Kuokoa Home Rula, Volume X, Number 39, 26 September 1912 — MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO Kuaialii Ka lua ole o kanaka Ui o ka Papa Lohi o Apua i Puna Paia-ala i ka Hala me ka Lehua. [ARTICLE]

MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO Kuaialii

Ka lua ole o kanaka Ui o ka Papa Lohi o Apua i Puna Paia-ala i ka Hala me ka Lehua.

Nona ka Nani, Pau ke Ktja Mahina ke alo—lmi i Kana Ipo mauaAie Kaloloa o ka Moana—Loaa o LuuKIA KA.OHIA NOHO t KA. MaLU 0 P A HAULANA 1A KA WAI 0 WAILUA —KA HI'APAIOLE 0 KA IKA]KA—LI/KUIA NA K? v ) HAWAII NEI—HuKIA NA MĒA PoHI" HIHI 0 KONA HANAUNA.

"AUhea oukou e na u'i o ka mokupuni o Mano-ka-lani-po, j hookahi no alahele e ike ai ou-. kou ina keiki kanaka maikai o keia kaha la, aia no ahe hele t ka heenalu; no ka mea, akahi no a hoi hou mat ka nalu kaulana o kuu aina, a nona hoi ka inoa oka nalu o U'o. Nolaila, je moe kakou a apopo; alaila hele ka huakai hele.

"A he piha mai hoi koe o uaj kaha heenaiu ala i na makaairana ame na u'i kaulana a akamai i ka heenalu, oiai, ua hala aku la ke kukinī e kukala i na mea apau e akoakoa ae i kahi e hee ai ka nalu 1 ke kupono ana okaLa i ka 1010. Pehea la he maamaa-iki no nae paha oukou 1 ka heenalu?"

Ua pane aku la ua poe kaikamahme nei o Kaua! i ka haina ; 0 ka ninau a na kamaaina: "Ae he waht īke no aole no nae ī ka makuahua, a aole hoi i ka ualu kakala hele a kuku ke kuapo'i kohu pah; aka, i kahi nalu opuu iki ajai no keia." "Ina pela; ua hiki," wahi a ke kamaama. A haule aku la na malihini hooluolu, a no Mokuhinia hoi, ua kaukoe loa aku la oia no kahi Jala. I kona hiki ana aku emu 1 ana ke kaikunane, a pau nohoi ka inu ana o ko iala, a i huli mai kona hana e noho aku ana ke kaikaahme haku. O kona ninau koke mai ia no ia: "He huakai mama hoi keia au o*kuu haku kaikuahīne, he manao kaumaha, a hemanao hauoh anei?" "Ae, hehuakai ano nui a! he wahi huakai kaumaha ole no nae e ehaeha ole ai kaua." ''A heaha kaoleio," wahi a Paupili. "Heaha mai hoi kau, he poe kaikamahme u'i hoi paha aia ī ko'u mau halau halekahi i noho ai, ua hookipa ia mai nei e a'u. Aole paha kela he poe kaikaj mahine, he hhilihi paha no ke | aauenue, aole i kana māi aku no I hoi ua mea he u'i, aohe a'u poe !u'i e ae ī ike ai apuni ko kaua Kalana nei e loaa aku kela, a he hookahi no nae o lakou mea oi loa ae oka u'i, a ua manao mai nei hoi au ooe ka hoa e kohu aL "O kou u'i nohoi, a o ko iala aohe msa e ae e like ai, aole no paha he mea nana olua e ukali aku mai ka puka ana aka Ia ma Kumukahi aka mole olu o Lehua ika ihkai, a laki nohoi au i ka loaa aoa o ko'u kaikoeke wahine u'i."

