Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 1, 12 November 1834 — O KE KUMU HAWAII, [ARTICLE]

O KE KUMU HAWAII,

E paiia ia ma ko ka poe misionari hale pai palapala ma Honolulu, ia malama aku ia malama aku. Elua pepa e pai ia, a e hoolaha ia i ka malama hookahi. Ewalu aoao nui o ka pepa hookahi. A puni ka makahiki, lilo na pepa he iwakaluakumamaono i buke hookahi, 208 paha aoao. 0 ke Kumu Hawaii, he pepa ia e hoikeike i keia mea kela mea e mahuahua ai ka naauao, a me ka makaukau, a me ka manao i ke Akua, a me ka hana pono, a me ka pomaikai o ko Hawaii nei. Na ke Akua kekahi olelo; na na kanaka kekahi, ma keia pepa; na ka poe misionari a pau kekahi olelo, na ko Hawaii nei paha kekahi, a me na ko na aina e, e paiia ana maloko o keia palapala. E paiia ka Ai o ka la, hoomoakakaia, me ke kuhikuhi i na olelo like, a me na olelo ninau. A o na olelo ao e ae kekahi a me ka hooikaika i unuhiia mailoko mai o ka palapala hemolele; i naauao ka poe heluhelu, a e ola hoi, no ka mea, "Heaha ka mea e pomaikai ai ke kanaka ke loaa ia ia ke ao nei a pau a lilo aku kona uhane?" E paiia ma ia pepa na olelo hoike i ka pule malama, i ka mahuahua ana o ko Kristo aupuni ma ke ao nei i maopopo mai ka pono no kakou e hana aku ai i ko kakou poe hoakanaka ma ka honua, a e pule ikaika aku hoi i ke Akua me ka oiaio, "E hiki mai kou aupuni." E hoike hoi keia pepa i ke ano, a me ka hana ana o na lahuikanaka, i ko lakou mea i nui ai, a i emi ai hoi, i naauao ai a i naaupo ai hoi, ke kumu o ko lakou pono, a me ko lakou hewa, malaila e hoomaopopoia'i, "0 ka pono ka mea e pomaikai ai ka lahuikanaka, aka, o ka hewa ka mea e hoinoia'i na aina." 0 na mooolelo pokole kekahi o kela kanaka keia kanaka, keia wahine kela wahine, keia keiki kela keiki, E hoikeia hoi na mea e pono ke hoikeia o keia pae aina, o na mea kahiko a me na mea hou; no na kanawai, a me na hana, ka make ana, ka mare ana, ka ekalesia, ka halepule, ke kula, ka moku hoi, i ike pu ka poe nona ia mau aina, a me ka lakou mau keiki, a

me na mamo ia hanauna aku, ia hanauna aku, i mahuahua ai hoi ka makaukau o keia lahuikanaka i ka hoomanao ana i ko lakou ano iho. E hoike no ke Kumu Hawaii i na mea e makaukau ai na makuakane a me na makuwahine, i ke alakai i ka lakou mau keiki ma ka aoao pono e hele ai. E hoike no hoi ia i na mea e makaukau ai na keiki i ka malama i ko lakou mau makua, ma ka pono, a e hoonaauao hoi i ko lakou wa kamalii. E hoike no hoi ia i na mea e akamai ai na kumu i ke ao aku i na haumana, e hoike hoi ia i na mea heluhelu no na haumana, e maa ai lakou i ka palapala, a e maopopo ai hoi ke ano o ia mea aku oia mea aku. No ka mea, ua oi aku ka maikai o ka naauao mamua o ke gula, aka, "I naaupo ka uhane, aole ia he maikai." E hoikeia ke ano o na holoholona, a me na manu, me na mea lele e ae, a me na mea kolo, a me na ia, a me na laau, a me na mea nui, a me na mea liilii e ae a ke Akua i hana'i, i maopopo ka hana io, a me ke akamai i hanaia'i, ua mau mea la a pau. Ua nui na hana a ka Haku, a ua imi nui ia ke ano e ka poe i makemake malaila. E kokua ke Kumu Hawaii mamuli o ka naauao, ka hana pono, ka uhauha ole, ka paahana ikaika, ka noho pono ana o kona hale, ka maluhia o ke aupuni, a me ka pule i ke Akua. O ke Akua ka mea e hiki ai. Aka aole e lona i kanaka ia mau pono ma keia pepa ke heluhelu ole lakou, me ka noo noo, a me ka malama i kana mea e hoike ai. Aia no i ka poe kakau kekahi, a i ka poe emo aku kekahi, i ka poe heluhelu kekahi, ke hoolilo i keia pepa i mea e pono ai, a i mea ole paha. Na ke Akua ke Kumu Hawoii e kokua i hauoli pu ka poe kakau, ka mea hooponopono, a me ka poe heluhelu a pau. ,