Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 1, 12 November 1834 — KA HOOMOAKAKA ANA. [ARTICLE]

KA HOOMOAKAKA ANA.

1 " Na Paulo."- O Paulo kekahi inoa o ka mea nana keia palapala @ kekahi. (Oihana @ 4: xvi. 9.) Ua kakau iho Paulo i kona inoa ma ke kumu o kana mau episetole, na palapala hoouna, i akaka ka mea nana ka palapala. ua kakau kekahi poe i ka inoa ma ka hoopau ana o ka palapala hoouna. A o ka mea nana i kakau ka buke, he pono ke kau kona inoa ma ke kumu. Ina e hoopiiiia ka inoa me ke kumu o ka hiku o ka pauku, penei, "na Paulo" "i ka poe a pau ma Roma," ua maopopo paha ke ano, penei, Na Paulo keia palapala, keia olelo paha, i ka poe a pau ma Roma. "Ke kauwa a Iesu Kristo." Ua kapa hoi o Paulo ia ia iho he kauwa a lesu Kristo, he mea e hoolohe i ka leo ona, a e hopai io i ka hana, a kona Haku nui i kauoha mai. He mea oluolu, he mea hanohano no hoi ke kauwa ana peia. "I waeia i lunaolelo." Ua kohoia mai, ua waeia e lesu, ua hooliloia o Paolo i lunaolelo. (Oihana ix. 15.) Ina manao kekahi, "he lunaolelo i waeia" ka pono o ka unuhi ana, aole ku e io ke ano, maopopo keia, a maopopo loa kela. "Ua hookaawaleia no ka olelo maikai a ke Akua." Na ka Uhane Hemolele i kauoha mai i na haumana ma Anetioka, "E hookaawale oukou ia Barenaba laua me Saulo na'u, no ka hana a'u i hea aku ai ia laua." A, me ka hookeai, a me ka pule,a me ke kau lima ana maluna ona, ua hookaawaleia i kahuna nana e hai akui ka ka Haku olelo i na lahuikanaka. Oia kana hana a hiki i ka hopena o kona mau la. 2 "Ana i hoike e mai mamua, ma kona poe kaula ma na palapala hemolele." O ka olelo kahiko a ke Akua i haawi mai ai i ka poe kaula, a na lakou i kakau pololei iho mamuli o ko ke Akua makemake. Ao na palapala a lakou i kakau ai pela, ua kapaia "na palapala hemolele," "o ka palapala hemolele," a o ke "kauoha hemolele kahiko." [Ninauhoike § I, 1, 2, 3 ] Ma ia mau palapala a ka poe kaula i kakau ai ua hai e ia mai ka Mesia. I kinohou, uiuiki mai la ka malamalama, mahuahua nui ae la a puka io mai ka la o ke Ola. (Kinohi iii. 15; xi. 3; xl. 10;2 Samuela vii. 16; Halelu ii; xvi; xxli; xlv; lxxii; cx; Zekaria ix. 9; xi 12, 13; lsaia liii.) 3 "No kana Keiki.— He pono e hoopiliia keia mau hua me ka pau ana o ka pauku mua, i maopopo ka manao,--"ka olelo maikai a ke Akua no kana Keiki." I hoohanauia na ka hua o Davida ma

