Kuokoa Home Rula, Volume X, Number 41, 10 October 1912 — MOOLELO HOONANEA no MAUN HULU GULA Demiteri ka Mua, Wasili ka Lua, a o Ivan ka Muli. Me ke Kumulaau Hua Ohia Gula. [ARTICLE]

MOOLELO HOONANEA no MAUN HULU GULA

Demiteri ka Mua, Wasili ka Lua, a o Ivan ka Muli. Me ke Kumulaau Hua Ohia Gula.

Mai Ka peni iiiiu a ka (hpu Hluka Pele (> Hmmhapuu Nolaila, haalele mai la olvan, a puka aku la oia īwaho mailoko aku o ka halealii nant, me ka ehaeha a me ke kaumaha pu ame na waimaka e helelei ana, a halawai aku la oia me Iliohae, a hoike aku la ota 1 na mea a pau elike meia 1 oleloia ae nei maluna. "Hupo hou no oe e ka opio ame ka paikiki pu. Pehea no hoi oe i malama ole ai i kuu kau oha 1 a,o aku ai ia oe, mai hoao e lalau 1 ke kaulawaha gula "E Iliohae e!" wahi a Ivana i pane aku ai me ka uwe haalou lou pu no, ua hewa loa au, e oluolu e kalaia mai au. "Heaha la hoi, ke huikala aku nei au īa oe," wahi a Iliohae; e kokua hou no au īa oe, ano, e kau hou ae oe maluna o kuu a hoike mai īhea kaua Nolaila, holoi ae Ia o Ivana 1 'kona mau waimaki a kau hou ae la maluna o Ihohae, a pane īho la- "Ina aupum he kanalima kaua o ka Moi Hanona,' ka makuakane o ka ui Helena' oka lokowai anapanapa o ka halealii alohilohi, a e lawe mat īaia ī wahme na ka Moi Afarona o na aupuni huiia he kanako lu." I hakalia ī ka olelo, o ko laua wa no ia i oili pulelo aku ai a pa hanen la īho ka mama holo o Hiohae 1 keia manawa mamua 0 na huakai a ilaua i hele mua ai, a iloko o na Ia he elua, ua hoea aku la laua ī ka halealii o ka Moi Hanona, a o ka luaui hoi o ka ui Helena ka nani, a ma ka ipuka gula o kekahi pa gula e hoopuni ana ī kekahi ma hinaai huaai i ku iho at laua, a olelo ae la o Iliohae ia Ivana* "E lēle ae mai kuu kua aej e hele iki aku oe ma o, a kali īho ia'u a hoea aku au, a no ka mea, aole oe e hele hou ana, a no ka mea, he hookuli mau oe a he malama ole oe t kuu kauoha, a he hoonui iiana pu, a owau maoli no ke komo ae īloko o ka halealn kahi a ka ui Helena e noho mai Ig, s e kakah malie no oe ia'u maanei." Elike me ka n&kemake o 1110 hae, pela o Ivana i hooko aku at ma kahi i kulukuhi ia īaia e nohp malaila, a no Ihohae hoi, ua kiai iho la no oia ma kahi o ka īpuka gula kahi a laua t hoea aku ai na ke kakah ana j ka ui Helena o kona puka mai, a i oleia maalo mai paha malaila, oiai no oia e kakali hoomanawanui ana, puiwa ae la oia 1 kekahi leo akaaka a me na leo hamumu e hookokoke mau mai ana t ona la, a elike me kekahi popoki e makaukau e lele aku a po'i J ka iole, Ja no o Hiohae i lele abj at me ka hikiwawae loa a paa akula ka ui Helena, oiai na wahme ukali o ka uj Helena j puhee aku ai me! ka mama nui q ka maka'u ame, ka wehweli pu no ka liJo anael ko laua haku wahme i ka Hio-' hae. ' I ka hoea ana aku o Uiohae ma kahi a Ivana e kakali mai ana ua hookuu īho la ota i ka' paa ana ī ka ui Helena maj kona wahaiho, ua piha loa īa'

