Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 1, 12 November 1834 — Page 8

Page PDF (807.23 KB)

8. KUMU HAWAII. (MEI.

 

                Nanetuketa. Ua make o Mrs. SARAH STETSON ka wahine a Kapena Ioane Stetson, ke'lii o ka Moku Enterprise, 29 kona mau makahiki.
                Akahi no o lohe ke kane ma Honolulu nei. I mai la ke kane. O ka Haku ko'u kokua, oia ko'u ikaika, i ko'u kanikau ana i ka make o kuu hoaaloha hiwahiwa loa. Ua manao wau o ka hahau mai ana ia o kuu Makua lokomaikai ma ka lani. Ina aole ia i manao he pono, aole ia i ae mai i kona make ana. O ko'u makemake e haawi ia'u iho a me ka'u mau keiki uuku, a me ka'u mea a pau, iloko o kona lima.
                WILIAMA WERETA, ke kakauolelo nui [Hon. W. Wirt] no Amerika Huipuia. Ua make ia. Ua kaulana kona akamai, a ua mahaloia kona pololei.
 

KAHI MELE.

HALELU 51.

Kuu Haku e, aloha mai,
E kala i kuu hewa nei,
He lokomaikai nui kou,
Pela e huikala ia'u.
 
Ua hana hewa loa wau,
Aka, he ahonui kou,
He nani loa kou maikai,
He aloha mana e ola'i.
 
Holoi i kuu uhane nei,
Nau kuu naau e hoomaemae,
Malaila ke kaumaha e,
He walania, he mihi nae.
 
E kuu Akua pono, e,
Kuu mea i lawehala ai,
Mai kuu wa hou, ua hewa wau,
Ua hewa maoli, hewa mau.
 
Ua kipi au i kuu Alii,
Ua haki ia'u kou kanawai,
Ina e pili, make au,
He pono kou, ke hoopai mau.
 
I ola, e kuu Haku mau,
Hoonalo i kuu hewa a pau;
Maluna ou kuu hilinai,
Ma kou aloha e ola'i. H. B.
 

HE PALAPALA NUUHIVA.
Waioli, Kauai Aug. 23, 1834.

                O koe te hakaohaia e Binamu. Ua koakoa maua i te hiki ana mai te hamani to oe. Ua kauka ia'u te peau to Semoni to te mikinali no Tahiti. Ua hakiti mai hoi Talimaitaita i te katakatakau o Kapu Bancroft. Eh! U titii Temoana i taia honua ma taia huaka ana anaiho me taia tikau ia'u i te po a matou i hoo mai Kaohaia ia.
                Ua hoo mai nei maua, me to mau kamaoa io te vaka to Kaikioewa, ia Hakaiti. Po tahi i tai; a hiki mai i te oioitika. Hekoakoa te hua kenana no ta putaputa ana o matou. Oa hakiti mai atou i to atou kaoha, i te tuku ana mai titahi mea kai--titahi moa, onohu uhe, me te maika titahi, me te hui, te ikoa ia outou, "he ipu huoli." E nui hoi te ika, weoweo to outou ikoa, tini, tini, tini.
                I te a tapu, putaputa mai te kenana i te hae pule, akoti e nui nui, no te ua ana mai o te ua.
                Owau titahi e peau atu, o Davida titahi.
                E he motaki to maua hae ho. Evau mao te oa, a etou mao te paahuaha.
                E akaaka to maua koekoe. E nui te makimaki to te kenana te hamani ako, me te peau ta Iehova e hakaoko mai. E henua motaki hoi tenei. E nui te tupu o te mea kai. Ua tata hoi te vai. Ua maha hoi te maka i te tiohi ana i te ivihenua me te eta. Eia titahi, aoe hakaee te hamani patu, me te tuku ana mai ia'u. E mea hapakue ia i to matou toko. Kaoha koua,
TA ALEKANEKELO.
 

Palapala mai S. W., peneia:—

Waimea, Okatoba 27, 1834.
                Ua kaahele maua me Wini wahine ia Kauai nei a hoi mai. Elima la o maua ma Waioli, i ka hale o W. P. Alekanedero. He kauhale pono kona ma kahi maikai. Ua ao aku no ia i na kumu, eha la, elima paha I ka hebedoma. He kula kamalii 70 a kana wahine. Ua hai aku Alekanedero i ka olelo a ke Akua, ekolu ka hai ana i ka hebedoma hookahi. He ahaaina a ka Haku ka makou i ka la Sabati, malaila, a ua hookumuia ka ekalesia, he umi na ohua, elima hoahanau no Waimea, elima hoahanau hou. Olioli na kanaka i ka lakou kumu. Ma kuahiwi lakou e kua ana i laau hale pule no lakou, e paa e paha mamua o ka hale ma Waimea, a me Koloa.
                Ua paa ko Alekanedero hale noho, a me ka hale huli palapala, a me ka hale kuke, a me ka hale ohua.
 