ke kino. " I hanau ma ke kino ma ka mamo a Davida." --No davida mai ke kuauhau o Iosepa ke kane a Maria. Luka iii. 23, 31; @ A o ko Iesu hanau @ ana, a me kona noho kino ana i ke ao nei, he mamo ia na Davida. He mua, he pua, he mamo, he keiki, na Davida. He alii no ia iloko o ko Davida ohana, nona ka noho alii o Davida, i kona alii ana maluna o na Iudaio. Luka i. 32, 33. Ua kapaia hoi ia "o ka hua" a ka wahine [Eva] a o ka hua hoi na Aberehama, ka hua ana e pomaikai ai na lauikanaka a pau. 4 "A i hoomaopopoia hoi o ke Keiki a ke Akma me ka mana, ma kona uhane hoano, mahope o kona alahou ana, mai waena o ka poe make." Ua hookiekieia'e no hoi o leeu ma ka lima akau o ke Akua i Moi maluna o na mea a pau me ka mana, mahope o kona alahou ana, mai waena mai o ka poe make. Ua hoonohoia oia i Mesia maopopo lea, i Aiii nani loa, i Keiki na ke Akua me ka mana a pau; ma ona la, a nona hoi, na mea a pau loa. (Pil. ii. 9, II; Heb. 1. 3; ii. 9; xii. 2; Hoike. iii. 21; Mat. xix. 18.) 1 kona uhane hoano ana ma ka lani, i kona wa i-pomaikai ai, ai hoonaniia'i hoi, ua hoonohoia o lesu, a ua hoomaopopoia o ke Keiki a ke Akua, he Alii akua maoli. Ma ke kino, ma ke ao nei, i kona alii kanaka ana, he keiki na Davida, na ke 'lii nui a ka poe ludaio i mahalo ai; a ma ka uhane, ma ka lani, i kona Alii akua ana, he keiki na ke Akua ia. He mau hua mahalo ua mau hua la, i mahalo ai o Paulo ia lesu. Ua manao kekahi poe, penei ka manao o Paulo. Ua hoikeia o lesu, me ka mana, ma ka Uhane Hemolele, i kona alahou ana, o ke Keiki ia na ke Akua. 0 ke ala hou ana ka mea i hoike ia ia me ka mana o ke Keiki na ke Akua. A ua manao no kekahi poe, eia ka pono. "Aka iaa kona Uhane maikai ua hoikeia'e la oia ke Keiki a ke Akua me ka mana, i ke ala hou ana ae mai ka make mai." Heaha ke ano o ia mau hua, "o ke Keiki a ke Akua? He inoa ia no ka Mesia, ke Alii Akua e hoomalu ana i ko ke Akua aupuni a kanaka i hoohaunaele ai me Satana ma. Ekolu ano o ia inoa o ke Keiki a he Akua; ekolu mea maopopo, i kapaia'i o Iesu, "o ke Keiki a ke Akua." Eia ka mua; o ka hoohanau ana mai o ka mana ka Uhane Hemolele o ke Akua, ia lesu, ka mea hoano a Maria i hanau ai nolaila ia i kapaia'i. "o ke Keiki a ke Akua." (Luka i. 22. iii. 23) O na mua a ke Akua i hoohanau mai

hoi ua kapaia lakou he mau @ Akua. Ioane i. 12, 13; Episetole 1 a Ioane i. i. Eia ka ipu. O ko Iesu @ kona alii n ui ana, no ka mea ua pu@a i Alii maluna o na mea a pau, nolaila ia i kapaia o ke Keiki a ke Akua. (Mat. xvi. 46; xxvi. 03; Mar. xlv. 61; Luka xx. 70; loane i. 49; xi. 27.) Ua kapaia nalii o ke ao aei, he mau keiki na ke Akua no ko lakou hoomalu aupuni ana. (Halelu lxxxri. 6.) Ua kapa e ia o ka Mesia, o ke Kelki a ke Akua mamua o kona hanau ana, i ka wa kahiko, no ko ke Akua manao e hoonoho ia ia i Alii. (Halelu ii. 6, 7. 8, 9; lxxxix. 27.) Eia ke kolu. o ko lesu like ana, a me kona hui ana me ka Makua, oia kekahi mea i kapaia'i oia o ke Keiki a ke Akua. I kona kanaka akua ana, "oia ka olinolino o ko ke Akua nani a me ka like loa o kona kino e hoomau ana i na mea a pau." (Heb. i. 9.) "Oia hoi ka like me ke Akua i nana ole ia. " (Kol. i. 15.) "Oia ko ke Akōa mea like." 2 Kor. iv. 4.) No ia mau mea ua maopopo ka lesu olelo ia Pilipo, " 0 ka mea i ike ia'u, ua ike no hoi ia i ka Makua." (loane xiv. 9.) Nolaila i kapa pinepine ia ai o lesu ma ia inoa nani, aole no kona uuku iho, aole loa, aka no kona like, a me kona hui ana me ke Akua, a me ke aloha pu ana o ka Makua a me ke Keiki. 0 ko ka Makua makemake e noho nui ka pono a pau iloko o lesu. Kol. i: 19. Ua noho io hoi ka pono a pau o ko ke Akua akua ana, ma kona kino. Kol. ii. 9. A ko he Akua makemake e hoonani like ia o lesu me ka Makua. Pil. ii. 9—ll. Rom. xiv. 11; Hoik. v. 13, 14; loane v. 23; Heb. i. 6. I ko lesu keiki ana, he Hooilina ia, he Haku, maoli no na mea a pau Heb. i. 2, 3, 8. He manao hookahi, he makemake hookahi, he mana hookahi, he hana hookahi o ka Makua me ke Keik, he he wale ko laua aloha pu. Mat xi. 27; Luka x. 22; lonne I, 14,18; Heb. 5; Mat. iii: 17; xvii. 5; Luka ix, 23; ix. 35; Kol. i. 13; 2 Pet. i. 17; Mar. i. 11; ix. 7. No ia mau mea o ko Iesu inoa, o ke Keiki a ke Akua, ua hoomaopopo no ia i ka like ana, a me ka hui ana, a me ke aloha pu ana, o lesu me ka Makua, ma na pauku he nui loa maloko o ke Kauoha hemolele hou. Ma keia pauku hoi ka pauku 4 o keia mokuna] ua hoike mai la inoa i ka Mesia i ke Alii o ka lsaraela, i ka Haku o na mea a pau.