ka ui Helena mc ka maka'u nul 1 ame ka weliweh pu no keia mea, aka, i ka wa ana 1 īke ai 1 keku mai o keiakanaka opio ui īmua' ona, ua hoopauia ae -la kona ma ka'uj a holoi ae la oia ī kona' mau wama ka e kihea hea ana ma kona mau papahna lahilahi j "Ano la. E Ivana e! wahi a Ihohae, e kau koke ae maluna o kuu kua, a hookau pu mai 1 ka ui Helena īloko o ko hma, a ho lo aku kakou. E wiki mai apa, eia aku na poe enemi a hoea mai no ka paio ana mai me kaua, a oiai, mamua o ko lakou hoea ana mai; ua nalowale mua kakou, a hoka ame ka hoaaka mea loaa īa lakou Ia wa koke no ī hooko koke aku ai o Ivana i ke kauoha, a o ko laua kau aku la no īa maluna o ke kua o Iliohae, a i hakalia wale no ī ka noho ana, aia hoi, he anuu ana a he hu ana na ka naakani me ka hikiwawe loa, hele ana lakou nei ī ka hapalua hke o na aupuni huna o ka Moi Aiarona, a oiai lakou e hooko koke mau aku ana i ka haleahi a ia wa no aia ke pn mahuahua mau ae la kela manao hoowela houpo īloko o ke keiki alu Ivana no ka ui Helena, a pela pu no me ka ui Heiena īa haawma hookahi, a ua hooholo koke īho : la no laua no laua īho, e awaiaj ulu paa īa kela aloha o laua īluna o ke kua o Ihohae, a he mea oiaio, ua hookoia kela hoohiki a laua niamuh o ko laua hoike ana aku īmua o Ihohae ame na apono nui o ka oiaio Ua haa wi ae la o Ihohae he ekolu aoa ana e hoike aku ana i na aupuj ni huna ame ko ke ao apau, a ua hookoia he hoohiki naue ole I ko lakou hoea. ana aku mawaho o ka pa e hoopuni ana 1 lea pa alu o ka Moi Afarona, ua olelo aku la o Ihohae ia Ivana. "E lele ae oe mai-kuu kua ae, a e lawa aku i ka ui Helena ma kahi- kupono a hoonoho aku -me j kona kah hopmanawai ana a hoi mai oe a no k* me a, e hana aku ana au ī kekahi hana aiwaiwa, ma o ko'u hoohlo ana īa'u iho, 0 ka ui Helena, a e alaka: aku ana oe īa'u īmua o ka Moi Afa rona a hoonoho īa'u ma a ke ku lana he ipo nohea na ka Moi no ka manawa wale no, a ī kou wa e hoi mai ai me ka lio hulu a-i gula, a * kou wa e hui ai me ka ui Helena oia ko olua Jwa e kap ae ai maluna pna a holo akw a i ko olua wa e hoea ai a hiki i na palena o na aupuni huiia o ka Moi Afarona, alaila, e kahea ae oe ma kuu inoa. "E Ihohae kuu hoaloha" au hea oe? alaila, īa wa kok«» no au aia wau ma ko olua mau aoao kahi 1 haulani pu ai, nolaila, e majama nae oe i kuu kauoha, a me kpifl a'p laoe, maj' poina īki oe, o nui hou ka kaua hana, nolaila, ī ka paū ana o keia mau 'a'p a me keia mau kuhikuhi 3. ll}Qhae ? o ka wa no ia ona i hapai ae ai I kona mau wawae mua iluna ajkee hi iho Ia itua o ka honua tne ba ikaika nuj, aia hoi, ua lilo koke ae la oia, o ka ui Helena, a oia okoa no me ka hoohewahewa oleia e kekahi jmea ke ike mai laia a ī ole o ka Moi Afarona la wa ī pane mai ai oia ia Ivana: j "App la la! e lawe akuoe' [a,u imua o ka Mpi, aja wa' no e loaa mai ai ia oe ka lio hu lu gula nani, a huh hoi aku me ka ui Helena oiaio, a mai poina ? kuu kauoha." Ia wa koke no i hpoko koke aku ai o Ivana i na mea apau. He mea oiaio, U laua i'hoeaaku ai imua o ka Moi Afarona me ka ui a ka pahaohao nui wale, a 1 ka wa i ike mai ai ka Moj īa Ivana me ka uj Ile)ena(all well)ana i a'oha i}ui'ai, aia hoi,

