Kuokoa Home Rula, Volume X, Number 39, 26 September 1912 — HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA

Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae

MOKUNA 111. IhWuua o lloouhimahū'<hu s <>> no }lavmt

Aotc o Kau.ikahialu i p.\nc aku, oui, ua maopopo iai.\ ua, kuhiheww na kanaka nona, aka, ua pane hou niai la no na kanaka' "E ko makua akua, e oluolu n\ai kou hanohano e kii aku inakou \ wai non i ka hiawai o K.\rve me K\naloa " "I mea aha?"' wahi .1 Kauakahialu 1 pane aku ai "U:\ puni oe i ka ula, aua nui loa hoi kou huhu no makou inalia īīoi o ka mea īa e mama iki mai ai o ka ula hahi paa e kipu hoola'i mai la īluna ou, no ka mea, ua kahu ka ena, ua hoo iili ke ahi a ke akua ua ikea la aku h 1 ka lalapa mai īloko ou mau onohi maka " "Ae, he mea oiaio kena a oukou e ike mai la u'u, aole he me.\ e ae nana i hookomo mai ī ka m<»nao huhu īloko o'u; aka, o ko oukou kapa wale ana mai no la'u he akua; aole au he akua, aki, he kanaka no au i like me oukou Nolaila, mai kapa hou mai oukou īa'u he akua " "fCahaha! Pehea" ke kanaka ī hiki ai ke lele iluna o ka lewa, o Kanaloa ma wale no paha, a ī ole, o ka laua mau pua aku paha, elike me oe ala, a pehea oe e hoole mai nei īa makou, a nolaila, aia ko wai auau la i ka p7]nawai ~ ihikapvi o Kahē ame Kanaloa." No ka paakiki loa o na kanaika mamuli o ko lakou hoomau ana aku no ī ke kapa la Kauaikahialn he akua, nolaila, ua lelel 'hou aku la ua alii opio ala no lluna oka lewa, me ka uhipaa

pu īa ana e na manu, ai» ka lilelile alohilohi anapanapa ame ka helele» pu ana īho o ka lalapa hunahuna olalapa ahi īlalo, ua kapa <)ku Ii no na kanaka me ka hooho leo nui ana: O Kane no kela, ke hiolo mai la na mea hulalali kohu aamoo, a kapa aku la na kanaka i ka wai o Kapalae, no Kane īawai, he wai aniani aamoo. Ke mau nei īa mau luawai a hiki 1 keia wa. Ia Kauakahialu e kau hoola'i nei īlunu o ka lewa; aia no na

kanaka ke hooho ae la malalo me ke kehea pu ana ae me ka leo nui U E ko makou akua, e Kane ame Kanaloa, e hoi hou ( mai oe īlalo, e Lono ula-leo Ika lewa, e iho mai oukou no oneone honua Na makou e kukulu i haleno oukou e na akua hulu ulaula, , hulu melemele, eleele, hulu aukuu, hulu iiwi polena Ika ua kalahale o Haena, e īho hou mai oe eko makou inau akua ika leo kaukau e pulapula Ike ao lewa, i ke ao paa, 1 ka opua ku i i ke kai, a no makou he ola la j Kane ame Kanaloa, aīa Lono-l-ka-pua-aneane Eolamakou;| J a e ola ka honua a ku kou heiau e ko makou mau akua. 1 j oka pii ae lano ia oua kapa hulumanu net o Kauakahialn a |nalowale aku la iloko oka ohu nee o ke kuahiwi o Maunahina, a lele ana mauka o Kahpahee, Mahina Kehau, Puakalehua, a ' Mamalahoa, Namolokama, apella wale aku o. kona lele ana a

hoea i Pneo, a hiki nohoi i Pi- , hanakalani. A noho īho la ua aln opto a!a 1 ka hale lau-o-mano i piha i ke ala ame ke onaona me ka piha hauoh nui. Ia Kauakahialu e hooluolu ana me ka nanea nui īloko o ka ama moeuh-ine o Nioiopua, ua īho afcu la kona uhane no ka aina noe olu, a īke aku la 1 ka ulu o na meakanu o kela ame keia ano, a e ahu ana hoi na mea ulu mawaho o ka hale, e laa ka īeie, mokihana, maile a me ka palai, i kona uhane ej nana ana i ka nani oloko o keia hal , ua ike aku la oia i kaikamahme u'i loa e noho ana iluna o ka eheu o kekahi"manu, a ma keia wahi i puiwa ae ai ko Kauakihialii uhane a puoho loa ae !a a noho me ka olelo pu ana ae: "Eia hou ae no ka hoi nei u'i?" Mamuli o keia hooho ana ae Kpuakahialn no nei īluna o ka eheu a na manu, ka mea nana i hoepwwa aku ]a Ouluoma ke kahu hanai kupunao Kauakahiali; a kamaiho koke mai la oia me ka leo aheahe oka uhane leo le'a o Halalii: "E ka ulunnano a maua—e, he papa konane ra au i īke aku la, i ka noe o ua aina ala ī piha ika lehua apuni. O ka inoa o ke kai o Mokaulele ka uiulehua,

ka laau au 1 ka lae o Leleiwi E kuu minoi e hoolono mai, he eiua kai, o Keaau ia kai me kona aala kupaoa i ka hala ame ka lehua, a aia 1 ke kai o Puna he ama, a he uka ia wahi au 1 ike 1 īke aku la. "A aia ma keia wahi ua hui ko Hilo kai i ua ama ala, a hui nohoi ko Puna kai 1 net ama hookahi no 5 a o ka inoa oua aina ala, o Paliuh ka uka, a o Hilo.ame Pura ke kat. A aia hoi i Mana, Kauai ko Pahuh pokii, oia o Kawanliula, me na mahele lehua no a lawe no ka pokii a ulu i Alakaī ota na lehua o Makanoe,JJe popohe ana i ka maka o ka mauu Kohekohe ao na hoike keia ake kahu akua o ua alu opio nei."