I ka lohe ana o ke kaikunane 0 Paupili i keia mau oleio a ke kaikuahine, ua piha loa oia i ka hauoh, huipu iho hoi me kahij kanoe awa, hele loa ua keiki ala 1 ke au a ka hewahewa i ke alanui a ka hoohihi ame ke kuko palena ole, ua like ka ona o ka awa iaia īloko oia wa, me he la o ua poe wahine u'i nei noake' kaikuahme i hoike aku ai ka j mea nana e hooielehu ana i kona mau lihilihi maka ka hele a ooi

( e hoi ihoana ka-maka e pili, ehi nae, me he linn kanaka ala kal [ mea nana i hoopohekp ae, a o 'ke ala koke ae [a no ia a nana, J a o ka ke kaikuahine nohoi o ka haanui aku, hele loa ke kahi'o awa i ka pulelehua, aoka mahie ae h po ia a me he mei ala aoh'e aia i īnu awa. O ka Paupih wahine e hooīpoipo ana la manawa, Kapaulu, a he kaikamahine u'i 10 no hoi keia, ua kaena ae kona mau makna me ka olelo keha ana o ka lihihhi o ke anuenue, apela kona u't i na makua 1 hnohahke ai.

Pela io no r ka poe no nae iike. maka iaia a koe aku ka iehu-1 iehu, aole lakou i ike, apela pu nohoi meMokuhinw; no ka mea 1 o ke kaikunane wale qp kai ike! kana ipo leī mann, a o ke kaikuahine aohe i ike, a i ole, lohe mahu'ihu'» iki la hoi, he oki loa. r Nmau hou aku la kekaikunane ike kaikuahine. "A heaha na lealea ī makemake la ai

o ka Ia apopo." "Ka! Heaha akn auanei hoi na lealea o ka Ia apopo, he hookahi no paha leaiea oka puni nohoi paha a kaua oka heenalu; oiai, ua ike oe ma na ano apau

nolaila, i ka e eo ai ia oe oka pih, o kalilo no la o kela wahme u'i ia oe a o ka pau no ia o leo pilikia wahioe, nolaila, e kuu kaikunane, e noho malie oe a mahana ae ka la 1 kakahiaka, alaila, iho ae oe 3 e hume nohoi oe i ko malo puakai a paa, a aahu iho no hoi no kapa hu]u manu

lei mamo ana makua o kaua i haawi mai ai nou, a o ko papaIe mahiole kuiipihpi no hoi oia kau e papale ae ai.

"A o fco papa heenalu nohoi i na ko mau kahu no e hapai ae! a iho pololei loa ae no oe a kau-i hale, a nana kahu nohoiiao kaua e hea mai i ko moa, i maopopo mai hoi paha ia 1 na mah-' him he keiki makua no oe " | Pau no ka Mokuhima mau olelo, o kona kaha aku la no īa hoi, ahe ae wale aku nohoi ka ke kaikunane ka PaupiJj la'a i hoea aku ai i kona halau hale

oka hoea koke ana īho no īa o na elele i hoouna ia ai e hele e kukala 1 na'līi ame na makaainana e akoakoa ae ma Hauola no ka makaikai ana 1 ka heenaiu a na kaikamahine niahhini me na keiki kamaaina o Lele, o ia o Olauniupoko, Maalii, Kumukukui ame Paupih, na keiki ihupani hoi o ka ualu o U'o ma nei hana o ka heenalu, Ua hele nohoi a ma wehewe-

he kaiao, lohe hou ia aku la ka' leo o na elele e kukala hele ana' ma o a maauei o Lele- "E ala e kamau—e, e kamau—e, a mu' aku kaht holo-wai a mohala al:u ka ai. A hume ka malo, kakua ka pa-u, lei ka papahi lei akn I aku ika la'i o Hauola, no ke kilohi, ka awihi ame ka nana ana ika la .pahee nalu o ke'lii opio o Lele nei me na kaikamahine maliHmi lihau pua mokihana o Kauai, na u'i iiwi maka polena hoi o ka pali o ahi o ma-

Jkana, a o ka Uopu maka peke hoi o Haaakapiai. , "Nolaila, eu, a moe —; _ _.aa i ka leo kalaheā a kealii wahine opio Mokuhiinia. Hoe na makua, hoe na keiki mai ke kolopupu a ka ouo hou īluna ke alo ua hano ke kula, ua malu na pali, a ua ( noa hoi o Hauola mai kahi kihi a kahi kihi, a mai kahi pe*a hoi a kahi pe'a no na makaainana ame na'lii; nolaila, moe ia imua, imua ano keia pule ae,