5. Ma ona la i loaa mai ai ia makou ke aloha. Ua alohaia mai o Paulo ma o ke Akua, ma o Iesu la, ua lokomaikaiia mai, ua hoomaikaiia mai ko loko, a pono, i like me ka poe a pau i paulele ia Iesu A ma ka lunaolelo ana. Oia kekahi mea i loma mai ia Paulo, ma ko lesu makemake. No ka malama ana o ka manaoio. I mea hoi e hoolaha i ka pono, a e kokua aku mamua o ka hoolohe a me ka malama o ka manaoio; mamuli o ka hana pono a ka poe i manaoio i ke Akua, ma keia aina kela aina; i mahuahua hoi ka malama o na kanaka i ka olelo maikai; nolaila i hooliloia'i o Paulo i lunaolelo. No kona imoa. I hoonaniia ai ko lesu inoa i ka manaoio ana a me ke ola ana o ka poe lohe ma na lahuikanaka a pau. 6. Iwaena o lakou no hoi oukou, o ko Roma kekahi, e aoia'ku, a e hoohuliia; a malaila hoi kekahi poe i manaoio, a i hana pono, ka poe a Paulo i palapala aku ai i keia palapala. Na mea i waeia no Iesu Kristo. O ko Iesu poe ohua i waeia a i hoohuliia nona. O ka lesu poe aloha no keia. Ua heaia, ua kiiia, a ua hooinaikaiia e ka Uhane Hemolele, a lilo lakou no ka Mesia. 7. I ka poe a pau ma Roma, i alohaia e ke Akua, a i waeia hoi i mau haipule. O ka poe ludaio, o ka poe Helene, o ko Roma kamaaina, a me na malihini, e noho ana i Roma mamuli o lesu, i alohaia e ke Akua, a i hooliloia i haipule maoli, o iakou ka poe a Paulo i palapala aku ai, a i aloha aku ai, hoi. He pono e hoopiliia keia pauku me ke kumu o ka pauku mua i akaka ke ano, penei, Na Pauio...i ka poe a pau ma Roma. Manao kekahi he pono ke hookomo i kekahi hua e, ma ke kumu o ka pau ku ahiku i akaka ke ano penei, "Na'u aku nei," i ka poe a pau;—aka, ina e hoopiliiia ka pauku hiku me ka pauku mua, he maopopo no, ke waiho aku i kela hua hookomo, Na'u aku nei Eia kekahi olelo, he olelo pule, he olelo aloha a Paulo ia lakou. No oukou ke aloha a me ka pomaikai, mai ke Akua mai. E alohaia mai, e homaikaiia ko loko, e hoomaluia a hoopomaikaiia oukoa e ke Akua, ko kakou Makua, a me lesu Kristo ko kakou Haku.