Kuokoa Home Rula, Volume X, Number 36, 5 September 1912 — Kahiliaulani ka Elele, Ola ka Lahui, ka Aina Maluna o kana mau Kahuahana. [ARTICLE]

Kahiliaulani ka Elele, Ola ka Lahui, ka Aina Maluna o kana mau Kahuahana.

Ma ka Nupepa KUOKŌA HOME RULA o Augate 29, ma ia nupepa ka pu kukala kaua mua loa a KAHILIAULANI maluna o ka hoopakele īa Hawaii, ma» ka manao ia ana e hoolilo i keia Aupuni Panalaau i Aupuni Comisina, a i ole i aupuni e hoomalu ia ana e ka Oihana Koa. Keia la, ke kani hou nei ka pu elua o ke kukala kaua maluna o ka poka (kahuahana) ka Mana Koho Baloka ona wahme. Ina o KAHILIAULANI ka Elele Lahui, ke hoopaa nei oia iaia iho, ame kona Aoao Kalaiaina, e hooikaika e hoololi ia a hooponopono hou ia ka Pauku 34 o ke Kanawai Kumu q Hawan, ma kahne olelo ana, "He kupa kane no Amenka Huipuia," "Be a male citizen oi United States." Amaia*'/ahie hookomo ia, "ame na wahine kupa Amerika." E hana mua la nae ke kanawai gka Ahaolelo Kuloko o Hawaii nei, aua hoopaa pu ia na hoa kau kanawai o ka Aoao Home Rula no keia kahuahana, a e hooikaika pu lakou no īa pono koho baloka o na wahine. Keia ke kumahana a na Home Rula 1 ka M. H. 1905, i haiolelo ai a puni na mok'upuni o kakou, ua koi aku ina wahīne e ala ae a hana pu no keīa kahuahana, o na wahine ame na kane oia mau la ua hoopohala a akaaka mai no keia kahuahana a Kahiliaulani, pela mai no ī ka M. H. 1907 ame ka 1909, a hiki no ī keia la. A ke kam hou nei ka pu Home Rula e ala ena wahine mai Hawaii a Kauai e komo i r»a kalapu a na Wahine Hooikaika Pono Koho Baloka, a o Kahiliaulani ka Elele, ko ko oukou makemake,- a me ko makou iini e na wahine makemake koho baloka o Hawau nei, a pela no makou e pai ai no ko oukou pono. O kahi e hiomaka īa ai ka noonooia ana o keia kanawai, oia no ka Ahaolelo Kuloko o kakou nei, a mai ia nei aku hoouna ika Elele Lahui, a na ka Elele e hookomo ae iloko oka Ahaolelo Lahui. Nolaila, koho ia KAHILIAU LANI, oia ka Elele loaa ka mana koho o oukou e na wahiae. Aole i paa ma ke kahuahana a na Demokalaka o Apeiila 15, 1912 ka oukou'koi e na wahine, ehiki ai ia ou_ kou ke hilinai ia Likana o īa ka Elele Lahui nanae hana ko hana he mau olelo maopopo loa e hoike mai ana imua o oukou ame ka lahui e kakoo ana oia ia oukou e na wahme no ka mana koho baloka o oukou, aole loa makou iikehe mau olelo oia ano maloko oke kahuahana, a ma ia ike "ole ana 0 makou e kono nei īaoukou e na wahine e kauoha ī ka oukou mau kane e koho ia Kahiliaulani oia ka Elele Lahui, ko ko oukou makemake. Nolaila, o na kane a oukou, na kaikunane, na makuakaae, kou ohana, kono aku ia lakou e koho īa Kahihaulani oia ka Elele Lahui ka mea i hoopaa iaia iho ame kona Ao ao Kalaiaina 9 kupaa maluna o keia kahuahana, Ka Mana KOHO BALOKA 0 NA \VAHINE KUPA AmEHIKA. O ka Aeao ma Amerika i hoopaa ae imua o ka lahui, oia no ka Aoao Holomua o Rusavela, no ke kakoo loa ame ka hooikaika ana e loaa ka mana koho baloka i na wahine Kupa Amenka a pau ma kaNaina makua ame kona mau Teritore, a ke lanakila oia, aoJe e nele ka hooko īa oia manao o oukou e na wahme koi mina koho haloka o Hawaii nei, hui pu me Kahihaulam, hele loa i ka pono no oukou e na wahine, a no makou pu no no na kane a oukou, ame ka kakou mau pua o nei mua aku, a paa hou ka mana koho ,ma ko kakuu mau hma no iwakalua makahiki hou \ koe o keia mua aku. Aole nae eko ko oukou makemp.ke e na wahine ke koho ole ka oukou mou kane ame ko oukou mau hoaloha i na Senatoa ame na Lunamakaaina Home Rula, ame na moho i hoohui ia a na Aoao Demokalaka o Hawaii ame Maui, a no ka mea, ua kakoo aku a kakoo mai lakou 1 na kahuahana kuloko o ka ahaolelo. Nolaila, mai poma ia lakou e na wahine, hooikaika a huki no keia poe, a no na moho hoi i hoike ole ae ī ka la - kou kahuahana ī kulike ole me ko oukou makemake e na wahine, he mea pano ia oukou ke noonoo me ke kauhke no lakon, a no ka mea, o oukou no ka i haiolelo ma Aala Paka;e lawe ia ana ka oukou Kahuahana e na Elele Demoka laka, a' e hookomo ia ma ke Kahuahana Lahui a ia aoao i ka wa e noho mai ma Balatimoa, a i kokua ia maī e ke Ko mike Lahui, J. G. Wala ma kana haiolelo ma ia po, o ka mea kupanaha, ua kapae ia mai la e ka Ahaelele Lahui ua kumuhana nei a oukou ena wahine, a hoihoi ia mai l a no na na Mokuaina ame na Teritore e hana īa mau hana. Aole no kakou i ike' i ke kumu oia kapae ia ana; aka, oka mea maopopo, ua nele loa oukou e na wahine hooikaika balota o Hawaii i ke kuleana pili me na Demokalaka maanei ama Amenka, he oki loa. Auhea ena wahme, eia ka Elele Lahui o Kahiliaulani. Oi—a, apauapau na wahine a koha na kane a oukou me na keiki i kupono i ke koho balota, na makuakane, aia ka pono a puka o Kah.liaulani i Elele, ola hou ka lahui ame ka aina.