"O keia wahine u'i au ī īke aku la, ea, o Koolauloa ame Koolaupoko ka aina, a o na'lu no īa oia mau kaha, a nana īa mau kaikamahine 1 loaa aku la la oe ma ka moeuhane, a e hui aku ana no kakou ke hele kaa - puni aku kakou no Maui ame Hawaii." "Ua ike au i kela mau aina,"

wahi a Kauakahialii. u Aole he waht i koe aku ia'u e lele nei me ko'u halelewa " "Ma kai wale no paha kau wahi i ike aku Ja; oiai, he aina kupua kela aole hiki īa oe ke ike, ua paa i ka mana o na ku-| puna, aia no a he iho i ka auau kai, alaila, īke ia kenakaikamahine, a o kena nohoi ke kaikamahine ake keiki o Puna Iku mai ai īa oe, eia nae, o Aiwohikupua kau mea i hoouna aku, a oia no īa kino uhane su-1 īke aku la."

īa laua e kamailio nei, ua hopu aku ia o Kauakahiahi i ka

ohe ana a kau ae la i ka īhu, a hookam ae la, ao\e i huhu waiho iho la; a lalau iho la 1 ka ipu hokeo a hookani ae la i ken mele; penei: "Hoaka mohalu ka lani', I ku i ke kapu o Lono, Uina nakolo iluua o Halulu, He manu hulu loiole 6 Kiwan, He hulu mamo no k.i l.uu, Ke newa nei ka am.\, He alana moku ka hulu alii, Ua uiha na pae ku, H kaia k,\ moku e ka lani' Nou i ka malamao Makain, He ula leo paha keia."

A ma keia wahi i pane mai ke kahu akua: "Pehei ke ano o kena mele au i mele ae la?" "Pehea hoi )t ' wahi a Kauakahialn. "Ae, e bele koke ana ka hoi kakou ī kena mele au i hookam ae la; oiai, eia ke ao kono hele la ma ke alo o kaua kahi ī hookikii mai ai, he elua anahulu mai keia wa aku, a o ko kakou haalele no ia ia Pihanakalani nei," a ma nei wahi i pane mai ai o Kauakahiahi "E hoi paha kaua e hooluolu ua hele mai la ko'u mau maka a kaumaha, e ake no e moe." "Ae e hooluolu oe, a e hoi au iko kahu kupunawahine, ke kah mai la paha kela o ko'u hoi aku?" Ae aku la nohoi o Kauakahialii.

Ike kahu akua kupunakane no a hala aku. Oka haule aku la no la o ua alii opio ala lilo i ka wai i ka aina o Niolopua, a o ko Pueonuimakahoanoano wa nohoi ia 1 lele maf ai a ku kiai īho la ma ka paepae kapu owaho loa o ka halau halealu o ke alu opio e hke me kona kulana maa mau. Aole nohoi 1 huliu oke ao koke ae la no ia, a hoi aku la no o Pueonuihoanoano noluna o ikona wahi e noho ai, oia ka lala kukut, a i ke Kiekie loa ana ae 'o ka la, ua hoea mai la ke kiai j oloko o Pihanakalani a noho iho la mawaho o ka pae humu o ka hale o ke'lii opio. I ke kni e noho ana me ka makaala elike me kona kulana mau; aia hoi, ku ana ka wawae o nei anuenue mawaho o ka 1 puka o ka hale hulumanu o ke alu opio, a oia ka ua kiai nei i hoomanao ae ai fia, he eielej hoi keia mai ke kai mai, a i ole, he huaolelo paha ka ia nei i hoo una īa mai nei, a īaia i auwi ae ai, ua īke aku la oia i keia punohu ua-koko īluna o Nounou.

Auwe, he malihini paha keia! e ku mai la; aka, e nohd ana au maanei me ka makaala loa ī ke kiat ana i ka hana a kela punohu ua-koko a hiki ī ko'u ike ana ī kana hana, maha o ala kokei mai nohoi ke'ln opio, iaia nei no e noho ana me ka nana hoomau ana no ī ka punohu ua-koko, [kani kikiko'u ana ka leo o nei mau wahi manu, nana aku laua |wabi kiai nei a ike aku la he keu aku a ka u'i o ko laua mau hulu, he ulaula ko kekahi manu, a he melemele ko kekahi; a o ke kant ana o ko laua leo, he keu aku nohoi a ka lealea

I ua wahi kiai nei e heokakahele ana 1 ka hoohialaai ika nani ame ka /lanea ike kani ana a na wahi manu; aia hoi, ku ana o Kauakahiahi ma ka puka, a i kona ike ana mai 1 ke kiai,tia kamailio mai la oia: "Ua pn mai nei ka oe," Ae, mai la ke kiai, me ka olelo pu | ana aku - "I hoea mai la au e ke'hl 110 ka hoomaopopo peno ana aku ia oe no ka po nui o Pihanaokalam. A pehea ana la e hoomoe ana paha ke'ln, a 1 ole e hoea ae ana paha ke'lu, 1 hoi ae au e hooponopono. Aole 1 pau.