MOLOKAI - Palapala mai H. R. H., peneia:—
Kaluaaha, Sep. 27, 1834.
                Ua hoomau kekahi poe ma ka pono. Ua pule mau kakou i kela kakahiaka keia kakahiaka. Nui na kanaka i halawai pu. Ke imi ikaika nei kekahi poe i ke ola, a ua ao mai ka Uhane Hemolele i kekahi poe e mihi. Ua kokoke e piha ka hale ma ka Sabati.
                Elua a'u mau kula; no na kumu Piapa kekahi, no na kamalii kekahi. Ua ikaika kekahi poe o lakou i ka noonoo, a ua mahuahua no ko lakou ike. Eia na mea a ke kula kamalii e ao mai nei, o ka Hoikehonua, o ka heluhelu, o ka palapala lima o ka Helunaau, o ka Ai o ka La. He maikai keia kula. He naauao wawe na haumana ke ku paa i ke ao ana.
                Eia pu na 'lii me makou. Inehinei ka pae ana. E noho ana laua i elua paha Sabati.
 

                Ua palapala mai o Mika Rikeke mai Lahaina mai, Okatoba 20, 1834.
                Elima wahine a makou, aole i hiki ke hele i ka ahaaina a ka Haku, no ka nawaliwali. Elima hoi kamalii a maua i pau i ka makole, a maha ae nei eha o lakou, Elisabeta koe.
                Ke ulu hou nei na mea maikai ma Lahaina nei, ua piha loa hoi ka hale pule i keia mau hebedoma. A i ka pule Wenede i keia manawa, ua like ka nui o kanaka, i ko'u manao, me ka la Sabati i Iune. Mai ka pule loihi keia ulu ana. He mea hoi ia e oluolu ai ka naau, o ka imi ana, a me ka noonoo ana o na kanaka. Na ke Akua no e hoopuka mai ka pono mailoko mai, o ka hewa. ...E maopopo paha ia i kanaka.
                Ua holo aku wau ma Molokai, a me Lanai. He mea oluolu ma Lanai. Ua loaa i kanaka ka pelapala hemolele a ua heluhelu, a ua maopopo iki i kekahi poe. A o ko'u manao, e loaa ia lakou ke alanui e hiki aku ai i ka lani, ke ike ole paha i ka maka o ka misionari.
 

NO NA HOALAWEHANA HOU.

                Ua hiki mai ka palapala a ka luna Misionari e hai ana i ka poe misionari hou. Ma ka moku Raselasa ia palapala. Peneia:

Na Keena Misionari, Bosetona, Mei 7, 1834.

                E Rev. Hiramu Binamu, Honolulu, na aina Hawaii, —Aloha, e kuu hooahanau; no ko maopopo iki o ka holo ana o keia moku i aina Hawaii, e hoouna aku wau i mau lalani he uuku.
                O ko makou manao e holo hou aku kekahi moku i keia makalii a e lawe aku ia Mr. Heneri Dimoni [Henry Dimond] no ke kulanakauhale o Nu Ioka, he kanaka hoopaa buke, a me kana wahine, a me ke kanaka pai palapala i mareia, a me Elisabeta M. Hikekoke, he wahine kane ole, ke kaikuwahine o Mika Hikekoke, a me Lidia Bereune, he wahine kane ole, he ano pono, he mahuahua kona mau makahiki; a ua waeia hoi oia i kumu nana e ao i ka hana lole ana ma ka hale. No Gerinefila, i Nu Hamesira, ia wahine. He mea e ae paha, aohe paha e huiia me lakou, aole akaka i keia manawa.
                Ua loaa ia'u kau mau palapala, Mei 7, Iune 1, Aug. 16, Okatoba 8, Okatoba 9, elua palapala, Okatoba 15, Okatoba 16, a me ka oihana i paiia no ko oukou ahaolelo makahiki hope, a me na palapala e ae a kekahi o ia poe misionari, aole hoi paha na palapala a pau i hoouna ia mai. O ko'u manao e palapala hoike ia mau palapala, ma ka moku mua e holo pololei ana ilaila.
                O ka oukou palapala ia Mika Elisi no ka hoolaha ana i ka ke Akua olelo ma Makuisa, ua hoounaia'ku, me ka hoakaka ana pu i ko makou hoapono ana i ka manao i hoikeia ilaila, e haawi aku no kela poe misionari e malamaia na aina Makuisa a pau, a i ole ia, alaila pau ia makou i ka malamaia.
                Aole hoi i loaa ia makou ka moku e holo pololei ana ma Nuuhiwa. Ua holo hoi Mika Hila i Nuladana a me Nanetuketa e imi moku ana. Ma kekahi moku mai Nuladana aku, ua hooili makou i kekahi mau mea e hiki paha ilaila aole paha.