ua piha loa īho la oia i ka eehia I nui ame ka hauoli palena oie, a koke mai ai ka Moi Aio- ■ na īmua o ke keiki ahi Ivana. u Ano la, e Ivana ei ua hooko mai oe 1 kuu makemake a me | kuu uni nui, a ua oi aku mamua 0 na mama gula apau oke ao ke huiia, aua pomaikai nui au ma .ou la, kamea hookahi nana 1 1 hooko mai i kuu makemake. ■ ( Nolatla, ke huikala piha aku ! nēi au <ia oe ma na ano apau a jke haawi pu aku nei au i ka'u [mau hoopOmaikai nui ana malu ( ka iho ou, a e hahai mau ia aku kou mau alahele me ka lanakila mn Ia wa i haawi ū moiai ka Ho nani nona ka hulu a-i gufo a haawi puia mai la me ke kaula- . waha gula, a huli hoi mai la o |lvana a loaa ka ui Helena oiaio, I a kau ae la laua maluna o ka |liogula a huh hoi mai la me .kt hauoh nui, a oiai, ui laua e [hoi net, aia ke hoomanao mau no o Ivana 1 ke a'o a kona hoaloha, a oiai no hoi o Ihohae 1 noho aku la mahope ma i kona ano o ka ui Helena a-ka • wale no, a oni hoi ka Moi i rona īloko o na wiliau hookaau ;o ka ipo me na minoika hoo- ' mahie e honi kuwih hoomau ; mau <ina t ki„nohea wailiula me 1 kona kaena ann ae, oia wale no ka Moi laki loa o ke'ao holookoa apuni, mamuh o ka|loaaana iaia ■ k k ui Helena o ka muliwai ana • panapa. Au hoi, i'oko o kona hikiie'e okapuiwa nui, ua nunuluaela ua ui nei ana t pau'ele nui ai he 1 ui oiaio la keia ana e pulama nei a aoa ae -la me ka wawalo 1 nm, a ma kaht o ka ui Helena I ana ī hoohihi ai, aia hoi he I o hae nui wehweli e ku mai ana i mc kona waha pui e ham ma l mai ana me kona m,iu niho wa- . kawaka e makaukau ana no ka i lele aku maluna ona a haehae t lnlii ae iaia, ua hoomaka koke ' aku la ua Moi Afarona la e holo— i no kona p .lekana me ke k .hea ' leo nui ana. » "He Ilioh e' he a . oia ka wa ana kiai a{ au oke 1 aloalu ī holo mai .<l, aka naf, 1 mamuaoko lakou hoeaana mai, 1 ua ahai mua aku la ke akule, 'ihe i'a no ke kai hohonu, ahu īho 'jla ka hoka ī Knp ikai Ua nui iloaiho la ka ulupuni o ka Mo^ ■ Afarona me ka huhu nui, ā kau|Dha kpke ae |a ota i kr«na mau pu tlj kpa no ke aluahj ana ma{ . t.iia aka, hemeamakahewa>valß no ia, He hululu a ia, ku ana o lljo hae imua o Ivana ma a hui & pu aela lakou me ka nui, apane koke akulao i Iln.hae. : Ano, e Ivana e, e kau hou ae .Jma kuu kua, a o ka ui Heleia fj o Jca lokowai anapanapa, malui īia no o}a oka lio hu'P 3 : hoi aku no mua,, Hemea oinio, ua kau krke . aky la o Ivana malnna ana a , hoio aky la no ke a«pvmi oka t Moi Dolomeka kah| oka manu naoi roe k* hale manq Ih, a he. oiaio, ua hoea jo aku no lakou no ka halealii o kg Moi Dolomeka, ama ka puka pa 0 ka nalealii. i Jele iho ai 0 lvana mai luna ihQ o Iliohae a pane aku la oia, ( Ma ka haiolelo akea a. Kiaaim Woodrow Wilson, ka moho Peresidena Domokal3ka i keia la. Ua hoahewa loa ae oia 1 keia hut (Street Trust) t ko la kou haawi ana 1 na kokua apie na kak°o ana 1 ka aoao 0 Rnsa wela. Ma ka home o Kapena Waipa Parker 1 malamaia ai he luau ma ke ahiahi nehinei, a ua nui na l}Qaloha Lepupalika 1 hoea ae malaila.