei Ika pau ana o ka hiui wai ana a ua mau alii nei, o ka hoi akula no ia o ua mau alii nei no ka hale o Kaihlauokekoa e noho ana. la Kua i hiki aku ai, e noho ana no ua Kalapueo nei me na kaikamahine o Ve alo a'ii, a ma keia wahi i manea loa ai o ua mau alu nei, aole moeia o ka po a hiki ! ka lohe*ana i ke kani o kawaukuh'iipo, kahi 'ipu hoehoe i oleloia aī he ohe.